Mapa - Bari

Bari – miasto i gmina w południowych Włoszech, położone nad Morzem Adriatyckim. Bari jest stolicą prowincji Bari i regionu Apulia. W 2022 ludność miasta wynosiła 315 972 mieszkańców, cały obszar metropolitalny Bari liczy ok. 1,5 mln mieszkańców.

Bari jest największym miastem nad Morzem Adriatyckim, ważnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i kulturalnym Włoch południowych. Duży port wojenny, handlowy i pasażerski utrzymuje połączenia promowe z miastami Czarnogóry, Chorwacji i Grecji. Rozwinięty przemysł stoczniowy i spożywczy (m.in. tradycyjne gałęzie – wytwórnie makaronów i win). Wielka rafineria ropy naftowej. Oprócz tego duże zakłady przemysłu maszynowego, samochodowego, cementowego, włókienniczego i stalowego. Port lotniczy Bari-Palese utrzymuje stałe połączenia lotnicze lokalne i międzynarodowe. Od 1930 w Bari organizowane są Międzynarodowe Targi Lewantyńskie.

W starożytności Bari było małą rzymską osadą, znaną pod nazwą Barium. Było ważnym portem morskim od 180 p.n.e., a także ośrodkiem handlowym i strategicznym.

Rozwój Bari przypada na okres VI–X w., kiedy pełniło rolę największego portu południowo-wschodniej Italii. W IV w. stało się siedzibą biskupstwa.

Od 873 miasto znajdowało się pod panowaniem Bizancjum (zostało odbite z rąk Saracenów). Około 965 stratēgos miasta Bari (tytuł odpowiadający rangą dzisiejszym generałom lub admirałom) otrzymali tytuł katepano Italii, połączony z urzędniczym tytułem patrikios, który odpowiadał hierarchicznie mniej więcej rzymskiej godności prokonsula. Stopień wojskowy i urzędniczy katepanō oznaczał w języku greckim „najważniejszy”. W kwietniu 1071 Cesarstwo Bizantyńskie utraciło kontrolę nad Bari, co ostatecznie położyło kres zarówno Katepanatowi Italii (historyczna prowincja Cesarstwa Bizantyńskiego w południowej części Półwyspu Apenińskiego), jak również bizantyńskiemu panowaniu w Italii.

W wiekach XI-XIII miasto było punktem zbornym rycerzy chrześcijańskich biorących udział w wyprawach krzyżowych i w tym czasie przekształciło się w zamożną republikę czerpiącą swe bogactwa z handlu morskiego. W XIII w. cesarz i król Sycylii Fryderyk II rozbudował system obronny miasta, m.in. normandzki zamek i bastion portowy. Następnie było stolicą samodzielnego księstwa Bari należącego do rodu Sforzów, z którego pochodziła żona Zygmunta I Starego – królowa Bona.

Po śmierci księżnej Bari Izabeli Aragońskiej, miasto odziedziczyła Bona Sforza, królowa Polski. 22 maja 1526 roku przedstawiciele Rossano złożyli przysięgę wierności w katedrze na Wawelu przed polską parą królewską, Boną Sforzą i Zygmuntem Starym. Z polecenia Bony, prawnik mieszkający w Krakowie, Vincenzo Massilio, stworzył kodeks prawa zwyczajowego Bari. Przed swoją śmiercią, królowa Sforza zdołała sporządzić nowy testament, w którym dziedzicem księstwa Bari, a także księstwa Rossano, został jej syn Zygmunt II August. Po śmierci królowej polska dyplomacja nie zdołała jednak odzyskać rzeczywistej władzy nad włoskimi posiadłościami. Zygmunt II August, umierając, w swoim testamencie zapisał księstwa Bari i Rossano swoim trzem siostrom, z zastrzeżeniem, że po ich śmierci mają przejść na własność Rzeczypospolitej. Podczas uroczystości związanej ze śmiercią Zygmunta Augusta w Neapolu, jeden z Polaków wygłosił mowę żałobną, w której zaznaczył, że król był też władcą Bari i Rossano. Podczas pierwszej wolnej elekcji posłowie austriackiego kandydata na polski tron, Ernesta Habsburga, zapewniali, że jako Polski król zdoła on przekonać swojego wuja Filipa II, który sprawował rzeczywistą kontrolę nad księstwem, „żeby Barskie księstwo było Koronie przywrócone”. Dwa lata później podobną obietnicę złożył inny kandydat do polskiego tronu, Maksymilian II Habsburg, zapewniając, że „z królem hiszpańskim ułoży się o Księstwo Baru”. O zwrot księstw Rossano i Bari starał się Zygmunt III Waza, wnuk Bony Sforzy. Z kolei jego syn, Władysław IV Waza, prawnuk Bony, negocjując z królem Hiszpanii, także domagał się zwrotu księstw Bari i Rossano.

W 1558 przeszło pod panowanie królestwa Neapolu, po czym podupadło, natomiast ponownie rozkwitło w XVIII wieku. W okresie panowania francuskiego (lata 1796–1814) marszałek Francji Joachim Murat mianowany w 1808 przez Napoleona I królem Sycylii rozbudował Bari w głąb lądu – budynki i pałace nowej dzielnicy zwane są Borgo Muratiano. Od 1860 miasto weszło w skład Królestwa Włoskiego.

2 grudnia 1943 doszło do niemieckiego nalotu na pełen alianckich statków port w Bari, co nazwane zostało „Małym Pearl Harbor”. W ciągu 20 minut bombardowania zatonęło 28 statków i zginęły około 2 tysiące ludzi, w tym wielu cywilów.