Euro
€
De euro (symbool: €; Nederlands meervoud euro's) is de munteenheid van twintig lidstaten van de Europese Economische en Monetaire Unie. De officiële ISO-code van de munteenheid is EUR.In 1992 werd in Maastricht besloten tot invoering van de euro. Hierbij zou de waarde van 1 euro gelijk zijn aan 1 ECU. Sinds 4 januari 1999 worden de koersen van aandelen, obligaties en opties aan de beurs in euro's weergegeven.
De munten en bankbiljetten werden op 1 januari 2002 gelijktijdig als betaalmiddel met chartaal geld ingevoerd in twaalf landen van de Europese Unie, alsmede in Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad, tijdens de grootste monetaire omwisselingsoperatie aller tijden. De productie van euromunten, om aan de toekomstige vraag te kunnen voldoen, begon in de meeste landen in 1999. Vijf van die landen hebben dan ook munten geslagen waarop de jaartallen 1999, 2000 en 2001 staan.
Land (geografie)
-
Mayotte
Mayotte heeft .yt als eigen topleveldomein. -
Franse Zuidelijke Gebieden
* Saint-Paul en Amsterdam (Saint-Paul-et-Amsterdam) -
Andorra
Andorra kan gezien worden als het laatste onafhankelijke overlevende gebied van de Marca Hispanica (Spaanse marken), de bufferstaten die werden gesticht door Karel de Grote om de islamitische Moren tegen te houden en ze toegang tot christelijk Frankrijk te beletten. -
België
Het land heeft drie officiële talen: een kleine zestig procent van de bevolking spreekt Nederlands, vooral in Vlaanderen, veertig procent spreekt Frans, vooral in Wallonië en Brussel, en minder dan een procent spreekt Duits, in de Oostkantons. De culturele en linguïstische diversiteit van het land heeft door een opeenvolging van staatshervormingen geleid tot een complex politiek systeem, waarbij in principe de grondgebonden bevoegdheden – zoals economie, werkgelegenheid en infrastructuur – liggen bij de Gewesten (het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse), en de persoonsgebonden materies – zoals onderwijs, cultuur en welzijn – bij de Gemeenschappen (de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige), met een overkoepelende federale overheid voor het hele grondgebied, bevoegd voor onder meer defensie, justitie en de sociale zekerheid. -
Cyprus
In 1974 werd het noordelijk deel van het eiland bezet door Turkije, sinds 1983 noemt dit deel zich de Turkse Republiek Noord-Cyprus. Het eiland is daarmee bestuurlijk in tweeën gedeeld. Noord-Cyprus wordt alleen door Turkije erkend. Onofficieel wordt het land ook wel eens Zuid-Cyprus genoemd. -
Duitsland
De Duitse geschiedenis begint in zekere zin reeds in de 1e eeuw v.Chr., toen al sprake was van Germanië, een gebied dat bewoond werd door vooral Germaanse stammen. Een Duitse staat liet langer op zich wachten. Het Heilige Roomse Rijk, dat ruwweg tussen 800 en 1800 bestond, kan gezien worden als voorloper, maar had veel minder centraal gezag, net als zijn opvolger, de Duitse Bond (1815-1866). Daarna kwam de Duitse eenwording pas echt op gang en zo ontstond in 1871 het Duitse Rijk, dat grotendeels de huidige landsgrenzen omvatte. Deze staat werd, door de afschaffing van de monarchie na de novemberrevolutie van 1918, voor het eerst een republiek; de zogenaamde Weimarrepubliek. Onder het nazibewind (1933-1945) was Duitsland een dictatuur, ontketende het de Tweede Wereldoorlog en voerde het de Holocaust uit. Duitsland verloor de oorlog en werd daarna opgedeeld in de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en de Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland of DDR). Na de Val van het communisme kwam in 1990 de Duitse hereniging tot stand en traden de zes Oost-Duitse deelstaten toe tot de Bondsrepubliek. -
Estland
Vanaf de 8e eeuw werden de Estlandse kusten bezocht door Vikingen, zowel voor plundertochten als handelsmissies. In 1202 werd Estland bezit van de Zwaardbroeders, een aan de Duitse Orde verwante geestelijke ridderschap, die de heidense bevolking met geweld kerstende (Noordelijke Kruistochten). Het zuidelijk deel bleef met het huidige Letland onder gezag van de Orde maar het noordelijk deel kwam in 1224 onder de Deense koning, Waldemar II van Denemarken, en ging in 1346 over aan de Orde (Waldemar IV van Denemarken verkoopt het hertogdom Estland). Inmiddels waren naast de hoofdstad Reval (nu Tallinn) een tiental burchten en daarbij kleine steden gesticht, van waaruit het land militair en economisch werd beheerst. De steden behoorden tot het Verbond van de Hanze en werden bevolkt door een burgerij die oorspronkelijk afkomstig was uit het noorden van het Rooms-Duitse Rijk. Na de Reformatie ontwikkelde de ridderschap zich tot een kaste van grootgrondbezitters die negen tiende van het landoppervlak bezat. De stedelijke burgerij bleef Duits van cultuur en luthers wat haar godsdienst betreft. De culturele invloed van Rusland was sinds de 19de eeuw ook groot. -
Finland
De hoofdstad is Helsinki, en de op een na grootste stad en stedelijk gebied is Tampere, dat ongeveer 180 kilometer ten noorden van Helsinki ligt. Finland wordt wel 'het land van de duizend meren' genoemd; in werkelijkheid zijn er ongeveer 168.000 meren. Het grootste meer is het Saimaameer. In het zuidoosten is het land bespikkeld met ontelbare meren en meertjes. -
Frankrijk
Inclusief overzeese gebieden heeft het land een oppervlakte van 674.843 km² en een bevolkingsaantal van ongeveer 67,06 miljoen inwoners (januari 2020). Frankrijk, vanwege de zeshoekige vorm ook l'Hexagone genoemd, is naar oppervlakte het grootste land binnen de Europese Unie en qua inwoners het op een na grootste land, na Duitsland. De hoofdstad is Parijs, dat ook de grootste stad van het land is. -
Griekenland
Griekenland grenst in het noorden (van west naar oost) aan Albanië, Noord-Macedonië, Bulgarije en Turkije. Voor het overige is het vasteland van Griekenland omgeven door de Middellandse Zee (in het zuiden), de Ionische Zee (in het westen) en de Egeïsche Zee (in het oosten). De eilanden vormen samen ongeveer 20% van het landoppervlak. De grootste eilanden zijn Kreta, Euboea (Evia), Lesbos en Rodos. -
Ierland
Het eiland bestrijkt een oppervlakte van 84.421 km². Het meet 485 kilometer van noord naar zuid en 275 kilometer van oost naar west. De lage landen in het midden worden omringd door bergachtige gebieden. De rivier de Shannon loopt van noordoost naar zuidwest en is de langste rivier van het eiland. Het grootste meer is Lough Neagh. -
Italië
Een groot deel van het vasteland van Italië is gelegen op het Apennijns Schiereiland en wordt omgeven door water. Vanwege de langgerekte vorm wordt het land ook wel "de laars" genoemd. Op een grondgebied van ruim 300.000 km² heeft Italië inwoners. De hoofdstad van het land is Rome (Roma). De onafhankelijke staten Vaticaanstad, waarvan de paus het hoofd is, en San Marino zijn twee enclaves binnen de Italiaanse grenzen. Campione d'Italia is dan weer een Italiaanse exclave in Zwitserland. -
Letland
Het land wordt begrensd door Estland in het noorden, Litouwen en Wit-Rusland in het zuiden, Rusland in het oosten en het deelt een zeegrens met Zweden in het westen. Letland, met 1.862.687 inwoners (juli 2021) en een oppervlakte van 64.589 km², behoort tot de minst- en dunstbevolkte landen van de Europese Unie. De hoofdstad van Letland is Riga, de officiële taal is het Lets en de munteenheid de euro (per 1 januari 2014, voorheen was het de Letse lats). Het land kent een gematigd landklimaat. -
Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek
Hoewel pogingen werden gedaan om de republiek te representeren als een product van revolutionair socialisme, gesteund door lokale inwoners, was het een naar Moskou georiënteerde constructie om de Litouws-Russische Oorlog te legitimeren. De Litouwers steunden de Sovjets hierin niet maar vertrouwden op de eigen Republiek Litouwen die op 16 februari 1918 door de Litouwse Staatsraad uitgeroepen was. -
Luxemburg
Luxemburg is een parlementaire democratie met een groothertog als constitutioneel monarch. Sinds de stichting van het graafschap Luxemburg in 963 is het land volop beïnvloed door het veel grotere Frankrijk aan de ene kant en het eveneens veel grotere Duitsland aan de andere kant, waardoor het diverse malen onderwerp van conflict is geweest. Desondanks wist het groothertogdom in 1867 zijn onafhankelijkheid te garanderen, al was het tot 1890 nog wel in personele unie met Nederland verbonden en is het in beide wereldoorlogen door Duitsland overrompeld. -
Malta
Malta heeft een zeer lange geschiedenis. Op de eilanden Malta, Gozo en Comino staan prehistorische opzichzelfstaande bouwwerken zoals de megalithische Tempels van Tarxien, gebouwd tussen 3500 en 2500 v.Chr., de tempels van Ħaġar Qim en Mnajdra en de op het eiland Gozo gelegen tempel van Ġgantija. Deze bouwwerken zijn waarschijnlijk ouder dan de Egyptische piramiden, en ook ouder dan Stonehenge. De tempel van Ħaġar Qim is zodanig gebouwd dat hij de tijd aangeeft, wat hem tot een zeer bijzondere tempel maakt die in dit opzicht wellicht uniek is in de wereld. Verder bevindt zich in Paola het Hypogeum, een in de ondergrond uitgehakt heiligdom met meerdere diepteniveaus. -
Monaco
Monaco is ontstaan op 8 januari 1297. Hoewel het aan Frankrijk grenst, dat lid is van de Europese Unie (EU), is Monaco er geen lid van. Het heeft wel de euro als munteenheid. Sinds de invoering van de grondwet van 1911 is de premier van Monaco, als regeringsleider die door de prins wordt benoemd na overleg met de regering van Frankrijk, altijd een Franse burger geweest. -
Montenegro
-
Nederland
Nederland heeft een inwonertal van 17.749.262 (27 oktober 2022) en met een oppervlakte van 41.543 km² een bevolkingsdichtheid van 0 inwoners/km². Daarmee is Nederland het op vijftien na dichtst bevolkte land van de wereld; met de kleine stadstaten Monaco, Vaticaanstad en San Marino niet meegerekend is Nederland na Malta het dichtstbevolkte land in Europa. 18,41% van het oppervlak (7.650 km²) bestaat uit water en 81,59% uit land (33.893 km²). De bevolkingsdichtheid exclusief het wateroppervlakte is 0 inwoners/km² (31 januari 2022). Zo'n 27 procent van het land bevindt zich onder zeeniveau. Het land wordt beschermd tegen het water door middel van een systeem van dijken en waterwerken. Door landwinning zijn polders gecreëerd. Bestuurlijk is het land verdeeld in twaalf provincies en circa 350 gemeenten. -
Oostenrijk
Oostenrijk ligt in de Alpen en heeft een oppervlakte van, waarvan slechts 32% onder de 500 meter ligt. De hoofdstad is Wenen, die ook met afstand de grootste stad van het land is. Van de inwoners spreekt het merendeel Duits, dat ook de officiële taal is. -
Portugal
De geschiedenis van de staat Portugal gaat terug tot de middeleeuwen: 1139, tijdens de Reconquista, wordt gezien als het jaar waarin het land onafhankelijk werd van de Moren. In de vroegmoderne tijd groeide het land uit tot het Portugese Rijk, een wereldmacht die overzeese gebieden in Afrika, Azië en Zuid-Amerika omvatte. In de daaropvolgende eeuwen nam het rijk weer in grootte af; in 1999 kwam met de overdracht van Macau aan China een eind aan de koloniale bezittingen. In de 20e eeuw was Portugal gedurende enkele decennia een dictatuur. Daaraan kwam met de Anjerrevolutie in 1974 een einde. -
San Marino
San Marino is de oudste nog bestaande constitutionele republiek van de wereld: de voortzetting van de kloostergemeenschap werd op 3 september 301 gesticht door de heilige diaken en steenhouwer Marinus van Arbe. De legende vertelt dat Marinus de toenmalige Romeinse kolonie Arba verliet in 257, toen de toekomstige keizer Diocletianus een decreet uitgaf waarin werd opgeroepen tot de reconstructie van de stadsmuren van Rimini, die vernietigd waren door Liburnische piraten. -
Slowakije
Het is een overwegend bergachtig land en een binnenstaat, die begrensd wordt door Tsjechië in het noordwesten, Polen in het noorden, Oekraïne in het oosten, Hongarije in het zuiden en Oostenrijk in het westen. Slowakije vormde gedurende de twintigste eeuw één geheel met het taalkundig en cultureel nauw verwante Tsjechië onder de naam Tsjecho-Slowakije. De Slowaakse geschiedenis verschilt echter sterk van de Tsjechische. Het land behoorde eeuwenlang tot Hongarije en de emancipatie van het Slowaakse volk kreeg pas laat gestalte. -
Spanje
In het noordoosten grenst Spanje aan Frankrijk en Andorra, over de gehele lengte van de Pyreneeën, in het westen aan Portugal, in het zuiden aan de Britse kolonie Gibraltar en via de exclaves Melilla en Ceuta aan Marokko. De hoofdstad van Spanje is Madrid, een stad met meer dan 3 miljoen inwoners gelegen in het midden van het land. -
Åland
De naam van Åland was in het Oernoords oorspronkelijk Ahvaland, dat 'land van water' betekent. Het Protogermaanse woord 'ahwō' is verwant aan het Latijnse woord voor water: 'aqua'. In het Zweeds ontwikkelde het woord zich eerst tot Áland en uiteindelijk tot Åland, wat letterlijk 'beek-land' betekent, hoewel Åland nagenoeg geen rivieren of beken heeft. De Finse en Estische benamingen van deze regio, respectievelijk Ahvenanmaa en Ahvenamaa zijn vermoedelijk van dezelfde oorspronkelijke naam afgeleid. -
Guadeloupe
De belangrijkste luchthaven is Pointe-à-Pitre Le Raizet bij Pointe-à-Pitre op het eiland Grande-Terre. -
Martinique
De totale oppervlakte is 1.101 km², en de bevolkingsdichtheid bedraagt 357 inwoners per km². Martinique is van noordwest naar zuidoost ongeveer 60 kilometer lang. Het hoogste punt is de vulkaan Mont Pelée (1397 meter). -
Saint-Barthélemy
Het eiland is slechts 21 km² groot, en telde 10.289 inwoners in 2019, die voornamelijk afstammen van kolonisten uit Normandië, Bretagne en Poitou. -
Saint-Pierre en Miquelon
Saint-Pierre en Miquelon bestaat uit een groep van acht kleine eilanden met als hoofdplaats Saint-Pierre. De eilandengroep ligt ongeveer 25 km voor de kust van het schiereiland Burin van het Canadese eiland Newfoundland, in het noorden van de Atlantische Oceaan. Officieel wordt deze Franse archipel Collectivité Territoriale Saint-Pierre-et-Miquelon genoemd. -
Sint-Maarten
Het zuidelijke deel van het eiland is een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Tot 10 oktober 2010 was het onderdeel van de voormalige Nederlandse Antillen. -
Frans-Guyana
De hoofdstad van Frans-Guyana is Cayenne. Bij Kourou ligt de lanceerbasis Centre Spatial Guyanais van de ESA, het Europese ruimtevaartproject. Het 3e Infanterieregiment (3e REI) van het Franse Vreemdelingenlegioen staat in voor de verdediging van de basis en bewaking van de grenzen. Op 1 januari 2002 is zoals in Europa ook in Frans-Guyana de euro als munteenheid ingevoerd, wat resulteerde in een toenemende welvaart in Frans-Guyana.