Caltanissetta (Provincia di Caltanissetta)
 |
Sicilya adası yerli halkı olan "Siciani" tarafından küçük bir köysel yerleşke olarak kuruldu. MÖ 7'de Greklerin Sicilya adasına gelmesi ile Sirakuza'ya bağlandı. Greklerin idaresi altında bir şehir olarak gelişti. Çok geçmeden şehir surları ve merkezi akropol kuruldu ve Yunan tanrıçalarına tapınaklar ve mezarlar Akropol ve civarına yapıldı. "Nissa" ismi ilk defa MÖ 397'de belgelenmiştir. Roma ile Kartaca arasındaki İkinci Punik Savaşları sonunda Sicilya Romalılar idaresi altına girdi.
Şehrin günümüzdeki mevkiye yerleşmesi ilk defa Bizans'lıların 8. yüzyılın ikinci yarısında yaptıkları Pietrarosa kalesiyle olmuştur. Arapların 846'da Sicilya'yı ele geçirmesi ile şehre ve kaleye (şimdiki şehir adının aslı olan) "Kal'at el-Nisa (Kadınlar Kalesi)" adı verilmiş ve 300 Tunuslu müslüman aile şehre ve kalesine yerleştirilmiştir. 240 yıl süren müslüman Arap hakimiyetinden sonra 1087'de Sicilya Normanların eline geçince Kont Ruggero Borsa şehri ve kaleyi kendi hakimiyeti altına almış ve Hristiyanlığın alelade halk üzerine hakimiyetini açıkça göstermek için Bizans kalesi Pietrarosa bulunduğu yere Romanesk stilde büyük bir manastır ve kilise ek yaptırmıştır.
Normanlardan sonra şehir Hohenstaufen hanedanı, Anju Hanedanı ve Aragonlular idaresi altına geçmiştir. Aragonlular şehir ve civarındaki arazide bir Kontluk oluşturmuşlardır. Sicilya Kralı II. Frederico bu şehirde taç giymiştir. III. Frederico (1355-1377) döneminde ortaya çıkan kargaşaları düzenlemek için şehirde bir konsey toplanmıştır.
1406'da şehir Paterno'da yerleşik Moncada ailesinin eline geçmiştir ve Sicilya'da 1812'de feodal idare ortadan kaldırılıncaya kadar bu ailenin hakimiyeti sürmüştür. Bu aile genel olarak şehirle ilgisizliği dolayısıyla şehir gittikçe köhneleşmiştir. Yine de 1539'da Katedral yapılmasına başlanmış; 1566'da Salaso Nehri üzerine bir köprü yapılmış ve şehrin duvarları dışında yeni mahalleler kurulmuştur. 1567'de depremde kale duvarları ve kuleleri çökmüş ve sadece üç kule ayakta kalmıştır.
Şehrin ekonomisi 19. yüzyıla kadar tarıma dayalı olmuştur. Bu yüzyıl başında bölgede kükürt madenleri açılmış ve ağır çalışma şartları gerektiren kükürt madenciliği bölgenin ana istihdam alanı olmuştur. 19. yüzyıl sonlarında şehir ve civarlarında 32.000 işçi çalıştıran 275 kükürt madeni bulunduğu bildirilmektedir. 19. yüzyıl ortasında itibaren şehirde İtalya'da hala çok tutulan "Amaro Averna" adlı içki (digestif likör) üretilmesine bu şehirde başlanmıştır.
Şehir Sicilya'da feodal idarenin kaldırılmasından sonra Sicilya'da bulunan 22 "Komark"'dan biri olmuştur. 1819'da il merkezi yapılmışsa da ertesi yıl Burbon hanedanına aleyhtar oldukları için ceza olarak şehir ordu tarafından yağmalanmıştır. 1844'te bir piskoposluk merkezi olmuştur. Birçok şehir mensubu Garibaldi'nin Sicilya fethine yardım ve destek sağlamıştır. Garibaldi şehri şahsen teslim almıştır. Yapılan plebisit ile şehir İtalya Krallığına dahil olmuştur. 1875'te il valisine karşı şehirde karışıklık çıkması valinin görevinden alınması ile yatıştırılmıştır. 1878'de şehre demiryolu gelmiş ve şehrin nakliye sorunlarını karşılamıştır.
Şehir II. Dünya Savaşında Müttefikler Sicilya'ya çıkartma yapmadan önce uçak bombardımanıyla ve çıkartmadan sonra da Müttefik kara kuvvetlerinin şehri ele geçirme çatışmaları sırasında büyük hasara uğratılmıştır.
