แผนที่ - มณฑลชานซี (Shanxi Sheng)

ชานซี ตามสำเนียงกลาง หรือ ซัวไซ ตามสำเนียงฮกเกี้ยน เป็นมณฑลหนึ่งของสาธารณรัฐประชาชนจีน ตั้งอยู่ในภาคเหนือของประเทศจีน เมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดของมณฑลคือ ไท่หยวน และเมืองที่ใหญ่รองลงมา คือ ฉางจื้อและต้าทง ชื่อย่อหนึ่งตัวอักษรของมณฑลนี้ คือ "จิ้น" ตั้งตามชื่อของรัฐจิ้นซึ่งเป็นรัฐในยุควสันตสารท

คำว่า ชานซี แปลตรงตัวว่า "ทิศตะวันตกของภูเขา" เนื่องจากมณฑลนี้ตั้งอยู่ทางตะวันตกของภูเขาไท่หัง ทางทิศตะวันออกของมณฑลติดกับมณฑลเหอเป่ย์ ทิศใต้ติดกับมณฑลเหอหนาน ทิศตะวันตกติดกับมณฑลฉ่านซี และทิศเหนือติดกับเขตปกครองตนเองมองโกเลียใน ภูมิประเทศของมณฑลชานซีมีลักษณะเป็นที่ราบสูง บางส่วนถูกล้อมรอบด้วยเทือกเขา วัฒนธรรมของชานซีส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากชาวฮั่นที่เป็นชนกลุ่มใหญ่ ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 99 ของประชากร ภาษาถิ่นที่ใช้ในมณฑล คือ ภาษาจีนจิ้น ซึ่งนักภาษาศาสตร์บางคนเห็นว่าเป็นภาษาที่แตกต่างจากภาษาจีนกลาง และขอบเขตทางภูมิศาสตร์ของผู้ที่ใช้ภาษานี้ครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของมณฑลชานซี โดยในมณฑลนี้มีพูดทั้งภาษาจิ้นและจีนกลาง

มณฑลชานซีเป็นแหล่งผลิตถ่านหินชั้นนำในประเทศจีน โดยมีปริมาณถ่านหินประมาณหนึ่งในสามของถ่านหินทั้งหมดในจีน อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อหัวของมณฑลยังคงต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ

มณฑลชานซีแบ่งออกเป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดจำนวน 11 แห่ง โดยทั้งหมดมีฐานะเป็นนครระดับจังหวัด

* นครไท่หยวน

* นครต้าทง

* นครหยางเชฺวี่ยน

* นครฉางจื้อ

* นครจิ้นเฉิง

* นครชั่วโจว