ภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาอินโดนีเซีย (Bahasa Indonesia) เป็นภาษาราชการและภาษาประจำชาติของประเทศอินโดนีเซีย โดยเป็นหนึ่งในวิธภาษามาตรฐานของภาษามลายู ซึ่งเป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนที่ใช้เป็นภาษากลางในกลุ่มเกาะพหุภาษาอย่างอินโดนีเซียมานานหลายศตวรรษ อินโดนีเซียเป็นประเทศที่มีประชากรมากเป็นอันดับที่ 4 ของโลก โดยมีประชากรมากกว่า 270 ล้านคน ส่วนใหญ่พูดภาษาอินโดนีเซีย ทำให้ภาษานี้เป็นหนึ่งในภาษาที่มีผู้พูดกันแพร่หลายที่สุดในโลก
นอกจากภาษาประจำชาติแล้ว ชาวอินโดนีเซียส่วนใหญ่ยังสามารถพูดภาษาหนึ่งในบรรดาภาษาพื้นเมืองกว่า 700 ภาษาได้อย่างคล่องแคล่ว ตัวอย่างเช่นภาษาชวาและภาษาซุนดาซึ่งใช้กันทั่วไปที่บ้านและในชุมชนท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม ในการศึกษาทางการส่วนใหญ่และในสื่อมวลชน การปกครอง การบริหารแผ่นดิน ตุลาการ และการสื่อสารรูปแบบอื่น ๆ เกือบทั้งหมดจะใช้ภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาอินโดนีเซียเคยเป็นภาษาราชการของประเทศติมอร์-เลสเตในช่วงที่อินโดนีเซียปกครองระหว่าง พ.ศ. 2519–2542 ปัจจุบันภาษานี้มีสถานะเป็นภาษาทำงานร่วมกับภาษาอังกฤษตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน
ศัพท์ ภาษาอินโดนีเซีย มีความเกี่ยวข้องกับภาษาย่อยมาตรฐานประจำชาติ (bahasa baku) เป็นหลัก อย่างไรก็ตาม ในความหมายที่กว้างกว่านั้น ศัพท์นี้ยังหมายรวมถึงวิธภาษาท้องถิ่นต่าง ๆ ที่ใช้พูดกันทั่วกลุ่มเกาะอินโดนีเซียอีกด้วย ภาษาอินโดนีเซียมาตรฐานส่วนใหญ่มีที่ใช้จำกัดอยู่ในสถานการณ์ทางการ โดยปรากฏในความสัมพันธ์แบบทวิภาษณ์ร่วมกับวิธภาษามลายูท้องถิ่นที่ใช้สื่อสารกันในชีวิตประจำวัน
ชื่อเรียกภาษาอินโดนีเซียในภาษาของตัวเอง (bahasa Indonesia) ยังมีที่ใช้ในภาษาอังกฤษและภาษาอื่นเป็นครั้งคราว บางครั้ง bahasa Indonesia ถูกเรียกย่อเป็น Bahasa (ซึ่งหมายถึงวิชาภาษาอินโดนีเซียที่สอนกันในโรงเรียน) โดยเข้าใจผิดว่านั่นคือชื่อของภาษา อย่างไรก็ตาม คำว่า bahasa นั้นหมายถึง "ภาษา" เพียงอย่างเดียว เช่น ภาษาไทย เรียกเป็นภาษาอินโดนีเซียว่า bahasa Thai เป็นต้น ดังนั้น หากใช้คำว่า Bahasa โดด ๆ แล้ว ชาวอินโดนีเซียโดยทั่วไปอาจไม่เข้าใจว่าผู้พูดกำลังหมายถึงภาษาประจำชาติของพวกเขา
ภาษาอินโดนีเซียเป็นทำเนียบภาษามาตรฐานของภาษามลายูรีเยา ซึ่งแม้จะมีชื่อเรียกเช่นนั้นแต่ก็ไม่ใช่ภาษามลายูที่เป็นสำเนียงท้องถิ่นของหมู่เกาะรีเยา แต่หมายถึงภาษามลายูคลาสสิกที่ใช้ในราชสำนักของรัฐสุลต่านมะละกา จากเดิมที่มีผู้ใช้กันในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของเกาะสุมาตรา ภาษามลายูได้กลายเป็นภาษากลางในบริเวณหมู่เกาะที่เป็นประเทศอินโดนีเซียในปัจจุบันมาหลายร้อยปี จารึกเกอดูกันบูกิตเป็นหลักฐานที่เก่าที่สุดที่ใช้ภาษามลายูโบราณซึ่งเป็นภาษาราชการในสมัยจักรวรรดิศรีวิชัย ตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 12 เป็นต้นมา ภาษามลายูโบราณได้มีการใช้ในหมู่เกาะอินโดนีเซีย เห็นได้จากจารึกสมัยศรีวิชัย และจารึกอื่น ๆ ตามบริเวณชายฝั่ง เช่นที่เกาะชวา การติดต่อค้าขายโดยชาวพื้นเมืองในเวลานั้นเป็นสื่อกลางในการแพร่กระจายของภาษามลายูโบราณในฐานะภาษาทางการค้า และกลายเป็นภาษากลางที่มีผู้ใช้อย่างแพร่หลายในบริเวณหมู่เกาะ
ภาษาอินโดนีเซียได้พัฒนามาสู่สถานะของภาษาราชการเมื่ออินโดนีเซียประกาศเอกราชใน พ.ศ. 2488 โดยเริ่มต้นจากการปฏิญาณซุมปะฮ์เปอมูดาเมื่อ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2471 ภาษาอินโดนีเซียในรูปแบบมาตรฐานจัดเป็นภาษาเดียวกับภาษามาเลเซีย (ภาษามลายูมาตรฐานในมาเลเซียและบรูไน) แต่มีความแตกต่างจากภาษามาเลเซียหลายประการเช่นการออกเสียงและคำศัพท์ ความแตกต่างนี้มาจากอิทธิพลของภาษาชวาและภาษาดัตช์ในภาษาอินโดนีเซีย ภาษาอินโดนีเซียยังได้รับอิทธิพลจากภาษามลายูปาซาร์ (ภาษามลายูตลาด) ที่เป็นภาษากลางในบริเวณหมู่เกาะในสมัยอาณานิคม มีการอ้างว่าภาษามลายูในมาเลเซียใกล้เคียงกับภาษามลายูคลาสสิกมากกว่า แต่ภาษามาเลเซียสมัยใหม่ก็ได้รับอิทธิพลทางด้านรากศัพท์และประโยคจากภาษาอังกฤษด้วย ประเด็นที่ว่าภาษาอินโดนีเซียมีต้นกำเนิดที่แท้จริงจากภาษามลายูระดับสูง (ภาษามลายูราชสำนัก) หรือจากภาษามลายูระดับล่าง (ภาษามลายูตลาด) กันแน่ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ภาษามลายูระดับสูงเคยเป็นภาษาที่ใช้ในราชสำนักของรัฐสุลต่านยะโฮร์และในเขตบริหารของเนเธอร์แลนด์ในรัฐยะโฮร์ ส่วนภาษามลายูระดับล่างเป็นภาษาที่ใช้กันในสถานที่ซื้อขายและตามท่าเรือในกลุ่มเกาะอินโดนีเซีย นักภาษาศาสตร์บางกลุ่มกล่าวว่าภาษามลายูระดับล่างนี้เป็นพื้นฐานของภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาอินโดนีเซียมีผู้พูดเป็นภาษาแม่หรือภาษาที่หนึ่งเพียงส่วนน้อยของประชากรทั้งหมดของอินโดนีเซีย (ส่วนใหญ่อยู่ในเขตเมือง เช่น จาการ์ตา เมดัน บาลิกปาปัน) แต่มีคนถึง 200 ล้านคนที่ใช้ภาษานี้เป็นภาษาประจำชาติโดยมีระดับความชำนาญแตกต่างกันไป ในชาติที่มีภาษาพื้นเมืองมากกว่า 300 ภาษา และยังมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลายเช่นนี้ ภาษาประจำชาติมีบทบาทสำคัญมากในการสร้างความเป็นหนึ่งเดียวระหว่างผู้คนจากเกาะต่าง ๆ ทั่วประเทศ การใช้ภาษาอินโดนีเซียเป็นภาษาประจำชาติพบมากในสื่อ หน่วยงานราชการ โรงเรียน มหาวิทยาลัย ที่ทำงาน และในสถานการณ์ที่เป็นทางการ ภาษาอินโดนีเซียมาตรฐานและเป็นทางการมักใช้ในการเขียนหนังสือและหนังสือพิมพ์ รวมทั้งการประกาศข่าวทางโทรทัศน์และวิทยุ อย่างไรก็ตาม มีผู้พูดภาษาอินโดนีเซียเป็นภาษาแม่เพียงจำนวนน้อยที่ใช้ภาษาระดับทางการในการสนทนาในชีวิตประจำวัน
นอกจากภาษาประจำชาติแล้ว ชาวอินโดนีเซียส่วนใหญ่ยังสามารถพูดภาษาหนึ่งในบรรดาภาษาพื้นเมืองกว่า 700 ภาษาได้อย่างคล่องแคล่ว ตัวอย่างเช่นภาษาชวาและภาษาซุนดาซึ่งใช้กันทั่วไปที่บ้านและในชุมชนท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม ในการศึกษาทางการส่วนใหญ่และในสื่อมวลชน การปกครอง การบริหารแผ่นดิน ตุลาการ และการสื่อสารรูปแบบอื่น ๆ เกือบทั้งหมดจะใช้ภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาอินโดนีเซียเคยเป็นภาษาราชการของประเทศติมอร์-เลสเตในช่วงที่อินโดนีเซียปกครองระหว่าง พ.ศ. 2519–2542 ปัจจุบันภาษานี้มีสถานะเป็นภาษาทำงานร่วมกับภาษาอังกฤษตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน
ศัพท์ ภาษาอินโดนีเซีย มีความเกี่ยวข้องกับภาษาย่อยมาตรฐานประจำชาติ (bahasa baku) เป็นหลัก อย่างไรก็ตาม ในความหมายที่กว้างกว่านั้น ศัพท์นี้ยังหมายรวมถึงวิธภาษาท้องถิ่นต่าง ๆ ที่ใช้พูดกันทั่วกลุ่มเกาะอินโดนีเซียอีกด้วย ภาษาอินโดนีเซียมาตรฐานส่วนใหญ่มีที่ใช้จำกัดอยู่ในสถานการณ์ทางการ โดยปรากฏในความสัมพันธ์แบบทวิภาษณ์ร่วมกับวิธภาษามลายูท้องถิ่นที่ใช้สื่อสารกันในชีวิตประจำวัน
ชื่อเรียกภาษาอินโดนีเซียในภาษาของตัวเอง (bahasa Indonesia) ยังมีที่ใช้ในภาษาอังกฤษและภาษาอื่นเป็นครั้งคราว บางครั้ง bahasa Indonesia ถูกเรียกย่อเป็น Bahasa (ซึ่งหมายถึงวิชาภาษาอินโดนีเซียที่สอนกันในโรงเรียน) โดยเข้าใจผิดว่านั่นคือชื่อของภาษา อย่างไรก็ตาม คำว่า bahasa นั้นหมายถึง "ภาษา" เพียงอย่างเดียว เช่น ภาษาไทย เรียกเป็นภาษาอินโดนีเซียว่า bahasa Thai เป็นต้น ดังนั้น หากใช้คำว่า Bahasa โดด ๆ แล้ว ชาวอินโดนีเซียโดยทั่วไปอาจไม่เข้าใจว่าผู้พูดกำลังหมายถึงภาษาประจำชาติของพวกเขา
ภาษาอินโดนีเซียเป็นทำเนียบภาษามาตรฐานของภาษามลายูรีเยา ซึ่งแม้จะมีชื่อเรียกเช่นนั้นแต่ก็ไม่ใช่ภาษามลายูที่เป็นสำเนียงท้องถิ่นของหมู่เกาะรีเยา แต่หมายถึงภาษามลายูคลาสสิกที่ใช้ในราชสำนักของรัฐสุลต่านมะละกา จากเดิมที่มีผู้ใช้กันในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของเกาะสุมาตรา ภาษามลายูได้กลายเป็นภาษากลางในบริเวณหมู่เกาะที่เป็นประเทศอินโดนีเซียในปัจจุบันมาหลายร้อยปี จารึกเกอดูกันบูกิตเป็นหลักฐานที่เก่าที่สุดที่ใช้ภาษามลายูโบราณซึ่งเป็นภาษาราชการในสมัยจักรวรรดิศรีวิชัย ตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 12 เป็นต้นมา ภาษามลายูโบราณได้มีการใช้ในหมู่เกาะอินโดนีเซีย เห็นได้จากจารึกสมัยศรีวิชัย และจารึกอื่น ๆ ตามบริเวณชายฝั่ง เช่นที่เกาะชวา การติดต่อค้าขายโดยชาวพื้นเมืองในเวลานั้นเป็นสื่อกลางในการแพร่กระจายของภาษามลายูโบราณในฐานะภาษาทางการค้า และกลายเป็นภาษากลางที่มีผู้ใช้อย่างแพร่หลายในบริเวณหมู่เกาะ
ภาษาอินโดนีเซียได้พัฒนามาสู่สถานะของภาษาราชการเมื่ออินโดนีเซียประกาศเอกราชใน พ.ศ. 2488 โดยเริ่มต้นจากการปฏิญาณซุมปะฮ์เปอมูดาเมื่อ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2471 ภาษาอินโดนีเซียในรูปแบบมาตรฐานจัดเป็นภาษาเดียวกับภาษามาเลเซีย (ภาษามลายูมาตรฐานในมาเลเซียและบรูไน) แต่มีความแตกต่างจากภาษามาเลเซียหลายประการเช่นการออกเสียงและคำศัพท์ ความแตกต่างนี้มาจากอิทธิพลของภาษาชวาและภาษาดัตช์ในภาษาอินโดนีเซีย ภาษาอินโดนีเซียยังได้รับอิทธิพลจากภาษามลายูปาซาร์ (ภาษามลายูตลาด) ที่เป็นภาษากลางในบริเวณหมู่เกาะในสมัยอาณานิคม มีการอ้างว่าภาษามลายูในมาเลเซียใกล้เคียงกับภาษามลายูคลาสสิกมากกว่า แต่ภาษามาเลเซียสมัยใหม่ก็ได้รับอิทธิพลทางด้านรากศัพท์และประโยคจากภาษาอังกฤษด้วย ประเด็นที่ว่าภาษาอินโดนีเซียมีต้นกำเนิดที่แท้จริงจากภาษามลายูระดับสูง (ภาษามลายูราชสำนัก) หรือจากภาษามลายูระดับล่าง (ภาษามลายูตลาด) กันแน่ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ภาษามลายูระดับสูงเคยเป็นภาษาที่ใช้ในราชสำนักของรัฐสุลต่านยะโฮร์และในเขตบริหารของเนเธอร์แลนด์ในรัฐยะโฮร์ ส่วนภาษามลายูระดับล่างเป็นภาษาที่ใช้กันในสถานที่ซื้อขายและตามท่าเรือในกลุ่มเกาะอินโดนีเซีย นักภาษาศาสตร์บางกลุ่มกล่าวว่าภาษามลายูระดับล่างนี้เป็นพื้นฐานของภาษาอินโดนีเซีย
ภาษาอินโดนีเซียมีผู้พูดเป็นภาษาแม่หรือภาษาที่หนึ่งเพียงส่วนน้อยของประชากรทั้งหมดของอินโดนีเซีย (ส่วนใหญ่อยู่ในเขตเมือง เช่น จาการ์ตา เมดัน บาลิกปาปัน) แต่มีคนถึง 200 ล้านคนที่ใช้ภาษานี้เป็นภาษาประจำชาติโดยมีระดับความชำนาญแตกต่างกันไป ในชาติที่มีภาษาพื้นเมืองมากกว่า 300 ภาษา และยังมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลายเช่นนี้ ภาษาประจำชาติมีบทบาทสำคัญมากในการสร้างความเป็นหนึ่งเดียวระหว่างผู้คนจากเกาะต่าง ๆ ทั่วประเทศ การใช้ภาษาอินโดนีเซียเป็นภาษาประจำชาติพบมากในสื่อ หน่วยงานราชการ โรงเรียน มหาวิทยาลัย ที่ทำงาน และในสถานการณ์ที่เป็นทางการ ภาษาอินโดนีเซียมาตรฐานและเป็นทางการมักใช้ในการเขียนหนังสือและหนังสือพิมพ์ รวมทั้งการประกาศข่าวทางโทรทัศน์และวิทยุ อย่างไรก็ตาม มีผู้พูดภาษาอินโดนีเซียเป็นภาษาแม่เพียงจำนวนน้อยที่ใช้ภาษาระดับทางการในการสนทนาในชีวิตประจำวัน
ประเทศ
-
ประเทศติมอร์-เลสเต
ติมอร์-เลสเต, ตีโมร์-แลชต์ (Timor-Leste, ) หรือ ติมอร์ตะวันออก (Timór Lorosa'e) มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐประชาธิปไตยติมอร์-เลสเต หรือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยตีโมร์-แลชต์ (República Democrática de Timor-Leste; Repúblika Demokrátika Timór-Leste) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่บนเกาะในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประกอบด้วยเกาะติมอร์ด้านตะวันออก เกาะอาเตารู (Atauro) และเกาะฌากู (Jaco) ที่อยู่ใกล้เคียง และเทศบาลโอเอกูซี (Oecusse) ซึ่งตั้งอยู่บนฝั่งตะวันตกของเกาะติมอร์ ติมอร์ตะวันออกถูกล้อมรอบโดยพื้นที่ของประเทศอินโดนีเซีย
แต่เดิมประเทศติมอร์-เลสเตถูกปกครองโดยประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งได้ยึดครองติมอร์ตะวันออกเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศเมื่อปี พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) และในปี พ.ศ. 2542 (ค.ศ. 1999) ติมอร์ตะวันออกได้แยกตัวเป็นอิสระ และได้รับเอกราชอย่างเต็มตัวเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) เมื่อประเทศติมอร์ตะวันออกเข้าร่วมองค์การสหประชาชาติในปีเดียวกัน ก็ได้ตกลงว่าจะเรียกประเทศอย่างเป็นทางการว่า ตีโมร์-แลชต์ ซึ่งเป็นชื่อในภาษาโปรตุเกส มีดอกไม้ประจำชาติคือดอกกุหลาบ
