Nowa Kaledonia (New Caledonia)
 |
 |
W skład terytorium wchodzi główna wyspa, Nowa Kaledonia (fr. Grande Terre), wraz z przybrzeżnymi wyspami, m.in. Wyspy Lojalności (fr. îles Loyauté), Île des Pins, Wyspy Chesterfield (fr. îles Chesterfield).
Terytorium jest często potocznie nazywane le Caillou przez mieszkańców pochodzenia europejskiego oraz la Kanaky przez mieszkańców pochodzenia melanezyjskiego.
Powierzchnia całego terytorium zamorskiego Nowej Kaledonii wynosi 18 575,5 km²; w tym główna wyspa – 16 594,6 km²; liczy 279 070 mieszkańców (2017 r.). Stolicą terytorium jest Numea (fr. Nouméa) w południowej części wyspy Nowa Kaledonia. Melanezyjscy Kanakowie stanowią 42,5% mieszkańców, Europejczycy 37,1%, Polinezyjczycy 11,8%.
Wnętrze głównej wyspy jest górzyste, z najwyższym szczytem Mont Panié, 1628 m n.p.m. Klimat tropikalny, opady sezonowe, 1500 mm na Wyspach Lojalności, 2000 mm na wschodnim wybrzeżu, 4000 mm w górach, 1200 mm na zachodzie.
Nowa Kaledonia jest pochodzenia kontynentalnego – jest fragmentem Gondwany. Najpierw, 85 mln lat temu, oddzieliła się od Australii, a 65 mln od Nowej Zelandii. Izolacja od gatunków powstających w innych rejonach świata, takich jak ssaki, spowodowała, że wyspa stała się „arką Noego” dla wielu różnorodnych, prymitywnych organizmów, głównie roślin, jak np. araukaria. Spośród 3,3 tys. gatunków roślin ¾ jest endemiczne – a także 5 rodzin monotypowych, w tym amborellowate.
Przed przybyciem ludzi żył tu m.in. ptak Sylviornis neocaledoniae o wysokości 1,7 m i wadze 30 kg. Obecnie (2014 r.) żyją tu 24 endemiczne gatunki ptaków, w tym kagu będący jedynym gatunkiem w rodzinie Rhynochetidae; dokładnie połowa z nich jest co najmniej narażona na wyginięcie. Z 70 gatunków gadów 62 są endemiczne. Zwierzęta te są zagrożone przez sprowadzone i zdziczałe szczury, koty, psy i świnie.
