Mapa - Antalya

Antalya (gr. Αττάλεια – Attália, łac. Attalea) – miasto w południowo-zachodniej Turcji, nad zatoką Antalya na Morzu Śródziemnym, w starożytnej krainie Pamfilia, u południowych podnóży gór Taurus, ośrodek administracyjny prowincji Antalya. Kurort wypoczynkowy Riwiery Tureckiej.

W 2018 Antalya liczyła 1 194 204 mieszkańców (ósme pod względem liczby ludności miasto w Turcji). W tym samym roku miasto odwiedziło 11,27 mln turystów z całego świata – Antalya była dziesiątym najczęściej odwiedzanym miastem na świecie.

Tereny południowego wybrzeża Anatolii zamieszkane były od czasów prehistorycznych. Istnieją też bezpośrednie przekazy dotyczące migracji populacji w tym regionie w starożytności. Samo miasto (pod nazwą Attalia) zostało założone w tym miejscu w 150 r. p.n.e. przez króla Pergamonu Attalosa II. Po śmierci Attalosa III, ostatniego pergamońskiego władcy, w 133 r. p.n.e. miasto przypadło w udziale Rzymianom.

Chrześcijaństwo rozpowszechniło się w rejonie Attalii po II wieku. Jak odnotowano w Dziejach Apostolskich Attalię odwiedził Paweł z Tarsu (Dz. Ap. 14,25–26). Po przekazywaniu nauki Chrystusa w Pizydii i Pamfilii Święty Paweł i Święty Barnaba odpłynęli z Attalii do Antiochii.

Po upadku Cesarstwa rzymskiego na zachodzie, Antalya pozostała w granicach jego wschodniej części, zwanej potem Cesarstwem Bizantyjskim. Na ten okres przypada era znacznego rozkwitu miasta. Było ono między innymi siedzibą biskupstwa.

W VII w. n.e. Attalia wielokrotnie ucierpiała od najazdów arabskich. Pomimo tego w mieście wciąż rozwijał się handel, gdyż założono tu komorę celną dla wszystkich statków płynących ze wschodu na zachód. Musiały one uzyskać w Attalii zezwolenie na dalszą podróż. W tym okresie miasto pełniło również ważną rolę militarną, strzegąc południowej Anatolii przed najazdami muzułmanów. Znajdował się tu również bizantyjski ośrodek wywiadowczy na kraje arabskie.

Pod koniec XI wieku miasto zostało zajęte przez Turków seldżuckich. Bizantyjczycy zdołali je jednak wkrótce odzyskać dzięki sukcesom I wyprawy krzyżowej. Po zajęciu Konstantynopola przez krzyżowców miasto przejściowo zajęli Włosi. W 1207 przeszło ono pod władzę sułtanatu Ikonion. Od tamtej pory Antalya przechodziła pod panowanie wielu narodów, m.in. Wenecjan i Genueńczyków, aż w 1423 roku sułtan Murad II ostatecznie włączył ją do Turcji Osmańskiej.