Kaart (cartografie) - Ciudad de La Habana (historische provincie) (La Habana)

Havana (in het Nederlands ook wel Havanna, in het Spaans La Habana ) is de hoofdstad van Cuba en met 2.132.394 inwoners (2018) ook verreweg de grootste stad. De stad speelde een belangrijke rol in de Spaanse kolonisatie van Latijns-Amerika en kende een culturele bloei in de 19e eeuw waardoor het De parel van de Cariben werd genoemd. De stad ligt in het noordwesten van het gelijknamige eiland en is tevens een Cubaanse provincie (la provincia de La Habana).

De Spanjaard Diego Velázquez de Cuéllar stichtte in 1515 de 'eerste' stad in Cuba in het zuidoosten van het eiland, nabij het huidige Baracoa in de provincie Guantánamo. Later volgde in het westen de stichting van Havana, aanvankelijk op de Cubaanse zuidkust in de gelijknamige provincie en na vier jaar verplaatst naar de huidige locatie aan de noordkant van het eiland, omdat de rotsachtige baai betere bescherming bood dan de zanderige moerasbodems op de zuidkust. De naam Havana is afgeleid van het inheemse opperhoofd Habaguanex. De stad zou uitgroeien tot een belangrijke handshaven voor de Spanjaarden in de Nieuwe Wereld en een aanlegplaats voor de goudtransporten vanuit Mexico naar Spanje.

Havana is meermaals geplunderd door piraten en in 1555 platgebrand onder bevel van de Fransman Jacques de Sores. Men heeft dan ook veel moeite gedaan om de stad goed te versterken. In 1592 kreeg de stad van koning Filips II stadsrechten en in 1607 werd Havana de hoofdstad van de Spaanse kolonie Cuba. In de 17e eeuw groeide de stad sterk maar in 1649 sloeg de gele koorts toe en kromp de bevolking met een derde. Begin 18e eeuw was het na Lima en Boston de grootste stad in Amerika. In 1762 werd de stad veroverd door Groot-Brittannië. Een jaar later werd de Vrede van Parijs gesloten en kreeg Spanje Cuba weer terug in ruil voor Florida. Toen Havana weer in Spaanse handen was werd er alles aan gedaan om de stad onneembaar te maken en begonnen met de bouw van het fort Fortaleza de San Carlos de la Cabaña om de ingang van de haven te beschermen. De Engelse bezetting ende daarop volgende vrede betekende wel het begin van de handel tussen Havana en Noord-Amerika en de Britse Caraïben.

Vanaf de 19e eeuw zou de stad ook op cultureel gebied opleven. Dit was de tijd van grote optredens met bekende artiesten en waarin mooie stadspaleizen werd gebouwd. In 1863 werd de stadsmuur afgebroken zodat ook daarbuiten gebouwd kon worden. Cuba heeft een aantal revoluties gekend. Deze begonnen bijna altijd in het zuidoosten van het eiland en bereikten niet altijd de hoofdstad. Toen in 1898 het Amerikaanse marineschip USS Maine in de haven van Havana ontplofte steunden de Amerikanen de opstandelingen en brak de Spaans-Amerikaanse Oorlog uit. Cuba werd in datzelfde jaar nog onafhankelijk. De stad werd een belangrijk uitgaansgebied voor Amerikanen en ook in architectonisch opzicht werd de stad op de kaart gezet en in de jaren twintig van de twintigste eeuw werd begonnen met de aanleg van grote boulevards, o.a. door de inzet van de Franse landschapsarchitect Jean-Claude Nicolas Forestier. Deze periode was ook de tijd van de Amerikaanse drooglegging waardoor vele toeristen naar de stad kwamen om te drinken en te gokken. De keerzijde was dat onderwereldfiguren als Salvatore Lucania, Meyer Lansky en Santo Trafficante Jr. grote invloed hadden op de stad. Deze Amerikaanse invloed, die nog wel eens als negatief werd gezien, bleef bestaan tot aan de Cubaanse Revolutie in 1959, toen de door de VS gesteunde dictator Batista de wijk nam en Fidel Castro de macht overnam. Hierna stortte het toerisme in en zou Las Vegas een belangrijk deel van de gokindustrie overnemen. Na de revolutie werd Havana een tijd lang de revolutionaire hoofdstad van de wereld genoemd omdat van hieruit revoluties in andere Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse landen gepland werden.