Taal - Swahili (taal)

Het Swahili (Swahili: Kiswahili) is een Afrikaanse taal die vooral in Oost-Afrika gesproken wordt door ongeveer 50 miljoen mensen. In Tanzania en Kenia is het Swahili, naast het Engels, een officiële voertaal. Ook in Oeganda, Burundi, Rwanda, het oosten van Congo-Kinshasa en het noorden van Malawi en Mozambique wordt Swahili gesproken.

Swahili is oorspronkelijk de taal van het gelijknamige volk Swahili ('Waswahili'), levend langs de oostkust van Afrika tussen zuidelijk Somalië en noordelijk Mozambique. Er zijn ongeveer 5 miljoen moedertaalsprekers. In het verleden won de taal aan invloed; het werd een lingua franca voor grote delen van Oost-Afrika. De taal wordt door ongeveer 50 miljoen mensen als tweede taal gesproken.

Voor het schrijven van Swahili werd oorspronkelijk het Arabische alfabet gebruikt. Later hebben Duitse en Britse missionarissen een transcriptie gemaakt naar het Latijns alfabet.

Swahili behoort tot de familie van de Bantoetalen, een grote groep talen die worden gesproken in een groot deel van Afrika bezuiden de Sahara, en sluit ook qua structuur hierbij aan. Meer specifiek behoort het Swahili tot de Sabaki-tak van de Bantoetalen.

Meer dan duizend jaar contact met allerlei verschillende talen en culturen hebben de woordenschat van Swahili behoorlijk beïnvloed, zodat het Swahili nu ook Perzische, Arabische, Portugese, Duitse, en Engelse leenwoorden kent (bv. kitabu 'boek' < Arabisch; mvinyo 'wijn' < Portugees; shule 'school' < Duits; en baisikeli 'fiets' < Engels). De aard van de leenwoorden weerspiegelt het karakter van de invloed die het Swahili ondervond van de respectievelijke culturen. Van het Arabisch zijn veel woorden geleend die te maken hebben met religie en handel. De Portugese invloed wijst vooral op typische cultuurverschillen; niet alleen het woord voor wijn, maar ook de woorden die gebruikt worden bij kaartspelen zijn bijvoorbeeld van Portugese oorsprong. Het Engels heeft vooral woorden bijgedragen, die karakteristiek zijn voor de westerse cultuur sinds de industriële revolutie. Een keep lefti bijvoorbeeld is een rotonde (men rijdt links); deze wordt overigens ook wel pita kushoto (de letterlijke vertaling van 'keep left' in het Swahili) genoemd.

Ondanks deze onmiskenbare invloed zijn de basisstructuren en basiswoordenschat van Swahili nog altijd echt Bantoe. Deze situatie wordt weleens vergeleken met de positie van het Engels, dat uitgebreid geleend heeft van de Romaanse talen (m.n. het Frans en Latijn), maar desondanks niet beschouwd wordt als een mengtaal.

Kenia

Kenia of Kenya, officieel de Republiek Kenia of de Republiek Kenya, is een staat in Oost-Afrika. Het land grenst in het noorden aan Ethiopië, in het oosten aan Somalië, in het zuidoosten aan de Indische Oceaan, in het zuiden aan Tanzania, in het zuidwesten aan het Victoriameer, in het westen aan Oeganda en in het noordwesten aan Zuid-Soedan.

Uit fossielen die in Oost-Afrika zijn gevonden kan worden opgemaakt dat hier rond twee miljoen jaar geleden al mensachtigen rondliepen. Uit recente vondsten bij het Turkanameer blijkt dat mensachtigen als Homo habilis en Homo erectus vanaf respectievelijk ongeveer 2,5 miljoen jaar en 1,8 miljoen jaar geleden in Kenia hebben geleefd.

Oeganda

Oeganda of Uganda, officieel de Republiek Oeganda of de Republiek Uganda, is een land op de evenaar in Oost-Afrika dat – met de klok mee en vertrekkend vanuit het noorden – grenst aan Zuid-Soedan, Kenia, Tanzania, Rwanda en Congo-Kinshasa.

Oeganda is een republiek die staatkundig in 77 districten onderverdeeld is, verspreid over vier geografische regio's. Het land werd op 9 oktober 1962 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk en het ontleent zijn naam aan het koninkrijk Boeganda, dat een deel van het zuiden van het land beslaat waaronder de hoofdstad Kampala. Naast Boeganda zijn er in Oeganda nog vier andere koninkrijken: Ankole, Bunyoro-Kitara, Busoga en Toro.

Rwanda

Rwanda, officieel de Republiek Rwanda, is een land in Oost-Afrika en grenst aan Congo-Kinshasa, Oeganda, Tanzania en Burundi.