Harita - Tunceli (il) (Tunceli)

Tunceli (Tunceli)
Tunceli, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümünde yer alan bir il.

Kuzeyde ve batıda Munzur Dağları ile Karasu Nehri, doğuda Bingöl Dağları ve Peri Suyu, güneyde Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. Anadolu'nun pek çok yerinde olduğu gibi bu bölgede de çağlar boyunca pek çok uygarlık yaşamıştır. Orta Çağdan kalma ve bugün hâlâ iyi durumda bulunan Pertek Kalesi ve Munzur Vadisi Millî Parkı görülmeye değer güzellikleridir.

Tunceli'nin yerleşimleri: Tunceli (merkez), Çemişgezek, Hozat, Mazgirt, Nazımiye, Ovacık, Pertek ve Pülümür'dür. Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 8 ilçe, 9 belediye, bu belediyelerde 43 mahalle, ayrıca 364 köy bulunmaktadır.

Tunceli'de yapılan arkeolojik araştırmalar sonucunda elde edilen bulgulara göre yöreye Kalkolitik Çağda (MÖ 5500-3500) yerleşilmiştir. İşuva (Hurri-Mitanni) adıyla anılan bölgede yazılı tarih MÖ 2200’lerde Subarrularla başlamaktadır. MÖ 2200’lerde bölge, Hurrilerin eline geçmiştir. İşuva adı ilk kez III. ABBAS döneminde, Hitit kaynaklarında geçmektedir. Anadolu’da büyük bir devlet kuran Hititler MÖ 1375-1335 yıllarında Tunceli’ye kadar gelmişlerdir. Hitit Devleti yıkıldıktan sonra bölgeye, MÖ 12. yüzyılda Urartular egemen olmuştur. Muşki adıyla tanımlanan kavmin yerleşim alanı olan yöre, MÖ 7. yüzyılda sırasıyla Medlerin ve Perslerin egemenliği altında kalmış ve daha sonra bölge, Büyük İskender tarafından fethedilerek Makedonyalıların egemenliği altına girmiştir. Makedonya Devleti yıkıldıktan sonra ise MÖ 17 yılında Romalıların egemenliğine giren yörede kısa bir süre Partlar etkinlik sağlamışlarsa da MS 2. yüzyılda Romalılar, Partlar'ın etkinliğini kırarak bölgeyi Kappadokia Eyaleti’ne bağlamışlardır. Roma ve Selevkoslar tarafından yönetilen, Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra ise Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde kalan yöre, MS 7. yüzyılda da “Roma Mezopotamyası” adıyla Tehema’da yer almıştır. Yöre zaman zaman el değiştirerek Bizanslılar ve Sasaniler tarafından yönetilmiştir. MS 639’da İslam Halifesi Ömer döneminde Anadolu’ya yapılan akınlar sonucunda yöre Arapların eline geçmiş, ancak Araplar ve Bizanslılar arasında uzun süre devam eden mücadeleler sonucunda yöre, MS 972 yılında tekrar Bizanslıların hakimiyeti altına girmiştir. 1071 yılındaki Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu’da Türklerin egemenliğinin hızla yayıldığı dönemde bölge 1087 yılında kesin olarak Türklerin egemenliği altına girmiştir. 1228 yılında Anadolu’ya tamamen hakim olan Anadolu Selçukluları 1243 yılında yapılan Kösedağ Savaşı'na kadar yöreyi hakimiyetleri altında bulundurmuşlardır. Kösedağ Savaşı'nda Selçuklular yenilince bölge Moğolların denetimi altına girmiştir. Daha sonraları bu yöre önce Mengüceklilerin, sonra da uzun süre Akkoyunlular'ın egemenliği altında kalmıştır. Fatih Sultan Mehmet dönemine kadar Akkoyunluların yönetimi altında bulunan Tunceli, 1473 yılında yapılan Otlukbeli Savaşı'ndan sonra Osmanlı yönetimi altına girmiştir. Kısa bir süre Safeviler'in yönetimi altına giren yöre, 1514 yılında yapılan Çaldıran Muharebesi'nden sonra tekrar Osmanlı yönetimi altına girmiştir.

Yöre, Osmanlı yönetiminde 1847 yılında, Hozat merkez olmak üzere “Dersim Livası” adıyla sancak yapılarak Erzurum’a bağlanmıştır. 1879 yılında da Farsça "Gümüş Kapı" anlamına gelen “Dersim” adıyla ayrı bir il olan Tunceli, 1892 yılında tekrar sancak yapılarak Mamurat-ül Aziz (Elazığ) iline bağlanmıştır. Dersim diye telaffuz edilen aslında bugünkü Tunceli'yi değil, o yörenin adını belirler. Bugünkü Tunceli merkezinin eski isimleri ise "Mamiki" veya "Mameki" (Kırmançça: Mamekiye), "Kalan" (Osmanlıca: قالان, Kırmançça: Qalan) idi.

 
Harita - Tunceli (Tunceli)
Harita
Google Earth - Harita - Tunceli (il)
Google Earth
Microsoft Bing - Harita - Tunceli (il)
Microsoft Bing
OpenStreetMap - Harita - Tunceli (il)
OpenStreetMap
Harita - Tunceli - Esri.WorldImagery
Esri.WorldImagery
Harita - Tunceli - Esri.WorldStreetMap
Esri.WorldStreetMap
Harita - Tunceli - OpenStreetMap.Mapnik
OpenStreetMap.Mapnik
Harita - Tunceli - OpenStreetMap.HOT
OpenStreetMap.HOT
Harita - Tunceli - OpenTopoMap
OpenTopoMap
Harita - Tunceli - CartoDB.Positron
CartoDB.Positron
Harita - Tunceli - CartoDB.Voyager
CartoDB.Voyager
Harita - Tunceli - OpenMapSurfer.Roads
OpenMapSurfer.Roads
Harita - Tunceli - Esri.WorldTopoMap
Esri.WorldTopoMap
Harita - Tunceli - Stamen.TonerLite
Stamen.TonerLite
Ülke - Türkiye
Harita - TürkiyeKaraburun_at_Turkey.jpg
Karaburun_at_Turkey....
1300x865
freemapviewer.org
Harita - Türkiyeimage.jpg
image.jpg
1826x1311
freemapviewer.org
Harita - Türkiyeimage.jpg
image.jpg
1826x1311
freemapviewer.org
Harita - TürkiyeTurkey_regions_map.png
Turkey_regions_map.p...
3008x1500
freemapviewer.org
Harita - Türkiyeimage.jpg
image.jpg
1826x1309
freemapviewer.org
Döviz / Language  
ISO Döviz Sembol Significant Figures
TRY Türk lirası (Turkish lira) ₺ 2
ISO Language
AV Avarca (Avar language)
AZ Azerice (Azerbaijani language)
KU Kürt dilleri (Kurdish language)
TR Türkçe (Turkish language)
Mahalle - Ülke  
  •  Azerbaycan 
  •  Ermenistan 
  •  Gürcistan 
  •  Mezopotamya 
  •  Suriye 
  •  İran 
  •  Bulgaristan 
  •  Yunanistan