Język norweski
Język norweski (norw. ) – język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Dialekty norweskie tworzą z dialektami szwedzkimi i dialektami duńskimi kontinuum, w którym występuje zjawisko asymetrycznej wzajemnej zrozumiałości (osobom znającym norweski łatwiej jest zrozumieć języki skandynawskich sąsiadów). Współczesny język norweski nie posiada ujednoliconego standardu wymowy; wszystkie dialekty uchodzą za równorzędne. Do zapisu wykorzystywane są dwa standardy piśmiennicze: bokmål (dosł. „język książkowy”) oraz nynorsk (dosł. „nowonorweski”). Język posiada status urzędowego w Norwegii.
Formalnie rzecz biorąc, oba warianty języka pisanego są równoważne i równouprawnione na podstawie ustawy o używaniu języka w urzędach publicznych z 1980 roku. W praktyce wariant nynorsk preferowany jest tylko przez około 10% użytkowników języka, mimo że większość lokalnych odmian języka jest przezeń znacznie lepiej oddawana na piśmie. Wpływ na to mają kwestie pozajęzykowe, związane z postrzeganiem obu form języka pisanego przez samych Norwegów, a także ich genezą – podczas gdy oparty na duńszczyźnie bokmål rozkwitał przede wszystkim w miastach, mający swe źródła w rodzimych norweskich dialektach nynorsk kojarzony jest głównie z obszarami wiejskimi.
Norweski jest jednym z języków Rady Nordyckiej. Dzięki Konwencji języków nordyckich obywatele państw nordyckich mówiący po norwesku mają prawo korzystać z tego języka w kontaktach z urzędami państwowymi, nie ponosząc przy tym żadnych kosztów związanych z ewentualnym tłumaczeniem. Konwencja weszła w życie 1 marca 1987.
Norweski jest językiem indoeuropejskim z grupy północnej (skandynawskiej) języków germańskich. W modelu genetycznym klasyfikuje się go jako język zachodnioskandynawski; do podgrupy tej należą także farerski i islandzki, mające korzenie w zachodnich dialektach staronordyjskich. Nowsze analizy, biorące pod uwagę długotrwały wpływ wschodnioskandynawski – najpierw przez wiele stuleci duński, a później także szwedzki – postulują natomiast nowy podział grupy północnej na języki kontynentalne – w tej grupie norweski, szwedzki oraz duński – oraz wyspiarskie – islandzki i farerski. Podstawą dla takiego stanowiska jest znaczna (choć asymetryczna) wzajemna zrozumiałość języków kontynentalnych z jednej strony i istotne różnice między norweskim a językami wyspiarskimi z drugiej. Nie zgadzają się z nim jednak badacze norweskich dialektów, opierając swoje zdanie na tym, że reklasyfikację oparto głównie na podobieństwie języków pisanych, nigdy nie przeprowadzono natomiast badań terenowych, pozwalających stwierdzić, jak daleko posuniętą wzajemną zrozumiałość wykazują poszczególne dialekty. W istocie część gwar zachodnionorweskich wykazuje znaczny konserwatyzm zarówno w leksyce, jak i morfologii.
Formalnie rzecz biorąc, oba warianty języka pisanego są równoważne i równouprawnione na podstawie ustawy o używaniu języka w urzędach publicznych z 1980 roku. W praktyce wariant nynorsk preferowany jest tylko przez około 10% użytkowników języka, mimo że większość lokalnych odmian języka jest przezeń znacznie lepiej oddawana na piśmie. Wpływ na to mają kwestie pozajęzykowe, związane z postrzeganiem obu form języka pisanego przez samych Norwegów, a także ich genezą – podczas gdy oparty na duńszczyźnie bokmål rozkwitał przede wszystkim w miastach, mający swe źródła w rodzimych norweskich dialektach nynorsk kojarzony jest głównie z obszarami wiejskimi.
Norweski jest jednym z języków Rady Nordyckiej. Dzięki Konwencji języków nordyckich obywatele państw nordyckich mówiący po norwesku mają prawo korzystać z tego języka w kontaktach z urzędami państwowymi, nie ponosząc przy tym żadnych kosztów związanych z ewentualnym tłumaczeniem. Konwencja weszła w życie 1 marca 1987.
Norweski jest językiem indoeuropejskim z grupy północnej (skandynawskiej) języków germańskich. W modelu genetycznym klasyfikuje się go jako język zachodnioskandynawski; do podgrupy tej należą także farerski i islandzki, mające korzenie w zachodnich dialektach staronordyjskich. Nowsze analizy, biorące pod uwagę długotrwały wpływ wschodnioskandynawski – najpierw przez wiele stuleci duński, a później także szwedzki – postulują natomiast nowy podział grupy północnej na języki kontynentalne – w tej grupie norweski, szwedzki oraz duński – oraz wyspiarskie – islandzki i farerski. Podstawą dla takiego stanowiska jest znaczna (choć asymetryczna) wzajemna zrozumiałość języków kontynentalnych z jednej strony i istotne różnice między norweskim a językami wyspiarskimi z drugiej. Nie zgadzają się z nim jednak badacze norweskich dialektów, opierając swoje zdanie na tym, że reklasyfikację oparto głównie na podobieństwie języków pisanych, nigdy nie przeprowadzono natomiast badań terenowych, pozwalających stwierdzić, jak daleko posuniętą wzajemną zrozumiałość wykazują poszczególne dialekty. W istocie część gwar zachodnionorweskich wykazuje znaczny konserwatyzm zarówno w leksyce, jak i morfologii.
Kraj (państwo)
-
Islandia
Islandia (, wym. ; Republika Islandii, isl. ) – państwo położone na północy Grzbietu Śródatlantyckiego, na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach, m.in. archipelagu Vestmannaeyjar w północnej części Oceanu Atlantyckiego. Stolicą państwa jest Reykjavík. Islandia jest jednym z krajów nordyckich.
Islandia leży na granicy Oceanu Arktycznego i Oceanu Atlantyckiego. Główna wyspa znajduje się na południe od koła podbiegunowego. -
Svalbard i Jan MayenSvalbard i Jan Mayen (, ISO 3166-1 alfa-2: SJ, ISO 3166-1 alfa-3: SJM, ISO 3166-1 numeryczny: 744) jest nazwą statystycznej jednostki zdefiniowaną w ISO 3166-1. Składa się z dwóch norweskich terytoriów z niezależną jurysdykcją: Svalbard i Jan Mayen. Terytoria te są połączone dla celów kategoryzacji Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO), lecz nie są powiązane administracyjnie. Mimo to umieszczenie wspólnego terytorium przez ISO skutkuje krajową domeną najwyższego poziomu .sj oraz kodem ISO 3166-2:SJ. Departament Statystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych przy tych samych kodach jak w standardzie ISO używa nazwy Wyspy Svalbard i Jan Mayen (ang.: Svalbard and Jan Mayen Islands).
Svalbard jest archipelagiem na Ocenie Arktycznym nad którym pełne zwierzchnictwo sprawuje Norwegia, lecz ze specjalnym statusem gwarantowanym Traktatem Spitsbergeńskim. Jan Mayen jest samotną wyspą na Oceanie Atlantyckim. Nie ma stałych mieszkańców i jest administrowana z Oslo za pośrednictwem gubernatora prowincji Nordland. Svalbard i Jan Mayen są jedynymi norweskimi terytoriami, które nie są przydzielone do jakiegokolwiek okręgu administracyjnego. Gdy Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) zaproponowała przydzielenie oddzielnego kodu dla Svalbard norweskie władze wyszły z inicjatywą przydzielenia wspólnego kodu dla Svalbard i Jan Mayen.
