Kaart (cartografie) - Finnmark (Finnmark Fylke)

Finnmark (Samisch: Finnmárkku fylkka, Kveens: Finmarkku), wat hetzelfde betekent als Lapland, namelijk het land van de Sami, was tot 2020 de noordelijkste provincie van Noorwegen. Op 1 januari 2020 fuseerde Finnmark met Troms tot de nieuwe provincie Troms og Finnmark. Na de verkiezingen in 2021 gaf de nieuwe regering van Jonas Gahr Støre aan dat het verzoek om de fusie ongedaan te maken wordt ingewilligd, waarbij Finnmark en Troms per 1 januari 2024 beide weer een zelfstandig fylke zullen zijn.

In Finnmark woonde 1,6 procent van de bevolking van Noorwegen. De provincie telde 19 gemeenten (drie stadsgemeenten) en grensde aan Troms in het westen, aan de Finse provincie Lapland in het zuiden en aan het Petsjenga district van de Moermansk Oblast in Rusland in het oosten. Finnmark was een onderdeel van de Barentsz-regio en ook van Lapland, dat over vier landen verdeeld is. De provincie lag in haar geheel boven de poolcirkel, zodat de bewoners in de winter te maken hadden met de poolnacht en in de zomer met de middernachtzon.

Deze provincie was de jongste en noordelijkste, qua oppervlakte de grootste en tegelijkertijd de dunstbevolkte. Finnmark had een oppervlakte van 48 618 km².

Knivskjellodden te Nordkapp is het noordelijkste punt van Europa, ook al is Kinnarodden te Nordkinn het noordelijkste punt op het vasteland.

De grenzen met Rusland, Finland en Zweden werden na 1750 bepaald. Finnmark heeft lange fjorden aan de kust, terwijl het binnenland gedomineerd wordt door een zeer grote hoogvlakte. Hier zijn sommige van de oudste resten van nederzettingen van het Stenen Tijdperk gevonden (tot tienduizend jaar oud), zoals de rotskunst van Alta bewijst. Ook al wonen etnische Noren lang in deze provincie, zij wordt voornamelijk verbonden met kust-Sami en Sami die met rendierteelt bezig zijn.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 is de handel met de Russen weer opgebloeid. Er zijn bootverbindingen tussen Moermansk en Kirkenes/Vardø.

Op 8 juni 2017 besloot het Noorse parlement in het kader van de provinciale herindelingen dat Finnmark zal moeten fuseren met provinciebuur Troms tot een grote noordelijke provincie. Nordland daarentegen zal blijven bestaan als eigen fylke in Noord-Noorwegen. Ondanks veel verzet vooral vanuit Finnmark kwam de nieuwe fusieprovincie er toch onder de naam Troms og Finnmark. Daarmee behoort vanaf 1 januari 2020 de provincie Finnmark tot het verleden. Voor de verkiezingen van het Noorse parlement blijft de oude provincie nog wel bestaan als kiesdistrict.

Tevens bestond de mogelijkheid om zowel Finnmark als Troms als Nordland samen te voegen tot een grote, Noord-Noorse provincie. Dit plan werd echter al snel afgeketst door een enorme hoeveelheid verzet in de drie huidige provincies. De mogelijkheid om Zuid-Troms bij Nordland te voegen en Noord-Troms bij Finnmark (de huidige tiltakssonen) te laten aansluiten, is niet aan bod gekomen.

De onrust rondom de fusie bleef jarenlang aanhouden. Het parlement van Troms og Finnmark deed bij de landelijke overheid een aanvraag voor het ongedaan maken van de fusieprovincie, maar het kabinet-Solberg bleef vasthouden aan de herindeling. Het centrumrechtse kabinet verloor echter de meerderheid bij de Noorse parlementsverkiezingen 2021. Het nieuwe centrumlinkse kabinet-Støre nam de verzelfstandiging van beide fylkes op in het regeerakkoord.

* Steden (stadsrechten): Hammerfest (gemeente Hammerfest (17 juli 1789)), Vardø (gemeente Vardø (1789)) en Vadsø (gemeente Vadsø (1883)).