แผนที่ - จังหวัดเซาท์ฮอลแลนด์ (Provincie Zuid-Holland)

เซาท์ฮอลแลนด์ (South Holland) หรือ เซาด์-โฮลลันด์ (Zuid-Holland, ) เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ริมฝั่งทะเลเหนือ ทางตะวันตกของประเทศเนเธอร์แลนด์ เมืองหลักของจังหวัดคือเมืองเดอะเฮก และเมืองที่ใหญ่ที่สุดคือรอตเทอร์ดาม จังหวัดเซาท์ฮอลแลนด์เป็นหนึ่งในที่ที่มีความหนาแน่นประชากรมากที่สุดในโลก และเป็นแหล่งอุตสาหกรรม มีประชากร 3,705,625 คน (1 พฤศจิกายน ค.ศ. 2019) มีพื้นที่ 3,419 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความหนาแน่นของประชากรมากที่สุดในเนเธอร์แลนด์ ตั้งอยู่บริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไรน์-เมิซ-สเกลต์ จึงเป็นที่ตั้งของท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดในยุโรป คือ ท่าเรือรอตเทอร์ดาม

มีหลักฐานช่วงก่อนประวัติศาสตร์ว่ามนุษย์ได้เข้ามาตั้งถิ่นฐานในเขตเซาท์ฮอลแลนด์ตั้งแต่เมื่อ 7,500 ปีก่อนและเริ่มทำเกษตรกรรมในอีก 2,000 ปีให้หลัง ต่อมาอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิโรมันโดยโดยเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดโลว์เออร์เจอร์เมเนีย เมื่อโรมันล่มสลาย เซาท์ฮอลแลนด์ตกเป็นของอาณาจักรฟรีเชียซึ่งต่อมาถูกอาณาจักรแฟรงก์เข้ายึดครองเมื่อปี ค.ศ. 636 ปลายคริตศตวรรษที่ 7 บาทหลวงวิลลิบรอร์ด ชาวแองโกล-แซกซอน ได้เข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกโดยเริ่มสร้างโบสถ์และค่อยๆเปลี่ยนให้ประชาชนในพื้นที่แถบนี้เป็นคริสตศาสนิกชน ต่อมา ในปี ค.ศ. 843 เมื่ออาณาจักรแฟรงก์ถูกแบ่งออกเป็นสามอาณาจักรย่อยตามสนธิสัญญาแวร์เดิง เซาท์ฮอลแลนด์ตกอยู่ในส่วนของอาณาจักรแฟรงก์ตะวันออก และกลายเป็นจุดกำเนิดของเคาน์ตีฮอลแลนด์

ชุนชนแรกในเซาท์ฮอลแลนด์ที่ได้รับการยกฐานะให้เป็นเมืองคือ ดอร์เดรชท์ โดยได้สิทธิความเป็นเมืองในปี ค.ศ. 1220 และเริ่มเรืองอำนาจในพื้นที่ แต่ก็ต้องเผชิญกับวิกฤตการน้ำท่อมบ่อยครั้งในช่วงปลายศตวรรษที่ 14 และยังกลายเป็นสมรภูมิรบของสงครามฮุกและคอด อันเป็นสงครามกลางเมืองที่สิ้นสุดในปี ค.ศ. 1490 หากกล่าวโดยรวมแล้ว พื้นที่ส่วนใหญ่ของเซาท์ฮอลแลนด์ในยุคกลางเป็นพื้นที่ไร่นาเสียเป็นส่วนใหญ่ แต่พอเข้าสู่ศตวรรษที่ 16 ฮอลแลนด์เริ่มมีอำนาจขึ้นและกลายมาเป็นดินแดนทันสมัยของเหล่าพ่อค้า และโฉมหน้าของพื้นที่แถบนี้ก็เปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง เมื่อเข้าร่วมสงคราม 80 ปีกับสาธารณรัฐดัตช์ ประกาศอิสรภาพต่อการปกครองของสเปน เมื่อ ค.ศ. 1581 ในยุคสาธารณรัฐดัตช์ หลายเมืองในเขตเซาท์ฮอลแลนด์เริ่มมีบทบาทในฐานะเมืองแห่งการค้า ไม่ว่าจะเป็นไลเดิน เดลฟท์ เคาดา และดอร์เดรชท์ เจ้าชายวิลเลียมแห่งออเรนจ์ได้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยแห่งแรกขึ้นในเนเธอร์แลนด์ที่ไลเดิน นครเฮกที่เคยเป็นที่ตั้งของปราสาทของเคานต์ฮอลแลนด์ได้กลายมาเป็นศูนย์กลางของบริหารบ้านเมืองของประเทศ โดยมีรัฐบาลและรัฐสภาอยู่ที่อาคารบินเนนโฮฟ ก่อนจะเข้าสู่ช่วงยุคทองของเนเธอร์แลนด์ในศตวรรษที่ 17 พื้นที่ทางใต้ของฮอลแลนด์นิยมเรียกกันในชื่อ เซาเดอร์ควาเทียร์ อันหมายถึงพื้นที่หนึ่งในสี่ที่อยู่ทางใต้ เป็นดินแดนที่เป็นบ้านของนักวิทยาศาสตร์และนักปรัชญาที่มีชื่อเสียงหลายคน เช่น อันโตนี ฟัน เลเวินฮุก ผู้พัฒนากล้องจุลทรรศน์ คริสตียาน เฮยเคินส์ ผู้ค้นพบดวงจันทร์บริวารของดาวเสาร์ บารุค สปิโนซา หรือจิตรกรอย่าง โยฮันเนิส เฟอร์เมร์ แร็มบรันต์ และยัน สเตน

เรื่องราวการเกิดขึ้นของจังหวัดนอร์ทฮอลแลนด์ มีจุดเริ่มต้นจากยุคที่จักรพรรดินโปเลียนได้เข้ายึดครองเนเธอร์แลนด์และปกครองในช่วง ค.ศ. 1795 ถึง 1813 ซึ่งเป็นช่วงที่เปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองแบบจังหวัดของชาวดัตช์อย่างมาก ในปี ค.ศ. 1795 นั้น ได้มีการล้มล้างระบบเดิมทิ้งไปและสถาปนาสาธารณรัฐปัตตาเวียขึ้น ประกอบไปด้วย 8 จังหวัด (département) ตามระบบการปกครองของฝรั่งเศส แต่ละจังหวัดมีจำนวนประชากรเท่า ๆ กัน ดินแดนทางใต้ของฮอลแลนด์จึงถูกแบ่งออกเป็น 3 จังหวัด เกาะต่างๆถูกผนวกเข้ากับจังหวัดเซลันด์ ทางตะวันออกถูกรวมเข้ากับจังหวัดสเกลต์เอ็นเมิซ และทางตอนเหนือกลายเป็นจังหวัดเดลฟท์ นอกจากนี้ พื้นที่เล็กๆบางส่วนทางตะวันออกถูกโอนไปยังจังหวัดไรน์ ระบบนี้คงอยู่มาจนถึงปี ค.ศ. 1801 เมื่อได้มีการรวมดินแดนหลายส่วนเป็นจังหวัดฮอลแลนด์ แต่อยู่ได้ไม่นานนักเพราะหลังจากนั้นได้มีการแบ่งฮอลแลนด์ออกเป็นสองส่วน คือ อัมสเทิลลันด์ (นอร์ทฮอลแลนด์ในปัจจุบัน) และมาสลันด์ (เซาท์ฮอลแลนด์ในปัจจุบัน) แต่ก็อยู่ได้ไม่นานอีกเช่นกัน เมื่อได้มีการผนวกรวมเนเธอร์แลนด์เข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิฝรั่งเศส อัมสเทิลลันด์ถูกผนวกรวมกับยูเทรกต์กลายเป็นจังหวัด "เซาเดอร์เซ" (Zuyderzée) และมาสลันด์เปลี่ยนชื่อเป็น "โมนเดน ฟอน เดอ มาส" (Bouches-de-la-Meuse) ในปี ค.ศ. 1810

แต่เมื่อจักรพรรดินโปเลียนพ่ายแพ้ในการรบเมื่อปี ค.ศ. 1813 ระบบการบริหารยังคงเดิม จนกระทั่งปีต่อมา เนเธอร์แลนด์ได้มีรัฐธรรมนูญใหม่ มีการจัดระบบระเบียบจังหวัดและภูมิภาคใหม่ทั้งประเทศ จังหวัดเซาเดอร์เซและโมนเดน ฟอน เดอ มาสได้ถูกผนวกรวมเข้าเป็นจังหวัด"ฮอลแลนด์" แต่ยังมีผู้ว่าราชการจังหวัด 2 คน คนหนึ่งรับผิดชอบจังหวัดอัมสเทิลลันด์เดิม และอีกคนรับผิดชอบจังหวัดมาสลันด์เดิม ดังนั้น แม้จะมีการรวมจังหวัด แต่พื้นที่ทั้งสองส่วนยังมีระบบที่แตกต่างกันอย่างมาก ทำให้แนวคิดการแบ่งฮอลแลนด์ยังคงมีอยู่ เมื่อมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญในปี ค.ศ. 1840 จังหวัดฮอลแลนด์จึงถูกแบ่งเป็นสองจังหวัดอีกครั้ง มีชื่อว่า "นอร์ทฮอลแลนด์"และ"เซาท์ฮอลแลนด์"

ในปี ค.ศ. 1863 ได้มีการปรับปรุงระบบชลประทานใหม่ เป็นจุดกำเนิดของการเติบโตของท่าเรือรอตเทอร์ดาม ต่อมา รอตเทอร์ดามถูกเยอรมนีเข้าโจมตีและยึดครองในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ได้รับความเสียหายอย่างมาก ในขณะเดียวกัน นาซีเยอรมนีได้สร้างกำแพงแห่งแอตแลนติกขึ้นตามแนวชายฝั่งของยุโรปภาคพื้นทวีปและสแกนดิเนเวียเพื่อป้องกันการรุกรานของสัมพันธมิตร แต่ได้พ่ายแพ้ไปและเซาท์ฮอลแลนด์ก็ได้อิสรภาพก่อนสงครามโลกจะสิ้นสุด ต่อมา ในปี ค.ศ. 1953 ภาคใต้ของเซาท์ฮอลแลนด์เผชิญกับวิกฤตการณ์น้ำท่วมครั้งใหญ่จากการไหลบ่าของน้ำในทะเลเหนือ เป็นเหตุให้ประชาชน 677 คนเสียชีวิต หลังจากนั้น รัฐบาลเนเธอร์แลนด์ได้เริ่มโครงการใหญ่เดลตาเวิร์กส์ เพื่อป้องกันการท่วมของทะเล