ภาษาโปรตุเกส
ภาษาโปรตุเกส (português, ปุรตุเกฌ) เป็นภาษากลุ่มโรมานซ์ที่พูดในประเทศต่าง ๆ เช่น ประเทศโปรตุเกส ประเทศบราซิล ประเทศแองโกลา ประเทศโมซัมบิก และประเทศติมอร์-เลสเต ภาษาโปรตุเกสมีคนพูดเป็นภาษาแม่มากกว่า 200 ล้านคน ทำให้เป็นหนึ่งในไม่กี่ภาษาที่พูดทั่วโลก และเป็นภาษาที่มีคนพูดเป็นภาษาแม่มากเป็นอันดับ 5 หรือ 6 ของโลกปัจจุบัน
ภาษาโปรตุเกสได้รับการขนานนามว่าเป็น A língua de Camões อาลิงกวาดึกามอยช์ ("ภาษาของกามอยช์" ตามชื่อลูวิช วัช ดึ กามอยช์ ผู้ประพันธ์ อุชลูซีอาดัช) และ A última flor do Lácio อาอุลตีมาโฟลร์ดูลาซียู ("ดอกไม้ดอกสุดท้ายของละติอุม") คนที่พูดภาษาโปรตุเกสเรียกว่า ลูซิตานิก: Lusitanic หรือ ลูโซโฟน: Lusophones
ภาษาโปรตุเกสเป็นภาษาแรกของประเทศแองโกลา ประเทศบราซิล ประเทศโปรตุเกส และประเทศเซาตูเมและปรินซิปีและเป็นภาษาที่ใช้กว้างขวางมากที่สุดในประเทศโมแซมบิก นอกจากนี้ยังเป็นภาษาราชการของประเทศติมอร์-เลสเต (ร่วมกับภาษาเตตุน) และของมาเก๊า (ร่วมกับภาษาจีน) ภาษาโปรตุเกสมีการพูดกว้างขวาง แต่ไม่ใช่ภาษาราชการในประเทศอันดอร์รา ประเทศลักเซมเบิร์ก ประเทศนามิเบีย และประเทศปารากวัย ภาษาครีโอลโปรตุเกสเป็นภาษาแม่ของประเทศกาบูเวร์ดีและบางส่วนของประชากรของประเทศกินี-บิสเซา ชาวกาบูเวร์ดีส่วนใหญ่สามารถพูดภาษาโปรตุเกสมาตรฐานได้ด้วย และใช้ในระดับภาษาของท้องถิ่น
ชุมชนผู้อพยพที่สามารถพูดภาษาโปรตุเกสได้ปรากฏอยู่ในหลายเมืองทั่วโลก เช่น มอนทรีออลและโทรอนโตในประเทศแคนาดา; ปารีสในประเทศฝรั่งเศส; อาซุนซิออนในประเทศปารากวัย; บอสตัน นิวเบ็ดฟอร์ด เคปค็อด ฟอลล์ริเวอร์ โฮโนลูลู ฮิวสตัน นวร์ก นครนิวยอร์ก ออร์แลนโด ไมแอมี พรอวิเดนซ์ แซคราเมนโตในสหรัฐอเมริกา; บัวโนสไอเรส ในประเทศอาร์เจนตินา อุรุกวัย และในประเทศญี่ปุ่น ประเทศอื่น ๆ ที่สามารถพบผู้ที่พูดภาษาโปรตุเกสได้ รวมถึงอันดอร์รา เบลเยียม เบอร์มิวดา สวิตเซอร์แลนด์ และบางชุมชนในประเทศอินเดีย เช่นกัว มีผู้พูดภาษาโปรตุเกส ประมาณ 187 ล้านคนในอเมริกาใต้ 17 ล้านคนในแอฟริกา 12 ล้านคนในยุโรป 2 ล้านคนในอเมริกาเหนือ และ 610,000 คนในเอเชีย
ภาษาโปรตุเกสได้รับการขนานนามว่าเป็น A língua de Camões อาลิงกวาดึกามอยช์ ("ภาษาของกามอยช์" ตามชื่อลูวิช วัช ดึ กามอยช์ ผู้ประพันธ์ อุชลูซีอาดัช) และ A última flor do Lácio อาอุลตีมาโฟลร์ดูลาซียู ("ดอกไม้ดอกสุดท้ายของละติอุม") คนที่พูดภาษาโปรตุเกสเรียกว่า ลูซิตานิก: Lusitanic หรือ ลูโซโฟน: Lusophones
ภาษาโปรตุเกสเป็นภาษาแรกของประเทศแองโกลา ประเทศบราซิล ประเทศโปรตุเกส และประเทศเซาตูเมและปรินซิปีและเป็นภาษาที่ใช้กว้างขวางมากที่สุดในประเทศโมแซมบิก นอกจากนี้ยังเป็นภาษาราชการของประเทศติมอร์-เลสเต (ร่วมกับภาษาเตตุน) และของมาเก๊า (ร่วมกับภาษาจีน) ภาษาโปรตุเกสมีการพูดกว้างขวาง แต่ไม่ใช่ภาษาราชการในประเทศอันดอร์รา ประเทศลักเซมเบิร์ก ประเทศนามิเบีย และประเทศปารากวัย ภาษาครีโอลโปรตุเกสเป็นภาษาแม่ของประเทศกาบูเวร์ดีและบางส่วนของประชากรของประเทศกินี-บิสเซา ชาวกาบูเวร์ดีส่วนใหญ่สามารถพูดภาษาโปรตุเกสมาตรฐานได้ด้วย และใช้ในระดับภาษาของท้องถิ่น
ชุมชนผู้อพยพที่สามารถพูดภาษาโปรตุเกสได้ปรากฏอยู่ในหลายเมืองทั่วโลก เช่น มอนทรีออลและโทรอนโตในประเทศแคนาดา; ปารีสในประเทศฝรั่งเศส; อาซุนซิออนในประเทศปารากวัย; บอสตัน นิวเบ็ดฟอร์ด เคปค็อด ฟอลล์ริเวอร์ โฮโนลูลู ฮิวสตัน นวร์ก นครนิวยอร์ก ออร์แลนโด ไมแอมี พรอวิเดนซ์ แซคราเมนโตในสหรัฐอเมริกา; บัวโนสไอเรส ในประเทศอาร์เจนตินา อุรุกวัย และในประเทศญี่ปุ่น ประเทศอื่น ๆ ที่สามารถพบผู้ที่พูดภาษาโปรตุเกสได้ รวมถึงอันดอร์รา เบลเยียม เบอร์มิวดา สวิตเซอร์แลนด์ และบางชุมชนในประเทศอินเดีย เช่นกัว มีผู้พูดภาษาโปรตุเกส ประมาณ 187 ล้านคนในอเมริกาใต้ 17 ล้านคนในแอฟริกา 12 ล้านคนในยุโรป 2 ล้านคนในอเมริกาเหนือ และ 610,000 คนในเอเชีย
ประเทศ
-
ประเทศกาบูเวร์ดี
ก่อนที่ชาวยุโรปจะเข้ามานั้น บนหมู่เกาะกาบูเวร์ดีไม่มีผู้คนอาศัยอยู่จนกระทั่งนักสำรวจชาวโปรตุเกสได้ค้นพบและเข้ายึดครองเป็นอาณานิคมในคริสต์ศตวรรษที่ 15 เนื่องจากมีทำเลที่ตั้งที่เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับการค้าทาสข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก หมู่เกาะแห่งนี้จึงทวีความมั่งคั่งขึ้นเรื่อย ๆ และดึงดูดให้บรรดาโจรสลัดเข้ามาปล้นสะดมอยู่หลายครั้ง หนึ่งในจำนวนนั้นได้แก่ ฟรานซิส เดรก โจรสลัดหลวงของราชินีอังกฤษซึ่งเข้าปล้นเมืองรีไบรากรังดึ (เมืองหลักของหมู่เกาะในขณะนั้น) ถึงสองครั้งในคริสต์ทศวรรษ 1580 นอกจากนี้เรือหลวงบีเกิล (ที่มีชาลส์ ดาร์วิน เดินทางไปด้วย) ก็เข้ามาจอดแวะที่กาบูเวร์ดีในปี ค.ศ. 1832 เช่นกัน -
ประเทศกินี-บิสเซา
กินี-บิสเซาเคยเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสอยู่นานถึง 5 ศตวรรษ จากนั้นความตื่นตัวทางการเมืองเพื่อเรียกร้องเอกราชคืนจากโปรตุเกสได้เริ่มต้นมาตั้งแต่ พ.ศ. 2499 โดยกลุ่ม African Party for the Independence of Guinea-Bissau and the Islands of Cape Verde (PAIGC) โดยมีนายอามิลการ์ กาบราล เป็นผู้นำชักชวนให้ประชาชนต่อต้านการปกครองและเรียกร้องเอกราชคืนจากโปรตุเกสตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506 จนได้รับเอกราชเมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2517 โดยมีนายลูอีซ กาบราล พี่ชายของนายอามิลการ์เป็นประธานาธิบดีคนแรก และกลุ่ม PAIGC ได้กลายเป็นพรรคการเมืองที่ถูกต้องตามกฎหมาย และมีการจัดตั้งสภาประชาชน และสภาคณะปฏิวัติประกอบด้วยสมาชิก 11 คน ทำหน้าที่ปกครองประเทศภายใต้รัฐธรรมนูญ -
ประเทศเซาตูแมอีปริงซีป
เกาะเซาตูแมซึ่งมีขนาดใหญ่กว่านั้น ตั้งอยู่เกือบตรงกับบริเวณที่เส้นศูนย์สูตรพาดผ่าน และตั้งชื่อตามนักบุญทอมัส (Saint Thomas) เนื่องจากนักสำรวจชาวโปรตุเกสได้ค้นพบเกาะนี้ในวันนักบุญทอมัส (St. Thomas's Day) พอดี -
มาเก๊า
มาเก๊าได้มีบทบาทที่มีอิทธิพลต่อจีนและตะวันตกโดยเฉพาะระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 16 และ คริสต์ศตวรรษที่ 19 ผู้ที่อาศัยอยู่ในมาเก๊าส่วนใหญ่พูดภาษากวางตุ้งเป็นภาษาแม่ ภาษาจีนกลาง ภาษาโปรตุเกส และภาษาอังกฤษก็มีพูดด้วย ชาวมาเก๊า (Macanese) มีความหมายโดยกว้าง ๆ คือผู้ที่พำนักอาศัยถาวรอยู่ในมาเก๊า ส่วนในวงแคบ หมายถึง ชนพื้นเมืองในมาเก๊าที่สืบทอดมาจากชาวโปรตุเกส มักจะผสมกับชาวจีนและบรรพบุรุษชาติอื่น ๆ นอกจากสิ่งที่เหลือจากประวัติศาสตร์ยุคอาณานิคมแล้ว -
ยิบรอลตาร์
เดิมทียิบรอลตาร์เคยเป็นดินแดนหนึ่งของราชอาณาจักรสเปน จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1704 ขณะกำลังเกิดสงครามสืบราชบัลลังก์สเปน ราชอาณาจักรอังกฤษ และสาธารณรัฐดัตช์ ได้ยึดครองดินแดนยิบรอลตาร์มาจากสเปน โดยได้ใช้เป็นชัยภูมิสำคัญในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ต่อมาภายหลังจากการทำสนธิสัญญายูเทรกต์เพื่อยุติสงคราม ทำให้ยิบรอลตาร์ มีสถานะเป็นดินแดนโพ้นทะเลของสหราชอาณาจักร ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1713 เป็นต้นมา โดยในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ยิบรอลตาร์เป็นฐานที่ตั้งสำคัญของกองทัพเรือสหราชอาณาจักร ในการควบคุมการผ่านเข้า-ออกในเขตทะเลเมดิเตอร์เรเนียน -
เจอร์ซีย์
-
เบอร์มิวดา
-
ประเทศติมอร์-เลสเต
แต่เดิมประเทศติมอร์-เลสเตถูกปกครองโดยประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งได้ยึดครองติมอร์ตะวันออกเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศเมื่อปี พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) และในปี พ.ศ. 2542 (ค.ศ. 1999) ติมอร์ตะวันออกได้แยกตัวเป็นอิสระ และได้รับเอกราชอย่างเต็มตัวเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) เมื่อประเทศติมอร์ตะวันออกเข้าร่วมองค์การสหประชาชาติในปีเดียวกัน ก็ได้ตกลงว่าจะเรียกประเทศอย่างเป็นทางการว่า ตีโมร์-แลชต์ ซึ่งเป็นชื่อในภาษาโปรตุเกส มีดอกไม้ประจำชาติคือดอกกุหลาบ