Dil - World

Dil veya lîsan, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan doğal bir araç, kendisine özgü kuralları olan ve ancak bu kurallar içerisinde gelişen canlı bir varlık, temeli tarihin bilinmeyen dönemlerinde atılmış bir gizli anlaşmalar düzeni, seslerden örülmüş toplumsal bir kurumdur.

Dil, birbirleriyle yakın ilişkili iki farklı tanımın kullanımını belirtir. Tekil anlamda dil, genel bir olgudur veya mesela Almanca veya Çince gibi somut bir dili ifade eder. Burada dil genel anlamda bir olgu olarak ele alınmaktadır.

Dil, iki farklı görüş açısı altında tanımlanabilir:

* 1) İnsanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan bir araç olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda dil, kelimelerden oluşan, yani vücut dili gibi sözlü olmayan iletişim biçimlerinin yanı sıra insanların en etkili iletişim şekli olan sözlü iletişimi tanımlar. Dil, ses dalgaları aracılığıyla akustik olarak ve kelimeler aracılığıyla veya işaret dilinde olduğu gibi işaretler aracılığıyla görsel olarak aktarılır (“İşaret dili” ile karşılaştırınız). Ayrıca dokunma vasıtasıyla dokunsal işaretlerle veya Lorm’lar aracılığıyla aktarılır. Birbirlerini görmeyen ve duymayan insanlar arasında yazı ile bir iletişim mümkündür (“Yazı dili” ile kıyaslayınız. Konuşma dilinin ve yazı dilinin tanımları). Dil, anlambilimsel bilgiler içeren bir kelime hazinesine sahiptir ve dilin, kelimelerin birbirleriyle ilişki kurmasını sağlayan bir dil bilgisi yapısı vardır. Bir dilin en küçük parçası kelime, jest veya seslenmedir. Konuşmacıda olan hemen hemen aynı bilgi dinleyicide de olduğuna güvenilirse etkili bir iletişim sağlanmış olur. Bu bakımdan kelimeler bilinçli olarak seçilmiş sembollerdir ve aynı şekilde istence bağlı düşüncelerdir. Örnek olarak Edward Sapir’in dil tanımı şu şekildedir (1921): “Dil; duyguların, düşüncelerin ve isteklerin serbestçe oluşturulmuş semboller sistemi aracılığıyla aktarılması için ayrıcalıklı olarak insanlara özgü, içgüdüsel olmayan bir yöntemdir. ”

* 2) Mutlak anlamda dil, düşüncenin ve Dünya görüşünün iletişim aracı olarak tanımlanır. İlk olarak Wilhelm von Humboldt’un yaptığı gibi bu tanım, dilin insanların bütün karmaşık etkinlikleri ve düşünce süreçleri için vazgeçilmez olduğu gerçeğinden yola çıkmaktadır. Dil insanlar arasındaki anlaşmayı sağlayan tamamlayıcı bir araç değildir, aksine Dünya'daki nesnelerin ve olguların algıları da dilsel olarak oluşturulur. Nesneler ve durumlar Dünya'nın dilsel olarak kavranışı sayesinde anlamsal bağlamlara dönüşürler. Bu anlamsal bağlamlar olmadan insanlar için Dünya'da bir yol bulma olanağı mümkün olmazdı. O hâlde insan ilk olarak anlamsal sayılan bir Dünya'da hayvan gibi yaşamamıştır. İnsanlar bu Dünya üzerinde başlangıçta bütünleyici olarak ve zaman zaman dil aracılığıyla anlaşmıştır, hatta dil ile iç içe yaşamıştır. Bu, nesnelerin her zaman dilsel bir bağlamda bulunduğu insanın var olmasını ifade eder. Bu yaklaşım da dilin olgusu karşısında bir iletişim aracı olarak bulunur. (Martin Heidegger, Ernst Cassirer, Hans-Georg Gadamer).

Ayrıca dilin gösterge bilimiyle (işaret bilimi) bağlantılı olan tanımı da önemlidir. Bu gelenekten sonra Ferdinand de Saussure, dili bir göstergeler sistemi olarak tasarlamıştır ve bu dil göstergesini telaffuzun (signifiant = gösteren) ve fikrin (signifié = gösterilen) zorunlu ilişkisi olarak hatta zihinsel bir şeyler olarak ifade etmiştir.

Dil, kuşaklar arasında ve aktüel durumda insanlığın kullandığı bağdır. Bu bağ kültürün taşıyıcısıdır. Bundan dolayıdır ki, dil ve kültür birbirini sürekli etkileyen iki olgudur. Bu iki olgudan herhangi birinde olan değişiklik diğerini de etkiler. Bu da doğal bir süreklilik ve tabii olma durumunu doğurur. Dil, toplumda var olan bir gerçekliktir. Onun için toplum örnekleminde bulunan unsurların benimsemesi olmadan bir dile dışarıdan etki etmek zordur.

ISO	Dil
ab	Abhazca (Abkhazian language)
aa	Afarca (Afar language)
af	Afrikaans (Afrikaans language)
am	Amharca (Amharic language)
an	Aragonca (Aragonese language)
ar	Arapça (Arabic language)
sq	Arnavutça (Albanian language)
as	Assam dili (Assamese language)
av	Avarca (Avar language)
ay	Aymaraca (Aymara language)
az	Azerice (Azerbaijani language)
eu	Baskça (Basque language)
ba	Başkurtça (Bashkir language)
bn	Bengalce (Bengali language)
be	Beyaz Rusça (Belarusian language)
my	Birmanca (Burmese language)
bs	Boşnakça (Bosnian language)
br	Bretonca (Breton language)
bg	Bulgarca (Bulgarian language)
jv	Cava dili (Javanese language)
da	Danca (Danish language)
iu	Doğu Kanada İnuitçesi (Inuktitut)
dz	Dzongka (Dzongkha language)
id	Endonezce (Indonesian language)
hy	Ermenice (Armenian language)
eo	Esperanto (Esperanto)
et	Estonca (Estonian language)
fo	Faroece (Faroese language)
fa	Farsça (Persian language)
nl	Felemenkçe (Dutch language)
fj	Fiji dili (Fijian language)
fi	Fince (Finnish language)
cy	Galce (Welsh language)
gl	Galiçyaca (Galician language)
kl	Grönlandca (Greenlandic language)
gn	Guaraní dili (Guarani language)
gu	Guceratça (Gujarati language)
ka	Gürcüce (Georgian language)
ht	Haiti Kreyolu (Haitian Creole language)
ha	Hausaca (Hausa language)
hz	Hereroca (Herero language)
hi	Hintçe (Hindi)
hr	Hırvatça (Croatian language)
ja	Japonca (Japanese language)
kn	Kannada dili (Kannada language)
kr	Kanuri dili (Kanuri language)
ca	Katalanca (Catalan language)
kk	Kazakça (Kazakh language)
kw	Kernevekçe (Cornish language)
qu	Keçuva dilleri (Quechua language)
ks	Keşmirce (Kashmiri language)
cu	Kilise Slavcası (Church Slavonic language)
km	Kmerce (Central Khmer language)
kv	Komice (Komi language)
kg	Kongoca (Kongo language)
ko	Korece (Korean language)
co	Korsikaca (Corsican language)
cr	Krice (Cree language)
se	Kuzey Lapça (Northern Sami)
ku	Kürtçe (Kurdish language)
ky	Kırgızca (Kirghiz language)
lo	Laoca (Lao language)
la	Latince (Latin)
pl	Lehçe (Polish language)
lv	Letonca (Latvian language)
li	Limburgca (Limburgan language)
lt	Litvanca (Lithuanian language)
lb	Lüksemburgca (Luxembourgish language)
hu	Macarca (Hungarian language)
mk	Makedonca (Macedonian language)
ml	Malayalamca (Malayalam language)
ms	Malayca (Malay language)
dv	Maldivce (Dhivehi language)
mg	Malgaşça (Malagasy language)
mt	Maltaca (Maltese language)
gv	Man dili (Manx language)
mr	Marathi (Marathi language)
mn	Moğolca (Mongolian language)
na	Nauruca (Nauru language)
nv	Navahoca (Navajo language)
ne	Nepalce (Nepali language)
no	Norveççe (Norwegian language)
oc	Oksitanca (Occitan language)
or	Oriya dili (Oriya language)
om	Oromca (Oromo language)
os	Osetçe (Ossetian language)
pi	Pali (Pali language)
pa	Pencapça (Panjabi language)
ps	Peştuca (Pashto language)
pt	Portekizce (Portuguese language)
rm	Romanşça (Romansh language)
rw	Ruandaca (Kinyarwanda)
ro	Rumence (Romanian language)
rn	Rundice (Rundi language)
ru	Rusça (Russian language)
sm	Samoaca (Samoan language)
sg	Sango (Sango language)
sa	Sanskrit (Sanskrit)
sc	Sarduca (Sardinian language)
si	Seylanca (Sinhala language)
sd	Sindhî (Sindhi language)
sk	Slovakça (Slovak language)
sl	Slovence (Slovene language)
so	Somalice (Somali language)
st	Sotho dili (Sotho language)
su	Sundaca (Sundanese language)
sw	Svahili (Swahili language)
ss	Swati dili (Swati language)
sr	Sırpça (Serbian language)
tg	Tacikçe (Tajik language)
tl	Tagalogca (Tagalog language)
ta	Tamilce (Tamil language)
tt	Tatarca (Tatar language)
th	Tayca (Thai language)
te	Teluguca (Telugu language)
bo	Tibetçe (Standard Tibetan)
ti	Tigrinya dili (Tigrinya language)
ts	Tsongaca (Tsonga language)
tn	Tsvana dili (Tswana language)
tk	Türkmence (Turkmen language)
tr	Türkçe (Turkish language)
uk	Ukraynaca (Ukrainian language)
ur	Urduca (Urdu)
ug	Uygurca (Uighur language)
wa	Valonca (Walloon language)
ve	Venda dili (Venda language)
vi	Vietnamca (Vietnamese language)
wo	Wolof dili (Wolof language)
xh	Xhosa dili (Xhosa language)
yi	Yidiş (Yiddish language)
yo	Yorubaca (Yoruba language)
el	Yunanca (Greek language)
za	Zhuangca (Zhuang language)
zu	Zuluca (Zulu language)
uz	Özbekçe (Uzbek language)
ch	Çamorro dili (Chamorro language)
cs	Çekçe (Czech language)
ny	Çevaca (Chichewa language)
ce	Çeçence (Chechen language)
zh	Çince (Chinese language)
cv	Çuvaşça (Chuvash language)
he	İbranice (Hebrew language)
ia	İnterlingua (Interlingua)
ik	İnyupikçe (Inupiaq language)
ga	İrlandaca (Irish language)
gd	İskoçça (Gaelic language)
sv	İsveççe (Swedish language)
it	İtalyanca (Italian language)
is	İzlandaca (Icelandic language)