Βοσνιακή γλώσσα

Βοσνιακή γλώσσα
Η Βοσνιακή γλώσσα (επίσης Βοσνιακά, λατινική γραφή: bosanski, κυριλλική γραφή: босански) είναι μια μορφή γλώσσας που ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των Νοτιοσλαβικών γλωσσών και ομιλείται από τους Μποσνιάκους, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και σε άλλα κράτη του κόσμου.

Η Στοκαβική διάλεκτος, που ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των Νοτιοσλαβικών γλωσσών, αποτελεί τη βάση της Βοσνιακής, και μαζί και της Σερβικής, της επίσημης Κροατικής (και της Μαυροβουνιακής, αν θεωρηθεί διαφορετική από τη Σερβική), που είναι μεταξύ τους σχεδόν 100% κατανοητές.

Τα Βοσνιακά είναι επίσημη γλώσσα στην Βοσνία και Ερζεγοβίνη, σε περιοχές της Σερβίας, περιλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου (που αποτελεί επίσημη γλώσσα), στο Μαυροβούνιο, στην Κροατία και άλλες χώρες της Βαλκανικής, καθώς και από την βοσνιακή διασπορά.

Μέχρι τη διάλυση της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, η Βοσνιακή θεωρούταν διάλεκτος της κοινής Σερβοκροατικής γλώσσας.

Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των πρώην γιουγκοσλαβικών κρατών, η χρήση του όρου εξακολουθεί να υπάρχει, με σκοπό την ερμηνεία αυτής ως μια γλώσσα με κοινή βάση με τα υπόλοιπα διάδοχα εθνικά πρότυπα της Σερβοκροατικής γλωσσικής ομάδας, σε επίπεδο λεξικογραφίας, γραμματικής και συντακτικού.

Χώρα
  • Βοσνία και Ερζεγοβίνη
    Η Βοσνία και Ερζεγοβίνη (βοσνιακά και κροατικά: Bosna i Hercegovina, σερβικά: Босна и Херцеговина / Μπόσνα ι Χερτσεγκόβινα) είναι χώρα της Βαλκανικής χερσονήσου, πρώην ομόσπονδη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Έχει έκταση 51.209 τ.χλμ. και πληθυσμό 3.296.911, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις για το 2021. Συνήθως αναφέρεται συντομευμένα ως Βοσνία.

    Είναι μια χώρα στο σταυροδρόμι της νότιας και νοτιοανατολικής Ευρώπης, στα Βαλκάνια. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι το Σαράγεβο. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνορεύει με τη Σερβία στα ανατολικά, το Μαυροβούνιο στα νοτιοανατολικά και την Κροατία στα βόρεια και νοτιοδυτικά. Δεν είναι εντελώς μεσόγεια χώρα γιατί στα νότια έχει μια στενή ακτογραμμή στην Αδριατική Θάλασσα εντός της Μεσογείου, η οποία έχει μήκος περίπου 20 χιλιομέτρων και περιβάλλει την πόλη Νέουμ. Η Βοσνία, η οποία είναι η ενδοχώρα αυτού του κράτους, έχει μέτριο ηπειρωτικό κλίμα με ζεστά καλοκαίρια και κρύους, χιονισμένους χειμώνες. Στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της χώρας, η γεωγραφία είναι ορεινή, στα βορειοδυτικά είναι μέτρια λοφώδης και στα βορειοανατολικά είναι κυρίως επίπεδη. Η Ερζεγοβίνη, η οποία είναι η μικρότερη, νότια περιοχή της χώρας, έχει μεσογειακό κλίμα και είναι κυρίως ορεινό.
  • Μαυροβούνιο
    Το Μαυροβούνιο (μαυροβουνιακά: Црна Гора / Crna Gora) είναι χώρα στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου αποτελεί ανεξάρτητο κράτος από το 2006, με πληθυσμό 617.683 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021. Έχει ακτές στην Αδριατική θάλασσα στα νοτιοδυτικά και συνορεύει με την Κροατία στα δυτικά, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στα βορειοδυτικά, τη Σερβία στα ανατολικά και την Αλβανία στα νότια. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Ποντγκόριτσα, ενώ η Τσέτινιε (Κετίγνη) λογίζεται ως συμπρωτεύουσα και χαρακτηρίζεται ως Prijestonica, που σημαίνει η πρώην «Βασιλική Πρωτεύουσα».

    Τον 9ο αιώνα υπήρχαν τρία σλαβικά πριγκιπάτα στο έδαφος του Μαυροβουνίου: η Ντούκλια, που αντιστοιχεί περίπου στο νότιο μισό, η Τραβουνία στα δυτικά και η Ράσκα στα βόρεια. Το 1042 μ.Χ. ο Άρχων Στέφαν Βόισλαβ ηγήθηκε μιας επανάστασης που είχε ως αποτέλεσμα την ανεξαρτησία της Ντούκλια και την εγκαθίδρυση της δυναστείας Βοϊσλάβλιεβιτς. Η Ντούκλια έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της υπό το γιο του Βόισλαβ Μιχαήλο (1046-81).
  • Σερβία
    Η Σερβία (σερβικά: Србија / Srbija, προφέρεται: Σρμπίγια), επίσημα Δημοκρατία της Σερβίας (σερβικά: Република Србија/Republika Srbija, προφέρεται: Ρεπούμπλικα Σρμπίγια), είναι κυρίαρχο κράτος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καταλαμβάνοντας το νότιο τμήμα της Πεδιάδας της Παννονίας και τα κεντρικά Βαλκάνια. Σε σχέση με τη μικρή έκτασή της είναι μια ποικιλόμορφη χώρα, που διακρίνεται από ένα μεταβατικό χαρακτήρα και βρίσκεται πάνω σε πολιτιστικά, γεωγραφικά, κλιματικά και άλλα σύνορα. Η Σερβία είναι μεσόγεια και συνορεύει με την Ουγγαρία στα βόρεια, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία στα ανατολικά, τη Βόρεια Μακεδονία στα νότια, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κροατία στα δυτικά και το Μαυροβούνιο στα νοτιοδυτικά. Διεκδικεί επίσης σύνορα με την Αλβανία μέσω της διαφιλονικούμενης περιοχής του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία αριθμεί περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους και η πρωτεύουσά της, το Βελιγράδι, κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

    Μετά τις Σλαβικές μεταναστεύσεις προς τα Βαλκάνια από τον 6ο αιώνα και μετά οι Σέρβοι ίδρυσαν αρκετά κράτη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Το Βασίλειο της Σερβίας αναγνωρίστηκε από τη Ρώμη και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1217. Έφτασε στο αποκορύφωμά του το 1346 ως σχετικά βραχύβια Σερβική Αυτοκρατορία. Στα μέσα του 16ου αιώνα ολόκληρη η σύγχρονη Σερβία είχε προσαρτηθεί από τους Οθωμανούς, που κατά καιρούς διακόπτονταν από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων, που άρχισε να επεκτείνεται προς την Κεντρική Σερβία από το τέλος του 17ου αιώνα, διατηρώντας σταθερή βάση στη σημερινή Βοϊβοντίνα. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Σερβική Επανάσταση εγκαθίδρυσε το έθνος-κράτος ως την πρώτη συνταγματική μοναρχία της περιοχής, που στη συνέχεια επεξέτεινε το έδαφός του. Μετά τη Σερβική νίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την εν συνεχεία συνένωση με το Μαυροβούνιο, την απελευθέρωση της Βοσνίας και της Βοϊβοντίνας από τους Αψβούργους με το Βασίλειο της Σερβίας, η χώρα συνίδρυσε το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, αργότερα Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, με τους Σλοβένους και τους Κροάτες, απελευθερώνοντάς τους από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η χώρα βρέθηκε σε διάφορα πολιτικά σχήματα μέχρι τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990. Ετσι η Σερβία σχημάτισε μια ένωση με το Μαυροβούνιο το 1992, που διαλύθηκε το 2006, όταν η Σερβία έγινε και πάλι ανεξάρτητη χώρα. Το 2008, το κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου, νότιας επαρχίας της Σερβίας με Αλβανική εθνοτική πλειοψηφία, διακήρυξε την ανεξαρτησία, με ανάμεικτες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα.