แผนที่ - เทศบาลเมืองกาญจนบุรี (Kanchanaburi)

กาญจนบุรี เป็นเทศบาลเมืองแห่งหนึ่งในอำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ตั้งอยู่บริเวณต้นแม่น้ำแม่กลอง จุดบรรจบของแม่น้ำแควใหญ่และแม่น้ำแควน้อย เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ตั้งศาลากลางจังหวัดกาญจนบุรี เมืองกาญจนบุรีมีระยะทางห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 129 กิโลเมตร มีประชากรในปี พ.ศ. 2560 จำนวน 29,420 คน มีพื้นที่ครอบคลุมหลายตำบลในอำเภอเมืองกาญจนบุรี ได้แก่ ตำบลบ้านเหนือทั้งตำบล ตำบลบ้านใต้ทั้งตำบล บางส่วนของตำบลปากแพรก และบางส่วนของตำบลท่ามะขาม รวมถึงบางส่วนของตำบลท่าล้อในอำเภอท่าม่วง

ในสมัยอยุธยา จนกระทั่งถึงสมัยกรุงธนบุรีและรัตนโกสินทร์ เมืองกาญจนบุรีมีฐานะเป็นเมืองหน้าด่านสำคัญในการทำสงครามระหว่างกองทัพไทยกับพม่า โดยตัวเมืองเดิมตั้งอยู่ที่ตำบลลาดหญ้า (บริเวณเขาชนไก่ในปัจจุบัน) ภายหลังจนถึง พ.ศ. 2374 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้ย้ายตัวเมืองไปทางตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 16 กิโลเมตร ไปตั้งที่จุดบรรจบของแม่น้ำแควใหญ่และแม่น้ำแควน้อย ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองกาญจนบุรีในปัจจุบัน

เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2478 ได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดให้ท้องที่ตำบลบ้านเหนือและตำบลบ้านใต้ ซึ่งมีเนื้อที่ประมาณ 2.08 ตารางกิโลเมตร เป็นเทศบาลเมืองกาญจนบุรี โดยมีขุนหิรัญประศาสน์เป็นนายกเทศมนตรีคนแรก ต่อมาในปี พ.ศ. 2517 มีพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองกาญจนบุรี ทำให้เนื้อที่เพิ่มขึ้นเป็น 9.16 ตารางกิโลเมตร