English language

English language
Kraj (państwo)
  • Botswana
    Botswana, Republika Botswany (ang. Republic of Botswana, tswana Lefatshe la Botswana) – państwo w południowej Afryce, bez dostępu do morza. Do 1966 Botswana była brytyjskim protektoratem pod nazwą Beczuana, dziś członek Unii Afrykańskiej. Graniczy z RPA (1840 km), Namibią (1360 km), Zimbabwe (813 km) i Zambią (ok. 0,02 km).

    Największe miasta: Gaborone, Francistown, Maun, Selebi-Pikwe.
  • Eswatini
    Eswatini, dawniej: Suazi, Ngwane (Królestwo Eswatini, dawniej: Królestwo Suazi, Królestwo Ngwane; ang. Eswatini, Kingdom of Eswatini , dawniej: Swaziland, Kingdom of Swaziland, Ngwane, Kingdom of Ngwane; suazi: eSwatini, Umbuso weSwatini) – niewielkie śródlądowe państwo w południowej Afryce (jedno z najmniejszych na kontynencie), graniczące z Mozambikiem i Południową Afryką. Siedzibą parlamentu i króla jest Lobamba.

    Eswatini oferuje dużą różnorodność krajobrazów, od gór wzdłuż granicy z Mozambikiem, przez sawanny na wschodzie, po lasy deszczowe na północnym zachodzie. Główną rzeką płynącą przez ten kraj jest Lusutfu. Stolica państwa, Mbabane, jest drugim co do wielkości miastem Eswatini. Inne większe ośrodki to Manzini, Lobamba i Siteki. Klimat jest zwrotnikowy, wilgotny. Wyraźnie widoczna jest pora deszczowa. Trwa ona od września do października i od marca do kwietnia.
  • Etiopia
    Etiopia (, trl. Ityopp’ya), oficjalnie Federalna Demokratyczna Republika Etiopii (, trl. yeʾĪtiyoṗṗya Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk), dawniej Abisynia – państwo położone we wschodniej Afryce. Od południa graniczy z Kenią, na zachodzie z Sudanem i Sudanem Południowym, na wschodzie z Dżibuti i Somalią, a na północnym wschodzie z Erytreą.

    Etiopia położona jest we wschodniej części kontynentu afrykańskiego, w tzw. Rogu Afryki. Większość kraju obejmuje wysoką Wyżynę Abisyńską, mniejsza, wschodnia leży na niższej Wyżynie Somalijskiej. Wyżyny te oddziela południkowo Rów Abisyński – rów tektoniczny będący odcinkiem Wielkich Rowów Afrykańskich, granicy płyt tektonicznych.
  • Gambia
    Gambia (pełna nazwa: Republika Gambii; dawniej: Islamska Republika Gambii ) – państwo położone w zachodniej części kontynentu afrykańskiego. Od północy, południa i wschodu graniczy z Senegalem. Od zachodu posiada dostęp do Oceanu Atlantyckiego, przy ujściu rzeki Gambii. Dawniej kolonia brytyjska, niepodległość uzyskała w 1965 r. Stolicą jest Bandżul (ang. Banjul). Obecnie członek Unii Afrykańskiej i ECOWAS.

    Gambia to najmniejsze pod względem powierzchni państwo kontynentalnej Afryki, zajmujące wąski, 50-kilometrowej szerokości skrawek lądu wzdłuż dolnego biegu rzeki Gambii. Rzeka ta stanowi główny element krajobrazu Gambii. Płynie w rozległej dolinie, którą otaczają niewysokie wzgórza i piaszczysty płaskowyż.
  • Ghana
    Ghana (Republika Ghany, ang. Republic of Ghana) – państwo w zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Togo, Burkina Faso i Wybrzeżem Kości Słoniowej. Nazwa kraju w języku Asante oznacza „Król – Wojownik”.

    Pochodzi od przedkolonialnego, średniowiecznego Imperium Ghany, które rozciągało się na terenach dzisiejszych Mali i Mauretanii. Handel z Europejczykami został po raz pierwszy nawiązany w XV w., natomiast przedkolonialne królestwo Aszanti zachowało niepodległość do roku 1870, w którym to zostało skolonizowane przez Wielką Brytanię. Niepodległość odzyskała w roku 1957. Obecnie członek Unii Afrykańskiej i ECOWAS.
  • Kamerun
    Kamerun, Republika Kamerunu (fr. Cameroun, République du Cameroun, ang. Cameroon, Republic of Cameroon) – państwo w środkowej Afryce, nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Nigerią, Czadem, Republiką Środkowoafrykańską, Kongiem, Gabonem i Gwineą Równikową. Kamerun jest członkiem ONZ, Unii Afrykańskiej i innych organizacji międzynarodowych.

    Pod koniec XVIII wieku koczowniczy muzułmański lud Fulbe, pochodzący z Sahelu, podbił tereny Kamerunu, wypierając lub wchłaniając miejscową ludność.
  • Kenia
    Kenia (Kenya, Republika Kenii, ang. Republic of Kenya, sua. Jamhuri ya Kenya) – państwo położone we wschodniej Afryce nad Oceanem Indyjskim. Leży na równiku. Graniczy od północy z Somalią, Etiopią i Sudanem Południowym, od zachodu z Ugandą, a od południa z Tanzanią. Jest 47. krajem świata pod względem powierzchni i 29. pod względem liczby ludności. Stolicą i największym miastem Kenii jest Nairobi.

    Kenia należy do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Międzynarodowego Trybunału Karnego, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Handlu oraaz Unii Afrykańskiej.
  • Lesotho
    Lesotho (wcześniej Basuto) – państwo w południowej Afryce, będące enklawą w Republice Południowej Afryki.

    * Powierzchnia całkowita: 30 355 km²
  • Liberia
    Liberia (Republika Liberii – Republic of Liberia) – państwo położone w Afryce Zachodniej. Sąsiaduje z Gwineą, Wybrzeżem Kości Słoniowej oraz Sierra Leone. Pod koniec lat 80. XX wieku sytuacja gospodarcza i polityczna tego kraju stała się niestabilna, co było skutkiem przewrotów wojskowych i dwóch wojen domowych (1989–1996 i 1999–2003). Członek Unii Afrykańskiej i ECOWAS.

    Państwo położone w Afryce Zachodniej kilkaset kilometrów na północ od równika. Połowa powierzchni pokryta jest lasem tropikalnym. Ukształtowanie terenu zmienia się wraz z oddaleniem od wybrzeża – początkowa równina przechodzi stopniowo w pofałdowany płaskowyż, a następnie w niewysokie góry w północno-wschodniej części kraju. Średnia temperatura utrzymuje się na poziomie 21 stopni Celsjusza. Maksimum to 37 °C. Stosunkowo niewielkie są wahania temperatury spowodowane zmianą pór dnia i roku. Występują dwie pory roku: sucha i deszczowa.
  • Libia
    Libia (arab. ليبيا, trl. Lībiyā, trb. Libija), oficjalnie Państwo Libia (arab. دولة ليبيا, trl. Dawlat Lībiyā, trb. Daulat Libija) – państwo położone w Afryce Północnej, nad zatoką Wielka Syrta (Morze Śródziemne), ze stolicą w Trypolisie. Graniczy z Egiptem, Sudanem, Czadem, Nigrem, Algierią i Tunezją.

    Ponad 90% powierzchni kraju zajmują pustynie (Sahara, Pustynia Libijska) i półpustynie, na których zdarzają się oazy. W głębi kraju panuje suchy klimat zwrotnikowy, który na wybrzeżach przechodzi w śródziemnomorski. W miejscowości Al-Azizija 13 września 1922 roku zanotowano najwyższą temperaturę powietrza w Afryce, wynoszącą +57,8 °C. Według wielu źródeł była to najwyższa temperatura na Ziemi. Opady rzadkie, zwłaszcza wewnątrz kraju. Kraj jest pozbawiony stałych rzek. Najniższy punkt to depresja Sabchat Ghuzajjil -47 m p.p.m., najwyższy to Bikku Bitti 2267 m n.p.m. w górach Tibesti, a długość wybrzeża morskiego wynosi 1770 km. Stolicą państwa jest Trypolis (1,5 mln mieszkańców, 1994), inne większe miasta to Bengazi (650 tys.), Misrata (435 tys.) oraz Sabha (113 tys.).
  • Mauritius
    Mauritius (fr. Maurice), Republika Mauritiusu (, fr. République de Maurice) – państwo wyspiarskie położone w południowo-zachodniej części Oceanu Indyjskiego, w archipelagu Maskarenów, około 900 km na wschód od Madagaskaru i ok. 170 km na północny wschód od Reunionu. Poza samą wyspą Mauritius do Republiki Mauritiusu należy także wyspa Rodrigues (w odległości 563 km na wschód od wyspy głównej), archipelag Cargados Carajos (402 km na północ) i Wyspy Agalega (933 km na północ).

    Wyspa została odkryta przez Portugalczyków w 1505 roku. Skolonizowana została przez Holendrów w 1638 i nazwana imieniem księcia Maurycego Orańskiego. Francuzi opanowali wyspę w XVIII wieku, zmieniając nazwę na Île de France. Nazwa Mauritius została przywrócona w 1810 roku, gdy Brytyjczycy przejęli wyspę. Anglicy znieśli niewolnictwo i zaczęli sprowadzać robotników z Indii.
  • Namibia
    Namibia, Republika Namibii (ang. Republic of Namibia, afr. Republiek van Namibië, niem. Republik Namibia) – państwo w południowo-zachodniej Afryce, leżące nad Oceanem Atlantyckim (długość wybrzeża – 1572 km). Graniczy z Angolą (długość granicy 1376 km), Botswaną (1360 km), RPA (967 km) oraz Zambią (233 km). Do 1968 Namibia funkcjonowała pod nazwą Afryka Południowo-Zachodnia.

    Większość powierzchni Namibii zajmuje rozległy wewnętrzny płaskowyż, położony na wysokości 700–1500 m n.p.m. Jego najwyższym punktem jest szczyt Brandberg 2574 m n.p.m. Płaskowyż opada na zachodzie stromym progiem ku wąskiej nadbrzeżnej nizinie, gdzie ciągnie się pustynia Namib. Na południu płaskowyż ogranicza dolina rzeki Oranje, a od wschodu kotlina Kalahari.
  • Nigeria
    Nigeria, Federalna Republika Nigerii – państwo w Afryce Zachodniej nad Zatoką Gwinejską, najludniejsze na kontynencie afrykańskim. Nazwa kraju pochodzi od rzeki Niger. Po raz pierwszy pojawiła się w brytyjskiej gazecie The Times w 1897 roku. Państwo sąsiaduje z Beninem, Nigrem, Czadem i Kamerunem. Obecnie członek Unii Afrykańskiej i ECOWAS.

  • Południowa Afryka
    Południowa Afryka, oficjalnie Republika Południowej Afryki, RPA – państwo położone na południowym krańcu Afryki, u styku Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego. Zajmuje powierzchnię 1 219 090 km² i liczy 56 978 635 mieszkańców (2021).

    Państwo jest republiką parlamentarną. Funkcję stolicy pełnią trzy miasta: Pretoria (siedziba władzy wykonawczej), Kapsztad (siedziba władzy ustawodawczej) i Bloemfontein (siedziba władzy sądowniczej). Największym miastem jest Johannesburg. Walutą jest rand.
  • Rwanda
    Rwanda (Republika Rwandy, dawniej Ruanda) – państwo w środkowo-wschodniej Afryce o powierzchni 26,4 tys. km². Rwanda graniczy z: Burundi (290 km), Demokratyczną Republiką Konga (217 km), Tanzanią (217 km) i Ugandą (169 km). W 2022 roku w Rwandzie mieszkało około 13,3 mln mieszkańców. Językami urzędowymi są: rwanda, angielski i francuski. Stolicą państwa jest Kigali. Od 2006 roku Rwanda podzielona jest na 5 prowincji (dawniej było ich 12). Walutą Rwandy jest frank rwandyjski.

    Rwanda należy do: Międzynarodowej Organizacji Pracy, Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Handlu, Unii Afrykańskiej. W listopadzie 2009 roku Rwanda przystąpiła do Wspólnoty Narodów.
  • Seszele
    Seszele (fr., ang. Seychelles, sesz. Sesel), oficjalnie: Republika Seszeli – państwo wyspiarskie na Oceanie Indyjskim, ok. 1600 km od wybrzeży Afryki, położone na północny wschód od Madagaskaru. Najbliższe państwa i terytoria zamorskie to Mauritius i Reunion na południu oraz Malediwy na północnym wschodzie.

    Wyspy były pierwotnie niezamieszkane. Od X wieku były odwiedzane przez kupców arabskich. Na początku XVI wieku zostały odkryte przez Portugalczyków dla Europy. Od końca XVII do początku XVIII wieku stanowiły schronienie piratów europejskich. W połowie XVIII wieku archipelag został anektowany przez Francję. Nazwa wysp pochodzi od nazwiska francuskiego ministra finansów na dworze króla Ludwika XV, Jeana Moreau de Sechelles. W 1756 roku przybyli tu pierwsi osadnicy francuscy, którzy następnie sprowadzili na miejsce niewolników. Od 1794 roku Seszele znajdowały się pod okupacją Wielkiej Brytanii. W 1814 roku przynależność wysp została prawnie usankcjonowana przez traktat paryski. Kultura i język francuski pozostały dominujące. W 1903 roku stały się odrębną kolonią z gubernatorem (wcześniej zarządzane były przez władze Mauritiusu). Zniesienie niewolnictwa w Imperium Brytyjskim w 1833 roku doprowadziło do imigracji na wyspy ludności hinduskiej. Na początku XX wieku zaczęli napływać Arabowie z Mauritiusa. W 1964 roku powstały pierwsze krajowe partie polityczne: Zjednoczona Partia Ludowa Seszeli (SPUP) i Seszelska Partia Demokratyczna (SDP). SPUP miała socjalistyczny charakter a jej przywódcą był France-Albert René. SDP z kolei prezentowała program centroprawicy a jej liderem pozostawał James Mancham. Od 1970 roku Brytyjczycy zwiększali udział przedstawicieli Seszeli we władzach kolonii. Wybory do Rady Rządzącej wygrała SDP a premierem został Mancham.
  • Sierra Leone
    Sierra Leone – państwo położone w zachodniej Afryce, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. Sierra Leone na północy graniczy z Gwineą (652 km), a na południowym wschodzie z Liberią. Obecnie członek Unii Afrykańskiej i ECOWAS.

    Prawdopodobnie na tereny dzisiejszego Sierra Leone, Gwinei, Gambii i Wybrzeża Kości Słoniowej w V wieku p.n.e. przybył kartagiński żeglarz Hannon. To tutaj po raz pierwszy zobaczył takie zwierzęta jak goryle. Wracając do Kartaginy przywiózł mnóstwo zwierząt, broni i niewolników z tamtejszych plemion, a sam pod bramy miasta zajechał na rydwanie ciągniętym przez lwy. Kartagińczycy go zabili, ponieważ uważali, że człowiek, którego słuchają zwierzęta, jest bardzo niebezpieczny.
  • Somalia
    Somalia (som. Soomaaliya; arab. الصومال, As-Sumal, Aş-Şūmāl), Federalna Republika Somalii (som. Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya; arab. جمهورية الصومال الفدرالية, trb. Jumhūrīyat aṣ-Ṣūmāl al-Fidirālīyah) – państwo w północno-wschodniej części Afryki położone na Półwyspie Somalijskim (zwanym „Rogiem Afryki”). Przylega do Oceanu Indyjskiego i Zatoki Adeńskiej. Na północnym zachodzie graniczy z Dżibuti, na zachodzie z Etiopią, zaś na południowym zachodzie z Kenią.

    Od 1991 roku w Somalii trwa wojna domowa, obecnie kraj jest w stanie faktycznego rozpadu, a rząd kontroluje tylko niewielkie skrawki jego terytorium. W 2011 Somalia zajęła 1. miejsce (czwarty rok z rzędu) w rankingu państw o najtrudniejszych warunkach do życia. W lipcu 2011 na terenie Somalii ogłoszono stan klęski głodowej spowodowany długotrwałą suszą, plagami szarańczy, a także długoletnią wojną domową. W wyniku głodu zmarło już 12 tys. osób. Szacuje się, że w całym regionie tzw. „Rogu Afryki" (południowo-wschodnia Etiopia, Somalia, północna Kenia), blisko 12 mln ludzi jest zagrożonych głodem.
  • Sudan
    Sudan, oficjalnie Republika Sudanu – państwo położone w północno-wschodniej części Afryki nad Morzem Czerwonym.

    Sudan graniczy z siedmioma państwami: Egiptem na północy (długość granicy – 1273 km), Erytreą na wschodzie (605 km), Etiopią na wschodzie (723 km), Sudanem Południowym na południu (1937 km), Republiką Środkowoafrykańską na południowym zachodzie (483 km), Czadem na zachodzie (1360 km), Libią na północnym zachodzie (383 km). Długość wybrzeża morskiego wynosi 853 km. Najniższy punkt: Morze Czerwone 0 m n.p.m., najwyższy punkt to Deriba Caldera 3042 m n.p.m. Grupy etniczne: Arabowie, Fulbe, Zaghawa, Bedża i inni.
  • Sudan Południowy
    Sudan Południowy, Republika Sudanu Południowego (ang. ) – afrykańskie państwo ze stolicą w Dżubie, powstałe 9 lipca 2011 roku w wyniku odłączenia się od Sudanu, na mocy porozumienia rządu sudańskiego z Ludową Armią Wyzwolenia Sudanu, które zakończyło II wojnę domową w Sudanie – najdłuższą wojnę domową w Afryce.

    Okres w historii Sudanu Południowego przed przejęciem kontroli nad Sudanem przez Królestwo Egiptu (→ Sudan Anglo-Egipski) jest słabo znany. Informacje oparte są na legendach plemiennych. Według podań Niloci (Dinkowie, Nuerowie i Szyllukowie) osiedlili się na tym obszarze na przełomie IX i X wieku, a swoje obecne siedziby opanowali pomiędzy XV i XIX wiekiem. Najsilniejsze z państw plemiennych na tym terenie utworzyło nienilockie plemię Azande, które obecnie stanowi trzecią liczebnie grupę etniczną w Sudanie Południowym. Przeszkody geograficznie zatrzymały granicę ekspansji islamu na północnym Sudanie, co w okresie kolonialnym sprzyjało rozprzestrzenianiu się chrześcijaństwa.
  • Tanzania
    Tanzania, Zjednoczona Republika Tanzanii (suahili Jamhuri ya Muungano wa Tanzania) – państwo we wschodniej Afryce powstałe z połączenia dawnych kolonii brytyjskich: Tanganiki (do I wojny światowej niemieckiej) oraz brytyjskiego Zanzibaru, co symbolizowała nazwa utworzona z pierwszych sylab nazw obu krajów TAN+ZAN. W skład Tanzanii jako republiki federacyjnej weszła również wyspa Pemba położona blisko Zanzibaru. Stolicą Tanzanii jest Dodoma, do 1981 roku było nią Dar es Salaam (obecnie stolica administracyjna i siedziba rządu).

    Większą część powierzchni Tanzanii zajmuje Wyżyna Wschodnioafrykańska (wys. 900–1500 m n.p.m.) przedzielona wypełniony osadami wulkanicznymi Wielkim Rowem Wschodnim, wypełnionym jeziorami Natron, Eyasi i Manyara. Wielki Rów Wschodni otoczony jest masywem Kilimandżaro. W północnej części kraju ciągną się rozległe równiny, w tym Serengeti Plains, Step Masajów, Step Wembere, gdzieniegdzie występują ostańce skalne. Na południu znajdują się w znacznym stopniu zerodowane pasma górskie (Rubeho, Uluguru i Mbarika). Wzdłuż zachodniej granicy rozciągają się pasma gór zrębowych – Kipengere Range, Poroto i Mgeya, opadające stromym uskokiem do Wielkiego Rowu Zachodniego i ulokowanych w nim jezior. Na wybrzeżu występuje pas nizin, szeroki na 50–100 km, w obszarze delty Rufidżi na 200 km. Należące do Tanzanii wyspy Pemba i Zanzibar otoczone są koralami.
  • Uganda
    Uganda – państwo położone we wschodniej Afryce nad Jeziorem Wiktorii, o pow. 241 tys. km². Graniczy z Sudanem Południowym, Demokratyczną Republiką Konga, Rwandą, Tanzanią i Kenią. Nazwa kraju pochodzi od plemienia Buganda, zajmującego regiony na jego południu. Tam też znajduje się stolica Ugandy, Kampala. Kraj jest słabo rozwinięty, ludność zajmuje się głównie rolnictwem i hodowlą. Nie ma dostępu do morza.

    Nazwa kraju pochodzi od nazwy królestwa Buganda, które obejmowało część terenów dzisiejszej Ugandy. Brytyjczycy objęli królestwo protektoratem i przyjęli tę nazwę w swoim języku.
  • Wyspa Świętej Heleny
    Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha (poprzednio: Święta Helena i Dependencje, ang. Saint Helena and Dependencies, od 1 września 2009 oficjalna nazwa terytorium to Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha) – brytyjskie terytorium zamorskie, które składa się z trzech części położonych na południowym Oceanie Atlantyckim, odległych od siebie o kilka tysięcy kilometrów. W jej skład wchodzą: Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia (ang. Ascension) oraz archipelag Tristan da Cunha, do którego administracyjnie zaliczana jest również wyspa Gough.

    Wyspy na Oceanie Atlantyckim w odległości około 1900 km od południowo-zachodnich wybrzeży Afryki. Powierzchnia wysp wynosi 420 km², a zamieszkują je 6563 osoby (2008). Stolicą terytorium jest Jamestown, na Wyspie Świętej Heleny, liczące około 1000 mieszkańców. W skład terytorium wchodzi 8 wysp. Największą wyspą jest Wyspa Świętej Heleny mająca powierzchnię 122 km². Pozostałe wyspy to: Wyspa Wniebowstąpienia (91 km²) oraz archipelag Tristan da Cunha składający się z wysp: Tristan da Cunha, Gough, Inaccessible i trzech wysp Nightingale (razem 207 km²). Linia brzegowa terytorium Świętej Heleny ma długość 60 km. Wyspy powstały wskutek działalności wulkanicznej związanej z Grzbietem Środkowoatlantyckim. Na Wyspie Świętej Heleny występuje klimat tropikalny; morski, łagodzony przez pasat. Jest ona pochodzenia wulkanicznego, w większości górzysta (najwyższy szczyt Diana’s Peak (818 m n.p.m.)). Wyspa Wniebowstąpienia pozostaje natomiast w strefie klimatu równikowego, gorącego i wilgotnego. Jest ona również pochodzenia wulkanicznego, prawie całkowicie pozbawiona roślinności. Ma ona duże znaczenie strategiczne (podczas wojny o Falklandy w 1982 pełniła funkcję bazy powietrzno-morskiej sił brytyjskich i amerykańskich, była bazą podczas programu kosmicznego Apollo, zlokalizowana jest na niej stacja przekaźnikowa dla telekomunikacji pomiędzy Afryką i Europą). Znana jest także z zielonych żółwi morskich, które każdego roku między grudniem a majem przybywają na nią składając na plaży jaja. Natomiast archipelag Tristan da Cunha to klimat umiarkowany; morski, łagodzony przez pasat (chłodniejszy niż na Wyspie Świętej Heleny). To właśnie na wyspie Tristan da Cunha znajduje się najwyższy szczyt terytorium Świętej Heleny – Queen Mary’s Peak (2060 m). Zasoby naturalne wysp to ryby i homary. Kolonia to również ważny punkt zaopatrzenia w słodką wodę statków transoceanicznych.
  • Zambia
    Zambia, Republika Zambii (ang. Republic of Zambia), dawniej Rodezja Północna – państwo w południowej Afryce bez dostępu do morza. Nazwa przyjęta od Zambezi – głównej rzeki kraju.

    Największe miasta: Lusaka, Kitwe-Nkana, Ndola, Mufulira, Chingola, Livingstone, Chipata, Kapiri-Mposhi, Solwezi.
  • Zjednoczona Republika Arabska
    Zjednoczona Republika Arabska (ZRA) – państwo powstałe 1 lutego 1958 roku z połączenia Egiptu i Syrii. Istniało do 28 września 1961, gdy w Syrii doszło do przewrotu wojskowego, a proklamowany po nim rząd tymczasowy ogłosił zerwanie unii.

  • Georgia Południowa i Sandwich Południowy


  • Bahrajn
    Bahrajn (arab. البحرين, trb. Al-Bahrajn), oficjalnie Królestwo Bahrajnu (arab. مملكة البحرين, trb. Mamlakat al-Bahrajn) – państwo o ustroju monarchicznym, położone w Azji, w Zatoce Perskiej, na archipelagu między Katarem a północno-wschodnim wybrzeżem Arabii Saudyjskiej. W 1971 roku uzyskał niepodległość. Od lat 30. XX wieku wydobywa się tam ropę naftową, a uzyskane dochody inwestuje na miejscu. Od 2002 roku panujący Bahrajnem używa tytułu król, wcześniej posługiwał się tytułem emir.

    Po arabsku bahrajn (بحران') oznacza “dwa morza”. Nazwa może wskazywać na dwa źródła wody, słodką wodę źródlaną i słoną morską, lub też na części Zatoki Perskiej na północ i południe od wyspy.
  • Bangladesz
    Bangladesz (beng. বাংলাদেশ), Ludowa Republika Bangladeszu (beng. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ, Gonoprodźatontri Bangladesz) – państwo w Azji Południowej, położone nad Zatoką Bengalską i graniczące z zachodu, północy i wschodu z Indiami, a na południowym wschodzie z Mjanmą. Jest jednym z najgęściej zaludnionych krajów świata i zarazem jednym z najbiedniejszych państw Azji. Stolicą Bangladeszu jest Dhaka (dawna Dakka).

    Bangladesz jest krajem wybitnie nizinnym, gdzie występują aluwialne niziny, plejstoceńskie terasy i trzeciorzędowe wyżyny (Góry Czatgańskie). Leży on w strefie wilgotnego klimatu zwrotnikowego, kształtowanego przez wiatry monsunowe. Charakterystyczne są wysokie przez cały rok temperatury i występowanie dwóch pór roku: deszczowej i suchej. Kraj ten ma gęstą sieć rzeczną a największym układem rzecznym jest Brahmaputra–Jamuna. Naturalna szata roślinna została wyniszczona na potrzeby rolnictwa. Występują niewielkie obszary lasów monsunowych.
  • Brunei
    Brunei, oficjalnie Państwo Brunei Darussalam (malajski ) – państwo położone w Azji Południowo-Wschodniej, na północnym wybrzeżu wyspy Borneo. Brunei graniczy z Malezją. Ma dostęp do Morza Południowochińskiego.

    Pochodzenie nazwy Brunei nie jest znane. Według legendy, po odkryciu Brunei jej późniejszy pierwszy sułtan Muhammad Shah miał zawołać Baru nah (pol. „to jest to” lub „tam”) i od tego okrzyku ma wywodzić się nazwa Brunei.
  • Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego
    Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (ang. British Indian Ocean Territory) – terytorium zależne Wielkiej Brytanii, obejmujące archipelag Wysp Czagos (ang. Chagos), z których największa to Diego Garcia.

    Terytorium zaliczane jest do obszaru Azji Południowej.
  • Filipiny
    Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. Pilipinas, Republika ng Pilipinas;, ; , ) – państwo wyspiarskie w południowo-wschodniej Azji, położone na Archipelagu Filipińskim na Oceanie Spokojnym.

    Od północy Filipiny oblewane są wodami cieśniny Luzon, od zachodu wodami Morza Południowochińskiego. Archipelag oddzielony od wyspy Borneo morzem Sulu oraz morzem Celebes od pozostałych wysp Indonezji. Od wschodu Filipiny otoczone są wodami Morza Filipińskiego. Położenie w strefie klimatu równikowego powoduje, że Filipiny narażone są na tajfuny. Bliskość pacyficznego pierścienia ognia powoduje trzęsienia ziemi. Jest to jeden z najbogatszych obszarów na świecie pod względem bioróżnorodności. Cały archipelag składa się z kilku tysięcy wysp, ale większą część powierzchni zajmują Luzon i Mindanao, pomiędzy którymi znajdują się Visayas.
  • Hongkong
    Hongkong (chiń. 香港, kantoński jyutping: hoeng gong wym. [], ang. Hong Kong, mandaryński pinyin: Xiānggǎng wym. []), oficjalnie: Specjalny Region Administracyjny Hongkong Chińskiej Republiki Ludowej (ang. Hong Kong Special Administrative Region of the People’s Republic of China, Hong Kong SAR, HKSAR) – miasto i specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej, znajdujący się nad Morzem Południowochińskim, w Delcie Rzeki Perłowej. Zajmuje m.in. półwysep Koulun oraz liczne przybrzeżne wyspy (Lantau, wyspa Hongkong).

    W latach 1842–1997 posiadłość brytyjska. Jedno z największych centrów finansowych i portów morskich świata, z rekordową liczbą wieżowców. W rankingach miast Hongkong jest najdroższym miejscem na świecie pod względem kosztów wynajmu (średnio 8315£ miesięcznie).
  • Indonezja
    Indonezja, oficjalnie Republika Indonezji – wyspiarskie państwo unitarne położone w Azji Południowo-Wschodniej oraz w Oceanii, którego stolicą jest Dżakarta. Położona na równiku, między Oceanem Spokojnym a Indyjskim, jest największym krajem wyspiarskim na świecie z ok. 17 tys. wysp. Jest 14. pod względem powierzchni krajem i 7. wliczając tereny morskie. Jest 4. krajem na świecie pod względem liczby ludności, z ponad 275-milionową populacją oraz największą liczbą wyznawców islamu na świecie. Najbardziej zaludnioną wyspę na świecie, Jawę, zamieszkuje ponad połowa ludności kraju.

    Indonezja składa się z setek różnych rodzimych grup etnicznych i językowych, z których największą jest jawajska. Wspólna tożsamość rozwinęła się zgodnie z mottem Bhinneka Tunggal Ika („Jedność w różnorodności”, dosłownie „wielu, ale jeden”), zdefiniowanym przez język narodowy, różnorodność etniczną, pluralizm religijny w populacji muzułmańskiej oraz historię kolonializmu i buntu przeciwko niemu.
  • Izrael
    Izrael ( Jisra’el), oficjalnie Państwo Izrael ( Medinat Jisra’el) – państwo na Bliskim Wschodzie, położone w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego. Graniczy na północy z Libanem, na północnym wschodzie z Syrią, na wschodzie z Jordanią i na południowym zachodzie z Egiptem. Przylega do niego również Palestyna, czyli Zachodni Brzeg oraz Strefa Gazy kontrolowane przez tymczasową strukturę administracyjną: Palestyńskie Władze Narodowe zwane potocznie Autonomią Palestyńską. Zewnętrzne granice Palestyny są kontrolowane przez władze izraelskie. Izrael pomimo stosunkowo małej powierzchni jest dość zróżnicowany demograficznie. W populacji liczącej 7,66 miliona większość stanowią Żydzi (75%). Drugą co do wielkości grupę stanowią Arabowie (20%). Mniejszą grupą etniczną są Samarytanie. Pod względem wyznaniowym w Izraelu występuje duże zróżnicowanie – obok żydów mieszkają również muzułmanie (Arabowie), chrześcijanie i druzowie, jak również inne mniejsze grupy religijne.

    Współczesne państwo Izrael ma swoje religijne korzenie w Ziemi Izraela ( Erec Jisrael), która przez 3000 lat zajmowała centralne miejsce w judaizmie. Nowożytnym ruchem politycznym, który dążył do powstania państwa Izrael był syjonizm, datowany od 1884, kiedy w Katowicach odbył się zjazd stowarzyszeń Miłośników Syjonu (Chowewej Syjon) z całej Europy. Na tymże zjeździe przywództwo objął Samuel Mohylewer i tu zapadły decyzje o powrocie Żydów do Palestyny i o finansowym wspieraniu emigrantów.
  • Jordania
    Jordania (arab. الأردن, trb. Al-Urdunn), pełna nazwa: Haszymidzkie Królestwo Jordanii (arab. المملكة الأردنية الهاشمية, trans. Al-Mamlaka al-Urdunnijja al-Haszimijja) – państwo położone w Azji, w regionie Bliskiego Wschodu, ze stolicą w Ammanie.

    Graniczy z Izraelem (238 km), Palestyną (Zachodnim Brzegiem Jordanu; 97 km), Syrią (375 km), Irakiem (181 km) i Arabią Saudyjską (744 km). Łączna długość granic wynosi 1635 km. Jordania posiada ograniczony dostęp do morza Morza Czerwonego poprzez Zatokę Akaba. Długość wybrzeża morskiego wynosi 26 km.
  • Korea Południowa
    Korea Południowa (kor. 한국, hancha 韓國, trb. Hanguk), właściwie Republika Korei (kor. 대한민국, hancha 大韓民國, trb. Daehan-minguk) ([//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Ko-Daehan_Minguk.ogg wysłuchaj oryginalnej wymowy]) – państwo w Azji Wschodniej, w południowej części Półwyspu Koreańskiego utworzone po II wojnie światowej na terenach zajętych przez wojska Stanów Zjednoczonych.

  • Kuwejt
    Kuwejt, Państwo Kuwejt (دولة الكويت, trl. Dawlat al-Kuwayt, trb. Daulat al-Kuwajt) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji, na północno-zachodnim wybrzeżu Zatoki Perskiej. Graniczy z Irakiem (242 km) i Arabią Saudyjską (222 km) – łączna długość granic lądowych wynosi 464 km, ponadto 499 km wybrzeża morskiego.

    * Powierzchnia nizinna, głównie (92,2%) pustynie i półpustynie. Najwyższe tereny w północno-zachodniej części kraju osiągają 306 m n.p.m. Użytki rolne stanowią 0,2% powierzchni kraju, łąki – 7,5%, a lasy – 0,1% powierzchni.
  • Laos
    Laos, oficjalnie Laotańska Republika Ludowo-Demokratyczna (Lao, Sathalanalat Paxathipatai Paxaxôn Lao) – państwo w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Indochińskim. Stolicą jest Wientian (700 tys. mieszkańców), główna rzeka Mekong. Na północy Laos graniczy z Mjanmą i Chinami, na wschodzie z Wietnamem, na południu z Kambodżą, a na zachodzie z Tajlandią. Laos jest krajem socjalistycznym.

    Laos znajduje się na Półwyspie Indochińskim w południowo-wschodniej Azji. Jest jedynym krajem regionu pozbawionym dostępu do morza. Od północy graniczy z Chinami, od wschodu z Wietnamem, od południa z Kambodżą i Tajlandią, od zachodu z Mjanmą. Jest krajem prawie w całości porośniętym lasem. Na północy kraju rozciągają się liczne wyżyny i góry. Najwyższym szczytem jest Phou Bia (2817 m n.p.m.). Na północnym wschodzie tereny wyżynne przechodzą w Równinę Dzbanów (fr. Plaine Des Jarres), romboidalnego kształtu obszar żyznych ziem zarzucony wielkimi, kamiennymi urnami grzebalnymi datowanymi na tysiące lat wstecz. Na południu rozciąga się wąski pas lądu opadającego ku płaskowyżowi Bolovens. W czasach kolonialnych rozciągały się tu liczne plantacje kawy i francuskie ośrodki wypoczynkowe. Rzeka Mekong w znacznej części jest rzeką graniczną z Tajlandią.
  • Liban
    Liban (, trb. Lubnān), oficjalnie Republika Libańska (arab., trb. al-Jumhūrīya al-Lubnānīya, wym. w dialekcie libańskim: []) – państwo położone w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym, graniczące z Syrią i Izraelem.

    * Stolica: Bejrut (2 mln 60 tys. mieszkańców (2012))
  • Malediwy
    Malediwy (, Diwehi Radźdźe; ofic. Republika Malediwów, maled. , Diwehi Radźdźege Dźumhurijja) – archipelag oraz państwo wyspiarskie o tej samej nazwie, położone na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na południowy zachód od południowego krańca Indii.

    W XVI wieku wyspami starali się zawładnąć Portugalczycy i Holendrzy. Od roku 1796 (a formalnie od 1887) stały się brytyjskim protektoratem. W 1965 roku Malediwy uzyskały niepodległość, jako monarchia (sułtanat). Po trzech latach przeprowadzono referendum (w marcu 1968) i w listopadzie tegoż roku proklamowano republikę. Malediwy są krajem muzułmańskim.
  • Malezja
    Malezja – państwo w Azji Południowo-Wschodniej, na Półwyspie Malajskim i wyspie Borneo; obszar 329 847 km², ludność 33 711 000 (według stanu na 2022 r.), stolica Kuala Lumpur (ok. 8,419 mln mieszkańców), siedziba rządu w Putrajaya.

    Malezja na Półwyspie Malajskim graniczy z Tajlandią i Singapurem, na wyspie Borneo z Brunei i Indonezją.
  • Nepal
    Nepal, oficjalnie Federalna Demokratyczna Republika Nepalu (nep. नेपाल trl. Nepāl, trb. Nepal) – demokratyczna republika federalna w Azji Południowej, położona w środkowej części Himalajów, granicząca na północy z Chinami a na południu, wschodzie i zachodzie z Indiami, bez dostępu do morza.

    Ponad 80% powierzchni kraju pokrywają góry o średniej wysokości ok. 6000 m n.p.m. W północnej części panuje klimat górski, a w południowej zwrotnikowy monsunowy. Południową część kraju zajmują wyżyny i tereny pagórkowate pokryte dżunglą oraz północny skraj Niziny Hindustańskiej (tzw. Teraj). Na północy rozciąga się główny łańcuch Himalajów (Himalaje Wysokie) z najwyższym szczytem świata, Czomolungmą (Mount Everest) – 8848 m n.p.m. oraz siedem innych ośmiotysięczników - Kanczendzonga, Lhotse, Makalu, Czo Oju, Dhaulagiri, Manaslu, Annapurna. W środkowej części kraju leżą Himalaje Małe o średniej wysokości 2400–4300 m n.p.m. z licznymi kotlinami (Dolina Katmandu jest wśród nich największa). W północno-wschodnim rejonie kraju leży wysokogórski Park Narodowy Sagarmatha, zaś wokół masywu Annapurny utworzono Obszar Chroniony Annapurny. Większość rzek Nepalu płynie z północy na południe i wpada do Gangesu. Trzy główne rzeki to: Karnali, Kosi i Narayani.
  • Oman
    Oman (arab. عُمان, trb. Uman), Sułtanat Omanu (arab. سلطنة عُمان, trb. Saltanat Uman) – państwo w Azji, leżące na Półwyspie Arabskim, nad Morzem Arabskim i Zatoką Omańską. Graniczy ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Arabią Saudyjską i Jemenem. Stolica mieści się w mieście Maskat. Oman należy do Ligi Państw Arabskich.

    Oman położony jest w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego, nad Morzem Arabskim.
  • Pakistan
    Pakistan, Islamska Republika Pakistanu ( trl. Islāmī Jamhūriyat Pākistān, trb. Islami Dźamhurijat Pakistan; ) – państwo w południowej części Azji, położone wzdłuż Indusu i liczące ponad 200 milionów mieszkańców.

    Długość granic wynosi 6774 km, w tym z:
  • Republika Khmerów
    Republika Khmerów – państwo kambodżańskie w okresie rządów generała Lon Nola, w latach 1970–1975.

    Republika Khmerów powstała w wyniku przejęcia w zamachu stanu władzy nad Kambodżą przez Lon Nola. Po jego klęsce władzę przejęli Czerwoni Khmerzy, którzy zmienili nazwę kraju na Demokratyczna Kampucza.
  • Singapur
    Singapur, oficjalnie Republika Singapuru (ang. Republic of Singapore, chiń. 新加坡共和国, malajski Republik Singapura, tamil. சிங்கப்பூர் குடியரசு) – miasto-państwo w Azji Południowo-Wschodniej, położone na wyspie Singapur oraz kilkudziesięciu mniejszych wyspach, w pobliżu południowego krańca Półwyspu Malajskiego. Został założony przez Brytyjczyków w 1819 i uzyskał niepodległość 9 sierpnia 1965 roku. Jego nazwa pochodzi od dwóch sanskryckich słów: simha (lew) i pura (miasto), stąd niekiedy stosowana nazwa Miasto Lwa. Wizerunek posągu Merlion jest znanym symbolem Singapuru, używanym do 1997 jako logo przez tutejszą izbę turystyki.

    Singapur jest siedzibą APEC i należy do takich organizacji jak: Azjatycki Bank Rozwoju, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, Międzynarodowa Organizacja Pracy, Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej, Światowa Organizacja Handlu. Cechuje się on dużym pluralizmem religijnym, a główną grupą etniczną są Chińczycy. Jest to jeden z największych portów i centrów finansowych świata.
  • Sri Lanka
    Sri Lanka (syng. ශ්රී ලංකාව, tamil. இலங்கை, ang. Sri Lanka), oficjalnie Demokratyczno-Socjalistyczna Republika Sri Lanki (,, ang. Democratic Socialist Republic of Sri Lanka) – państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon (pod tą nazwą znane do 1972) wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego Cieśniną Palk i Zatoką Mannar. Od wschodu oblewane przez Zatokę Bengalską, od południa otwartym Oceanem Indyjskim. Największe miasta kraju to: Kolombo, Dehiwala, Moratuwa, Dżafna, Kandy, Galle, Kalmunai.

    Sri Lanka jest demokratyczno-socjalistyczną republiką w ramach Wspólnoty Narodów. Zgodnie z konstytucją z 16 sierpnia 1978 głową państwa jest prezydent, który stoi na czele rządu i jest naczelnym dowódcą armii. Wybierany jest w wyborach powszechnych maksymalnie na dwie 6-letnie kadencje. Prezydent, spośród członków parlamentu, powołuje premiera i w konsultacji z nim ministrów rządu. Premier zastępuje prezydenta we wszystkich przypadkach uniemożliwiających pełnienie przez niego swojej funkcji.
  • Syria
    Syria (, trl. Sūrijā, trb. ), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (ar. الجمهورية العربية السورية, trl. Al-Ǧumhūrijja ăl-ʿArabijja ăs-Sūrijja, trb. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie.

    Graniczy z Turcją (822 km), Irakiem (605 km), Jordanią (375 km), Libanem (375 km) i Izraelem (76 km). Długość wybrzeża wynosi 193 km. Najwyższym punktem jest Hermon (2814 m n.p.m.).
  • Tajlandia
    Tajlandia, Królestwo Tajlandii ( Prathet Thai, potocznie Muang Thai) – państwo w południowo-wschodniej Azji, graniczące z Laosem i Kambodżą na wschodzie, z Malezją na południu oraz z Mjanmą (Birmą) na zachodzie i północnym zachodzie. Dawniej państwo nosiło nazwę Syjam jako oficjalną do 11 maja 1949. Określenie „Thai” (ไทย) znaczy po tajsku „wolny”.

    Tajlandia jest krajem nizinnym położonym na Półwyspie Indochińskim. W środkowej części znajduje się Nizina Menamu (pow. 100 tys. km²), na północnym wschodzie płytowa równina Korat ograniczona od południa pasmem Dongrak, a od Niziny Menamu górami Thiu Khao Phetchabun. Północną i zachodnią część kraju zajmują młode (mezozoiczne) pasma górskie o przebiegu południkowym: Tanen Taunggyi (Doi Inthanon, 2595 m n.p.m., najwyższy szczyt Tajlandii) i Doi Luang.
  • Wietnam
    Wietnam, Socjalistyczna Republika Wietnamu (wiet. Việt Nam, Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ) − państwo w Azji Południowo-Wschodniej, położone na Półwyspie Indochińskim i graniczące z Chińską Republiką Ludową, Laosem i Kambodżą. Ma ponad 100 mln mieszkańców i jest piętnastym co do wielkości populacji państwem świata.

    Konstytucja została uchwalona 15 kwietnia 1992. Zgromadzenie Narodowe składa się z 498 posłów (458 członków Komunistycznej Partii Wietnamu, 40 posłów niezależnych). Powołuje rząd i prezydenta.
  • Wyspa Bożego Narodzenia
    Wyspa Bożego Narodzenia (Terytorium Wyspy Bożego Narodzenia; ang. Christmas Island, Territory of Christmas Island; malajski Pulau Krismes, Wilayah Pulau Krismas; chiń. 圣诞岛 – Shèngdàn Dǎo, 圣诞岛领地 – Shèngdàn Dǎo Lǐngdì) – australijskie terytorium zależne składające się z wyspy o tej samej nazwie. Położone jest na Oceanie Indyjskim, 380 km na południe od indonezyjskiej wyspy Jawa. Geograficznie stanowi część Azji, jednak ze względu na obecną przynależność polityczną, terytorium to niekiedy jest zaliczane do Oceanii (do 1958 roku również pod względem politycznym było terytorium azjatyckim).

    Wyspa Bożego Narodzenia, na mocy Christmas Island Act 1958, jest terytorium zewnętrznym Australii administrowanym przez Department of Transport and Regional Services. Australijski administrator, którym od 5 października 2017 jest Natasha Griggs, mianowany jest przez Gubernatora Generalnego Australii i reprezentuje zarówno Australię, jak i monarchię brytyjską.
  • Wyspy Kokosowe
    Wyspy Kokosowe (Terytorium Wysp Kokosowych (Keelinga); ) – dwa atole koralowe na Oceanie Indyjskim stanowiące terytorium zewnętrzne Australii, położone 1100 km na południowy zachód od Sumatry. Geograficznie stanowią część Azji Południowo-Wschodniej, jednak ze względu na obecną przynależność polityczną, terytorium to niekiedy jest zaliczane do Oceanii. Do 1955 roku terytorium było zarządzane, zależnie od okresu, z brytyjskiego Cejlonu bądź Singapuru.

    Wyspy Kokosowe, na mocy Cocos (Keeling) Islands Act 1955, są terytorium zewnętrznym Australii administrowanym przez Department of Transport and Regional Services. Australijski administrator, którym od 5 października 2009 jest Brian Lacy, mianowany jest przez Gubernatora Generalnego Australii i reprezentuje zarówno Australię, jak i monarchię brytyjską (administrator nie rezyduje na wyspach).
  • Zjednoczone Emiraty Arabskie
    Zjednoczone Emiraty Arabskie (arab. الإمارات العربيّة المتّحدة, trb. al-Imārāt al-’arabijja al-Muttaḥida), ZEA – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, położone nad Zatoką Perską i Omańską, składające się z siedmiu emiratów: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. Graniczy z Arabią Saudyjską i Omanem.

    W 2011 roku na stanowisku archeologicznym Jebel Faya odkryto prymitywne narzędzia, których wiek oszacowano na około 100-125 tys. lat (datowanie termoluminescencyjne). W momencie odkrycia był to najdawniejszy ślad bytności człowieka odnaleziony poza Afryką. Od około VII wieku p.n.e. neolit i liczna hodowla dromaderów i osłów, także koczownicze ludy pustynne. Już w III tysiącleciu p.n.e. sięgały tutaj wpływy cywilizacji z Mezopotamii: Sumeru, Akadu, Babilonii, Asyrii. Od VI w. p.n.e. wpływy kultury perskiej, później kultury hellenistycznej i państw Seleucydów, a później Partów.
  • Cypr
    Cypr, Republika Cypryjska ( Kýpros, ) – państwo położone na wyspie Cypr leżącej we wschodniej części Morza Śródziemnego. Poprzez wody terytorialne graniczy z oddaloną o 70 km na północ Turcją. Jest członkiem Unii Europejskiej, ma wprowadzoną walutę euro. Największymi miastami kraju są: Nikozja (stolica) oraz Limassol.

    Cypr znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego w zależności od części wyspy – typu śródziemnomorskiego i półpustynnego, z bardzo łagodnymi zimami i długimi ciepłymi, w połowie gorącymi latami.
  • Dania
    Dania – państwo położone w Europie Północnej (Skandynawia), najmniejsze z państw nordyckich. Wraz z Grenlandią oraz Wyspami Owczymi tworzy Wspólnotowe Królestwo Danii. Kontynentalna Dania graniczy od południa z Niemcami, zaś przez cieśninę Sund sąsiaduje ze Szwecją. Posiada też granicę z Kanadą na wyspie Hansa. Dania jest członkiem Unii Europejskiej, NATO oraz ONZ.

  • Gibraltar
    Gibraltar (zniekształcone arab. جبل طارق – Dżabal Tarik, „góra Tarika”) – brytyjskie terytorium zamorskie na południowym wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego, w Europie Południowej. Zajmuje powierzchnię 6,55 km² i jest zamieszkiwany przez 34 003 mieszkańców. Położony jest nad Zatoką Gibraltarską, niedaleko wyjścia Morza Śródziemnego na Ocean Atlantycki (Cieśnina Gibraltarska). Od północy graniczy z hiszpańskim miastem La Línea de la Concepción i zarazem comarką. Charakterystycznym obiektem górującym nad terytorium jest Skała Gibraltarska. W przeszłości ważna baza Royal Navy, obecnie gospodarka terytorium bazuje głównie na turystyce, handlu, usługach finansowych, sektorze żeglugi morskiej oraz podatku od zakładów bukmacherskich.

    Gibraltar jest przedmiotem sporu terytorialnego pomiędzy Wielką Brytanią i Hiszpanią. Spór ten zaostrzył się po decyzji Wielkiej Brytanii o wyjściu z UE. 31 grudnia 2020 roku, Hiszpania i Wielka Brytania osiągnęły porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen.
  • Grecja
    Grecja (gr. ?? Elláda, IPA: [] lub ?? Ellás, IPA: []), Republika Grecka (?? Ellinikí Dimokratía, IPA: []) – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami: Albanią, Macedonią Północną i Bułgarią od północy oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja ma dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14 880 km. Poza częścią kontynentalną w skład Grecji wchodzi około 2500 wysp, w tym 165 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas w masywie Olimpu.

    Grecja ma długą historię i bogate dziedzictwo kulturowe. Uważana jest za spadkobierczynię starożytnej Grecji. Jako taka, stanowi kolebkę całej cywilizacji zachodniej, miejsce narodzin demokracji, filozofii , igrzysk olimpijskich, sportu, wielu podstawowych twierdzeń naukowych, zachodniej literatury, historiografii, politologii oraz teatru , zarówno komedii, jak i dramatu. Świadectwem tej spuścizny jest 18 Obiektów Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Nowożytne państwo greckie zostało utworzone w wyniku zwycięskiego powstania przeciwko rządom osmańskim.
  • Irlandia
    Irlandia – trzecia pod względem wielkości wyspa w Europie. Pod względem politycznym wyspa podzielona jest na dwie części: Irlandię i Irlandię Północną, która jest częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

  • Islandia
    Islandia (, wym. ; Republika Islandii, isl. ) – państwo położone na północy Grzbietu Śródatlantyckiego, na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach, m.in. archipelagu Vestmannaeyjar w północnej części Oceanu Atlantyckiego. Stolicą państwa jest Reykjavík. Islandia jest jednym z krajów nordyckich.

    Islandia leży na granicy Oceanu Arktycznego i Oceanu Atlantyckiego. Główna wyspa znajduje się na południe od koła podbiegunowego.
  • Jersey
    Jersey (wym. ), oficjalnie Baliwat Jersey (, jèrriais Bailliage dé Jèrri) – dependencja korony brytyjskiej obejmująca administracyjnie wyspę Jersey, jedną z Wysp Normandzkich, oraz kilkadziesiąt sąsiednich, niezamieszkanych wysepek.

    De facto terytorium zależne Wielkiej Brytanii. Oficjalną władzę na wyspie sprawuje gubernator, działający w imieniu króla brytyjskiego (który w Jersey nosi tytuł Księcia Normandii ), przez niego powoływany i odwoływany. Praktyczną władzę sprawuje lokalny rząd wybierany w wyborach.
  • Malta
    Malta, Republika Malty (malt. Repubblika ta’ Malta, ang. Republic of Malta) – wyspiarskie państwo-miasto położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, 81 km na południe od Włoch. Obejmuje cały archipelag Wysp Maltańskich, jednakże większość ludności mieszka na głównej wyspie o tej samie nazwie, w zespole miejskim Valletty – stolicy Malty.

    Malta ma historię sięgającą tysięcy lat. Cywilizacja na Malcie zaczęła rozwijać się ponad 7000 lat temu. W jaskini Għar Dalam odnaleziono ceramikę stworzoną przez człowieka z około 5000 r. p.n.e. Pierwsze większe budowle na Malcie – megalityczne świątynie zaczęto budować około 3600 r. p.n.e. Są one najstarszymi stojącymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na świecie , są starsze niż piramidy w Egipcie. W podobnym okresie powstało Hypogeum Ħal Saflieni. Spuścizną tych budowli jest kilkanaście ruin, z czego siedem zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przez następne wieki wyspy maltańskie były pod panowaniem m.in. Fenicjan i Kartaginy (800–218 p.n.e.), Starożytnego Rzymu (218 p.n.e. – 870 n.e.), Arabów (870–1091), Hrabstwa i Królestwa Sycylii (1091–1530), Zakonu Maltańskiego (1530–1798) oraz Wielkiej Brytanii (1800–1964/1974). Losy wysp maltańskich mają dziś odzwierciedlenie w kulturze, języku i architekturze, czego przykładem jest Valletta z 320 zabytkami, czyniąc ją jednym z najbardziej zagęszczonych obszarów zabytkowych na świecie. Także ona została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
  • Monako
    Monako (fr. i wł. Monaco, moneg. Mùnegu), oficjalnie Księstwo Monako (fr. Principauté de Monaco, wł. Principato di Monaco, moneg. Prinçipatu de Mùnegu) – miasto-państwo położone w Europie Południowej nad Morzem Śródziemnym w obrębie Riwiery Francuskiej.

    Od 1866 jest w unii celnej z Francją, a od 1918 Francja uzyskała prawo do stacjonowania wojsk na terenie Monako i zatwierdzania zawieranych przez to państwo umów międzynarodowych. Z tych powodów (szczególna więź z Republiką Francuską, która ogranicza jego suwerenność – podstawowy atrybut państwa) w prawie międzynarodowym Monako określa się raczej jako niesuwerenną organizację terytorialną niż państwo.
  • Wielka Brytania
    Wielka Brytania lub Zjednoczone Królestwo, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – państwo wyspiarskie w Europie Zachodniej, w skład którego wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.

    Wielka Brytania posiada kilkanaście terytoriów zależnych, które nie są formalnie częścią państwa, ale są z nim konstytucjonalnie powiązane i administracyjnie podległe. Należą do nich dependencje Korony brytyjskiej (Guernsey, Jersey i Wyspa Man) oraz brytyjskie terytoria zamorskie: Akrotiri, Anguilla, Bermudy, Brytyjskie Terytorium Antarktyczne, Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Dhekelia, Kajmany, Falklandy, Georgia Południowa i Sandwich Południowy, Gibraltar, Montserrat, Pitcairn, Turks i Caicos oraz Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha.
  • Wyspa Man
    Wyspa Man (ang. Isle of Man, manx Ellan Vannin, Mannin) – dependencja korony brytyjskiej znajdująca się na wyspie Man, należącej do archipelagu Wysp Brytyjskich i położonej na Morzu Irlandzkim między Wielką Brytanią a Irlandią. Jako terytorium nie jest prawnie częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, nie była też częścią Unii Europejskiej przed Brexitem (obywatele Man nie mieli reprezentacji w unijnych procesach prawotwórczych, korzystać mogli jednak z części praw przyznanych na mocy obywatelstwa UE).

    Wyspa Man zachowała daleko idącą autonomię. Nie podlega ustawodawstwu brytyjskiemu i nie ma przedstawiciela w parlamencie brytyjskim. Jednak głową państwa jest monarcha brytyjski – noszący tytuł Lord of Mann – reprezentowany przez gubernatora porucznika (Lieutenant Governor), sprawującego swój urząd przez okres pięciu lat. Wielka Brytania odpowiada za politykę zagraniczną i obronność dependencji.
  • Anguilla
    Anguilla – terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii na Morzu Karaibskim w archipelagu Wysp Nawietrznych (Małe Antyle). Składa się z wysp Anguilla (88 km²), Sombero (5 km²) oraz kilku mniejszych. Najbliższym obcym terytorium jest oddalona o około 7 km na południe wyspa Sint Maarten/Saint-Martin należąca po części do Francji i Holandii. Głównymi produktami eksportowymi są homary i sól.

    Anguilla jest terytorium zamorskim Wielkiej Brytanii (overseas territory of the United Kingdom) o szerokiej autonomii wewnętrznej. Posiada własny jednoizbowy parlament – Izbę Zgromadzenia (House of Assembly), w której zasiada 11 osób, w tym 7 wybieranych w wyborach powszechnych. Przedstawicielem egzekutywy jest Rada Wykonawcza (Executive Council), której 2/3 składu wybierane jest spośród członków Izby Zgromadzenia przez gubernatora, który z kolei desygnowany jest na swoje stanowisko przez monarchę brytyjskiego.
  • Antigua i Barbuda
    Antigua i Barbuda – wyspiarskie państwo na Morzu Karaibskim, w archipelagu Małych Antyli (Ameryka Środkowa). Głową państwa jest król Wielkiej Brytanii, reprezentowany na wyspach przez gubernatora generalnego. Podstawą gospodarki jest turystyka. Do lat 70. XX wieku w gospodarce dominowało rolnictwo przemysłowe. Podział administracyjny jest nietypowy. Antigua, zamieszkana przez 98% ludności, jest podzielona na 6 okręgów, natomiast pozostałe wyspy są dependencjami.

  • Aruba
    Aruba – terytorium zależne Holandii (de iure autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów) i jedna z wulkanicznych Wysp Zawietrznych w archipelagu Małych Antyli, zamykającego od wschodu Morze Karaibskie. Aruba ma powierzchnię prawie 179 km² i zamieszkiwana jest przez 109,2 tys. osób (2013), głównie pochodzenia hiszpańskiego, holenderskiego i afrykańskiego.

    Mieszkańcy używają języka niderlandzkiego oraz lokalnego języka kreolskiego zwanego papiamento. Funkcjonuje także język hiszpański (zob. Język hiszpański na Arubie).
  • Bahamy
    Bahamy, Wspólnota Bahamów (ang. Commonwealth of The Bahamas) – państwo wyspiarskie na Oceanie Atlantyckim.

    Wyspy archipelagu obejmują 13 880 km² i wznoszą się niewiele ponad poziom morza. Długość linii brzegowej wynosi 3542 km. Najwyższy punkt archipelagu leży na wysokości 63 m n.p.m. (Mount Alvernia na Cat Island). Spośród około 700 wysp tylko 26 jest zamieszkanych. Liczba ludności wynosi 382,6 tys. osób (2014). Powierzchnia wysp ma charakter równinny, a wzdłuż niektórych fragmentów wybrzeża znajdują się słone bagna porośnięte namorzynem. Średnia temperatura wynosi +27 °C w lecie i +21 °C w zimie, zaś roczna suma opadów deszczu przekracza 1000 mm.
  • Barbados
    Barbados – państwo wyspiarskie w Ameryce Środkowej, zajmujące wyspę o tej samej nazwie, położoną w archipelagu Małych Antyli, na Oceanie Atlantyckim. Najbardziej na wschód wysunięta wyspa Karaibów. Powierzchnia kraju wynosi 430 km², a liczba ludności – 294 560 (2020). Stolicą i największym miastem jest Bridgetown. Językiem urzędowym jest angielski.

    Od 1627 do 1966 roku Barbados był kolonią Wielkiej Brytanii. W unii personalnej z nią (Commonwealth realm) pozostawał do 30 listopada 2021 r., kiedy to stał się republiką. Głową państwa została wybrana przez parlament prezydent – Sandra Mason.
  • Belize
    Belize (1863–1981 Honduras Brytyjski) – państwo w Ameryce Środkowej leżące na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczące z Meksykiem (długość granicy 250 km), a na zachodzie z Gwatemalą (266 km).

    W północnej części kraju rozciąga się nadbrzeżna nizina, w wielu miejscach silnie zabagniona. W południowym Belize ciągnie się pasmo gór Maya, z najwyższym szczytem kraju Victoria Peak (1122 m n.p.m.) lub Doyle’s Delight (1124 m n.p.m.). Wzdłuż wybrzeża natrafić można na liczne laguny. Kilkanaście kilometrów dalej ciągnie się łańcuch niewielkich wysepek koralowych (cayes), tworzących barierę koralową. Kilkadziesiąt kilometrów od północnej części wybrzeża położone są większe wyspy, m.in. Ambergris Caye i Turneffe.
  • Bermudy
    Bermudy – brytyjskie terytorium zamorskie obejmujące archipelag o tej samej nazwie położony w północno-zachodniej części Oceanu Atlantyckiego, oddalony o około 1000 km od wybrzeża Ameryki Północnej. W skład archipelagu wchodzi około 180 nizinnych wysp koralowych. Ośrodkiem administracyjnym terytorium jest Hamilton. Powierzchnia terytorium wynosi 53,2 km², a liczba ludności to 64 237 osób (2010). Na Bermudach na niewielką skalę rozwinął się przemysł i rolnictwo. Głównym źródłem dochodów jest turystyka.

    Nizinne wyspy, zbudowane z wapieni koralowych. Do atrakcji turystycznych należą rafy koralowe. Najwyższy punkt kraju – Town Hill (79 m n.p.m.).
  • Brytyjskie Wyspy Dziewicze
    Brytyjskie Wyspy Dziewicze (ang. British Virgin Islands, BVI) – brytyjskie terytorium zamorskie w Ameryce Środkowej, w basenie Morza Karaibskiego, obejmujące 36 wysp i wysepek (w tym 11 niezamieszkanych) w północnej części archipelagu Wysp Dziewiczych. Największe wyspy to: Tortola – 54 km², Anegada – 39 km², Virgin Gorda – 21 km² oraz Jost Van Dyke – 8 km².

    Powierzchnia kolonii wynosi 153 km², zamieszkuje ją 22,6 tys. osób (2005), z czego 1/3 w stolicy – Road Town na Tortoli. Mieszkańcy zajmują się głównie rolnictwem (sadownictwo, warzywnictwo, hodowla zwierząt) i rybołówstwem. Bardzo dobrze rozwinięta jest także turystyka – średnio rocznie odwiedza je ok. 100 tys. turystów.
  • Dominika
    Dominika, Wspólnota Dominiki (, Commonwealth of Dominica) – państwo na wyspie o takiej samej nazwie na Morzu Karaibskim w grupie Wysp Nawietrznych (Małe Antyle), pomiędzy Gwadelupą i Martyniką.

  • Grenada
    Grenada – państwo wyspiarskie na wyspie Grenada i części wysp archipelagu Grenadyn (Małe Antyle) na Morzu Karaibskim.

    Grenada jest jednym z najmniejszych państw na półkuli zachodniej. Jest to grupa małych wysp w południowej części Morza Karaibskiego.
  • Grenlandia
    Grenlandia (gren. Kalaallit Nunaat [], []) – autonomiczne terytorium zależne Danii położone na wyspie o tej samej nazwie, która położona jest geograficznie w Ameryce Północnej, a historycznie i politycznie w Europie, o obszarze 2 166 086 km² (największa wyspa na świecie niebędąca kontynentem), pokrytej w 81% przez lądolód grenlandzki (410,4 tys. km² jest wolnych od lodu) i o ludności 56 421 (1 stycznia 2021 r.). 89% mieszkańców stanowią Inuici.

    Stolicą Grenlandii jest Nuuk (duńska nazwa Godthåb).
  • Holandia Karaibska
    Holandia Karaibska (niderl. Caribisch Nederland, papiam. Hulanda Karibe, ang. Caribbean Netherlands; potocznie określane BES-eilanden) – nazwa używana na określenie karaibskich wysp Bonaire, Sint Eustatius i Saba stanowiących zamorskie gminy (bijzondere gemeenten) Holandii.

  • Kajmany
    Kajmany – wyspy w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim. Obejmują 3 wyspy (Wielki Kajman, Cayman Brac i Mały Kajman) o łącznej powierzchni 264 km². Liczą 56 732 mieszkańców, z czego połowa żyje w stolicy. Terytorium zależne Wielkiej Brytanii. Główne miasto - George Town. 90% żywności pochodzi z importu, a głównymi źródłami dochodu są turystyka oraz usługi finansowe.

    Archipelag został odkryty przez Krzysztofa Kolumba 10 maja 1503 roku. Ze względu na wielką liczbę żółwi morskich Kolumb nazwał wyspy „Tortugas”. Dzisiejszą nazwę nadał im korsarz angielski sir Francis Drake w roku 1586, takim bowiem mianem określali archipelag zamieszkujący pobliską Jamajkę Karaibowie.
  • Kostaryka
    Kostaryka (Costa Rica, hiszp. dosł. ‘bogate wybrzeże’, Republika Kostaryki – República de Costa Rica) – państwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy od północy z Nikaraguą na odcinku 309 km i od południa z Panamą – 330 km. Łączna długość wybrzeża karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km.

    Kostaryka to kraj wyżynno-górzysty, położony w strefie aktywności sejsmicznej. Znajdują się tu także liczne wulkany, niektóre aktywne. Niziny występują jedynie na wybrzeżach oraz w dolinach większych rzek: San Juan, Tempisque i Cañas. Przez środek kraju biegną trzy główne pasma górskie: Cordillera de Guanacaste (wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.), Cordillera Central (wulkany Irazú, 3432 m n.p.m. i Turrialba, 3421 m n.p.m.) oraz Cordillera de Talamanca z najwyższym szczytem Kostaryki Chirripó Grande (3820 m n.p.m.). Między pasmami Cordillerą Central a C. de Talamanca znajduje się niewielka wyżyna Cartago, położona na wysokości 1400 m n.p.m. U podnóży Kordillery Centralnej rozciąga się zajmująca ok. 900 km² śródgórska kotlina Meseta Centralna. Tutaj ulokowała się stolica kraju San José i inne ważne miasta Kostaryki (Cartago, Alajuela, Heredia). W sumie mieszka tu ponad połowa mieszkańców kraju.
  • Montserrat
    Montserrat – terytorium zależne Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej, na wyspie Montserrat w archipelagu Małych Antyli, w basenie Morza Karaibskiego. Na skutek wybuchu wulkanu Soufrière Hills w latach 1995–1997 blisko 2/3 ludności musiało być ewakuowane.

    Wyspa Montserrat to wyspa wulkaniczna – jej trzon stanowią trzy grupy wulkanów: Silver Hill (392 m n.p.m.) – na północy; Centre Hills (747 m n.p.m.) – w centrum oraz North Soufrière (915 m n.p.m.) i South Soufrière (763 m n.p.m.) – na południu. Stożki tych wulkanów są strome, bezleśne i pokryte grubą warstwą tufów wulkanicznych. Wyspa narażona jest na częste trzęsienia ziemi i huragany, ciągle istnieje także zagrożenie wybuchem wulkanu.
  • Nikaragua
    Nikaragua, Republika Nikaragui (hiszp. Nicaragua, República de Nicaragua) – państwo w Ameryce Środkowej, położone między Hondurasem na północy a Kostaryką na południu. Na zachodzie na długości 320 km oblewają ją wody Oceanu Spokojnego, a na wschodzie na długości 480 km – wody Morza Karaibskiego.

    Wschodnie wybrzeże Nikaragui ma charakter wybrzeża lagunowego. Nadmorska nizina, miejscami zabagniona, nosi nazwę Wybrzeża Moskitów. Dalej ku zachodowi ciągnie się wyżyna, którą przecina kilka pasm górskich. Najwyższe z nich, Cordillera Isabelia ze szczytem Mogotón, osiąga wysokość 2438 m n.p.m. Krawędź tej wyżyny, równoległa do wybrzeża pacyficznego, stanowi północno-wschodnią ścianę rowu tektonicznego. W jego zagłębieniu znajdują się dwa wielkie jeziora – Nikaragua i Managua. Za rowem tektonicznym, wzdłuż wybrzeża, ciągnie się rząd 40 wulkanów. Najbardziej znanym wulkanem jest Momotombo (1258 m n.p.m.) nad jeziorem Managua, który uznawany jest za symbol Nikaragui. Innym interesującym wulkanem jest Concepción (1258 m n.p.m.), który wznosi się na wyspie Ometepe na środku jeziora Nikaragua.
  • Panama
    Panama, Republika Panamy – państwo w Ameryce Centralnej, położone na Przesmyku Panamskim, łączącym Amerykę Północną i Południową, pomiędzy Morzem Karaibskim na północy a Oceanem Spokojnym na południu. Graniczy z Kostaryką na zachodzie i Kolumbią na wschodzie. Powierzchnia kraju wynosi 75 420 km², a liczba ludności – 3 928 646 (2021). Stolicą i największym miastem jest miasto Panama.

    Panama jest republiką z systemem prezydenckim. Językiem urzędowym jest hiszpański. Panama uzyskała niepodległość w 1903 roku od Kolumbii, z którą związana była od 1821 roku, wcześniej – kolonia hiszpańska.
  • Portoryko


  • Saint Kitts i Nevis
    Saint Kitts i Nevis, Federacja Saint Kitts i Nevis (ang. Saint Kitts and Nevis, Federation of Saint Kitts and Nevis); także jako Saint Christopher i Nevis, Federacja Saint Christopher i Nevis (ang. Saint Christopher and Nevis, Federation of Saint Christopher and Nevis) – państwo w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim.

    Saint Kitts i Nevis jest oficjalnie monarchią konstytucyjną. Obowiązuje konstytucja z 19 września 1983. Głową państwa jest brytyjski monarcha reprezentowany przez gubernatora generalnego. Władza ustawodawcza należy do parlamentu składającego się z 14 deputowanych wybieranych na 5-letnią kadencję. 11 wybiera się w wyborach powszechnych, a 3 jest mianowanych przez gubernatora (2 na wniosek premiera i 1 lidera opozycji). Władzą wykonawczą jest rząd. Członkowie są mianowani przez gubernatora spośród deputowanych parlamentu. Wyspa Nevis ma własne władze ustawodawcze i wykonawcze. Główne partie polityczne: Partia Pracy Saint Kitts i Nevis, Ruch Akcji Ludowej, Ludowa Partia Pracy.
  • Saint Lucia
    – państwo w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim, na wyspie o tej samej nazwie należącej do archipelagu Wysp Nawietrznych, części Małych Antyli.

    Monarchia konstytucyjna, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Konstytucja została uchwalona w 1979. Głową państwa jest monarcha brytyjski, reprezentowany przez mianowanego przez siebie gubernatora generalnego. Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu, złożonego z 11-osobowego senatu, mianowanego przez gubernatora i 17-osobowej Izby Zgromadzenia, wybieranej na 5 lat w wyborach powszechnych. Władza wykonawcza należy do rządu powoływanego przez gubernatora na wniosek premiera i odpowiedzialnego przed Izbą Zgromadzenia. Na premiera gubernator powołuje przywódcę większości w Izbie Zgromadzenia.
  • Saint Vincent i Grenadyny
    Saint Vincent i Grenadyny (ang. Saint Vincent and the Grenadines) – wyspiarskie państwo na Morzu Karaibskim, w archipelagu Małych Antyli. Oprócz wyspy Saint Vincent obejmuje położoną na południe od niej północną część archipelagu Grenadyny (jego południowa część należy do Grenady).

    Saint Vincent i Grenadyny jest monarchią, wchodzącą w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów od czasu uzyskania niepodległości w 1979 roku. Głową państwa jest król brytyjski reprezentowany przez gubernatora generalnego. Władzę ustawodawczą reprezentuje jednoizbowy parlament. Władza wykonawcza znajduje się w rękach rządu.
  • Sint Maarten
    Sint Maarten – terytorium zależne Holandii (de iure autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów) położone w Małych Antylach, zajmujące południową część wyspy o tej samej nazwie. Do 10 października 2010 roku jedna z pięciu jednostek administracyjnych (eilandgebied) wchodzących w skład Antyli Holenderskich; na podstawie reformy konstytucyjnej Królestwa Niderlandów, 10 października 2010 roku Antyle Holenderskie przestały istnieć, a Sint Maarten stało się osobnym terytorium zależnym Holandii o specjalnym statusie.

    Powierzchnia Sint Maarten wynosi 34 km², a zamieszkuje ją ok. 35 000 osób. Językiem urzędowym jest niderlandzki, lecz powszechnie używany jest język angielski. Stolicą jest miasto Philipsburg liczące ok. 1300 mieszkańców.
  • Trynidad i Tobago
    Trynidad i Tobago (ang. Trinidad and Tobago) – wyspiarskie państwo Ameryki Południowej w archipelagu Małych Antyli. Obejmuje dwie główne wyspy, Trynidad i Tobago, oraz szereg mniejszych.

    Państwo leży na dwóch wyspach. Trynidad, większa i położona bliżej wybrzeża Wenezueli, stanowi pod względem geologicznym przedłużenie Gór Karaibskich z północno-wschodniej Wenezueli. Na wyspie przebiegają równoleżnikowo trzy pasma górskie, z których najwyższe są krystaliczne Góry Północne, sięgające ponad 900 m n.p.m. (El Cerro del Aripo – 940 m). Opadają one stromo ku wybrzeżu, płynące w nich rzeki tworzą liczne wodospady. Położone w centralnej części wyspy Góry Środkowe i bardziej na południe Góry Południowe, zbudowane z wapieni i piaskowców, sięgają do wysokości około 300 m n.p.m. Między tymi dwoma pasami rozpościera się obniżenie, w którym występują wulkany błotne oraz naturalny wypływ smoły tzw. Jezioro Asfaltowe (Pitch Lake). Najwyższy szczyt mniejszej wyspy Tobago sięga 576 m n.p.m.
  • Turks i Caicos
    Turks i Caicos – terytorium zależne Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej, na Oceanie Atlantyckim, na północ od wyspy Haiti. Obejmuje dwie grupy wysp: Turks i Caicos we wschodniej części archipelagu Bahamów. Wyspy, zbudowane z wapieni oolitowych, otaczają rafy koralowe. Są często nawiedzane przez huragany. Powierzchnia kolonii wynosi 430 km², a zamieszkuje ją 30,6 tys. mieszk. (2008), głównie Afroamerykanów. Stolicą i głównym portem jest Cockburn Town – 3,7 tys. – na wyspie Wielki Turk. Podstawą gospodarki wysp jest rybołówstwo (połów gąbek, morskich ślimaków, langust i krabów), rolnictwo (uprawa agawy sizalowej) i turystyka (40 tys. turystów w 1989 roku, a obecnie nawet do 100 tys. rocznie ). Na rozwój turystyki wpływają korzystne warunki naturalne (rozległe plaże, korzystne warunki do rekreacyjnego płetwonurkowania, żeglarstwa i sportów wodnych), oraz polityczne (waluta, ruch bezwizowy z wieloma krajami). Coraz większą rolę w gospodarce kraju pełni obsługa finansowa i bankowa zagranicznych przedsiębiorstw – raj podatkowy.

    Wyspy zostały odkryte w 1512 przez Ponce de Leóna, ale do 1678 nie były zamieszkane. Od 1766 roku stanowią kolonię brytyjską. W okresie wczesnokolonialnym na wyspy sprowadzano masowo afrykańskich niewolników. W latach 1873–1962 wyspami administrował brytyjski gubernator Jamajki. Po uzyskaniu przez nią niepodległości Turks i Caicos stały się samodzielną kolonią z własnym samorządem lokalnym.
  • Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych
    Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych (United States Virgin Islands) – terytorium zależne Stanów Zjednoczonych w Ameryce Środkowej, w basenie Morza Karaibskiego, obejmujące 3 duże wyspy wulkaniczne i kilkadziesiąt mniejszych wysepek koralowych w południowej części archipelagu Wysp Dziewiczych. Największe wyspy to: Saint Croix – 214,7 km², Saint Thomas – 80,9 km² i Saint John – 50,8 km².

    Powierzchnia terytorium wynosi 346,4 km², zamieszkuje go 108,612 osób według spisu powszechnego z (2000). Stolicą terytorium jest jego największy port morski Charlotte Amalie – 12 tys. mieszk. (1990) – na wyspie Saint Thomas.
  • Australia
    Australia, formalnie Związek Australijski – państwo demokratyczne, położone na półkuli południowej, obejmujące kontynent Australia, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Stolicą kraju jest Canberra, największym miastem jest Sydney.

    Jest szóstym pod względem powierzchni państwem świata i jedynym państwem na świecie obejmującym cały kontynent. Jest zamieszkiwane przez 25 mln osób, z czego 2/3 populacji mieszka w pięciu największych australijskich metropoliach.
  • Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych
    Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych, Pomniejsze Wyspy Stanów Zjednoczonych – zbiorcze określenie niewielkich terytoriów (wysp lub atoli), w większości na Oceanie Spokojnym, należących do Stanów Zjednoczonych Ameryki i mających różny status prawny. Część z nich jest niezamieszkana, obszar niektórych objęto rezerwatami przyrody.

    Do amerykańskich Dalekich Wysp Mniejszych należą:
  • Fidżi
    Fidżi, Republika Fidżi – państwo wyspiarskie, położone w południowo-zachodniej części Oceanu Spokojnego na wschód od Vanuatu, zachód od Tonga i południe od Tuvalu.

    Fidżi położone jest w Melanezji, ok. 2800 km na wschód od Australii oraz ok. 2000 km na północ od Nowej Zelandii. Położone jest na przeszło 332 wyspach i 500 wysepkach pochodzenia wulkanicznego, otoczonych rafami koralowymi. Niezamieszkanych jest około 110 wysepek. Dwie największe wyspy to Viti Levu i Vanua Levu. Viti Levu stanowi połowę powierzchni Fidżi, na niej położona jest stolica państwa, Suva oraz najwyższe wzniesienie – Tomanivi (1324 m n.p.m.). Na wyspach wznoszą się góry wulkaniczne sięgające ponad 1200 m n.p.m., porośnięte wiecznie zielonymi lasami równikowymi, lasami zrzucającymi liście i sawannami. Klimat wysp równikowy wilgotny, od listopada do kwietnia występują cyklony tropikalne.
  • Guam
    Guam (Terytorium Guamu) – wyspa w południowej części archipelagu Marianów w Mikronezji, terytorium nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych, ze stolicą w Hagåtña.

    Guam jest terytorium zależnym od Stanów Zjednoczonych. Zarządza nim amerykański Departament Spraw Wewnętrznych. Na mocy ustawy z 1950 roku (Guam Organic Act of 1950) terytorium posiada autonomię wewnętrzną. Władzę wykonawczą sprawuje gubernator wybierany w wyborach powszechnych co 4 lata. Władzę ustawodawczą sprawuje 15-osobowy parlament (Legislature of Guam), pochodzący z odbywających się co 2 lata wyborów powszechnych. Prawo głosu mają obywatele w wieku powyżej 18 lat. Guamczycy są obywatelami USA, jednak nie mogą głosować w wyborach prezydenckich.
  • Kiribati
    Republika Kiribati (ang. Republic of Kiribati; kiribati Ribaberikin Kiribati) – państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym. W skład tego państwa o powierzchni 726 km² wchodzą 32 atole i 1 wyspa koralowa Banaba, rozsiane na powierzchni przeszło 3,5 mln km² wokół równika. Przez obszar ten przechodzi 180 południk, co powoduje że Kiribati jest jedynym krajem na świecie położonym na wszystkich 4 półkulach Ziemi.

    Są to wyspy trzech archipelagów Mikronezji i Polinezji: Wyspy Gilberta (16 wysp), Feniks (8) i Line Islands (8) oraz wyspa Banaba (zw. także Ocean). 21 z 33 wysp jest zamieszkanych.
  • Mariany Północne
    Mariany Północne (Wspólnota Marianów Północnych;, ; , ) – terytorium zorganizowane nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych o statusie wspólnoty (US Commonwealth), położone w północno-zachodniej Oceanii.

    Terytorium zajmuje północną część archipelagu Marianów, położonego w Mikronezji, w północno-zachodniej części Oceanu Spokojnego. W jego skład wchodzi 14 wysp, a powierzchnia wynosi 477 km². Zamieszkuje je ok. 80 400 osób (2005), głównie Mikronezyjczyków (lud Czamorro). Stolicą Marianów Północnych jest Capitol Hill.
  • Mikronezja
    Mikronezja, Sfederowane Stany Mikronezji – państwo na Oceanie Spokojnym, obejmujące większą część wysp Mikronezji. Używana jest także błędna nazwa Federacja Mikronezji.

    Mikronezja była w przeszłości Powierniczymi Wyspami Pacyfiku – obszarem powierzonym przez ONZ administracji Stanów Zjednoczonych. W roku 1979 Mikronezja przyjęła konstytucję, a w 1986, na mocy Porozumienia o wolnym stowarzyszeniu, uzyskała niepodległość.
  • Nauru
    Nauru (ang. Nauru, nauruański Naoero), oficjalnie Republika Nauru (ang. Republic of Nauru, nauruański Republik Naoero) wcześniej nazywana Pleasant Island – wyspiarskie państwo położone w zachodniej części Oceanu Spokojnego, w Mikronezji, w odległości około 42 km na południe od równika. Jest obecnie najmniejszą republiką na świecie, zarówno pod względem wielkości (21,3 km kwadratowych), jak i liczby ludności (około 12 500 mieszkańców) oraz trzecim, po Monako i Watykanie, najmniejszym państwem na świecie. Wielkość wyłącznej strefy ekonomicznej wynosi 308 480 km², natomiast powierzchnia wód terytorialnych to 41 km².

    Zasiedlone przez ludy Mikronezji i Polinezji, Nauru zostało zaanektowane przez Cesarstwo Niemieckie w 1888 i pozostawało jego kolonią do 1914, gdy zajęły je wojska australijskie. Po I wojnie światowej Nauru stało się terytorium mandatowym kategorii C Ligi Narodów, administrowanym przez Wielką Brytanię. Podczas II wojny światowej Nauru było okupowane przez wojska japońskie.
  • Niue
    (ang. wym. ) – terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii, położone na wyspie koralowej na Oceanie Spokojnym w Polinezji. Nazwa pochodzi od dwóch słów: niu („palma kokosowa”) oraz e („oglądać, patrzeć”).

    Położona jest ok. 2400 km na północny wschód od Nowej Zelandii, w trójkącie utworzonym przez Wyspy Cooka, Tonga oraz Samoa.
  • Norfolk
    Wyspa Norfolk (Terytorium Wyspy Norfolk; ang.: Norfolk Island, Territory of Norfolk Island; norfolski (norfuk): Norfuk Ailen) – australijskie terytorium zależne składające się z wyspy Norfolk i dwóch mniejszych wysepek: Philip i Nepean. Położone jest na Morzu Fidżi, na Oceanie Spokojnym pomiędzy Australią, Nową Zelandią i Nową Kaledonią.

    Norfolk jest tzw. terytorium zewnętrznym Australii. Rząd australijski jest reprezentowany przez administratora mianowanego przez gubernatora generalnego Australii.
  • Nowa Zelandia
    Nowa Zelandia ( [], [], Kraj Długiej Białej Chmury) – państwo wyspiarskie położone na południowo-zachodnim Pacyfiku, w Australazji, na południowy wschód od Australii. Składa się z dwóch głównych wysp (Północnej i Południowej) oraz szeregu mniejszych, w tym wyspy Stewart i wysp Chatham. W skład Nowej Zelandii (a dokładniej w skład królestwa stowarzyszeniowego Nowej Zelandii, połączonego unią personalną z Wielką Brytanią i innymi królestwami stowarzyszeniowymi) wchodzą również terytoria stowarzyszone z Nową Zelandią lub od niej zależne: Wyspy Cooka i Niue, które są samorządne oraz Tokelau i Dependencja Rossa. Stolicą jest Wellington, natomiast największym miastem jest Auckland, w którym mieszka 1,5 mln osób (ok. 29% ludności państwa).

    Odkrywca Nowej Zelandii, żeglarz holenderski Abel Tasman, nazwał ją „Staaten Landt”, tzn. Ziemia Stanów, na cześć ówczesnych Stanów Generalnych. Nazwa „Nieuw Zeeland” – Nowa Zelandia, pojawiła się 23 lata później na mapie holenderskiej z 1665. Pochodzi ona od nazwy holenderskiej prowincji Zelandia.
  • Nowe Hebrydy
    Nowe Hebrydy – kolonialna nazwa archipelagu około 80 wysp pochodzenia wulkanicznego i koralowego położonego około 1700 km na północny wschód od Australii, między 12 a 20° szerokości geograficznej południowej, obecnie niepodległe państwo Vanuatu.

    Powierzchnia wysp: 12,2 tys. km² (podawane także 14,8 tys. km²). Ludność w roku 2008 wynosiła 233 tys. osób, głównie pochodzenia melanezyjskiego (98%). Główne wyspy Nowych Hebrydów (Espiritu Santo, Éfaté, Erromango, Malekula) są pochodzenia wulkanicznego, małe wysepki (Lopevi, Tanno) mają charakter koralowy. Ambrim i Lopevi są czynnymi wulkanami.
  • Palau
    Palau, Republika Palau (ang. Republic of Palau, palau Belau, Beluu er a Belau, jap. パラオ, パラオ共和国, Parao, Parao Kyōwakoku) – wyspiarskie państwo samorządowe, stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi, położone na Oceanie Spokojnym, w Oceanii oraz w Mikronezji, ok. 1160 km na południe od Guam, ok. 800 km na wschód od Filipin i 3200 km na południe od Tokio. Obejmuje zachodnią część archipelagu Karolinów oraz 4 pojedyncze wyspy koralowe (Sonsorol, Merir, Pulo Anna i Tobi) i atol Helen (łącznie ponad 250 wysp).

    Wyspy odkryte zostały w 1543 przez Ruya Lópeza de Villalobosa. Od końca XVII wieku do 1899 jako część Karolinów stanowiły posiadłość hiszpańską, a następnie zostały sprzedane Niemcom, które rozpoczęły na wyspach wydobycie boksytów (rudy aluminium) i innych zasobów.
  • Papua-Nowa Gwinea
    Papua-Nowa Gwinea (, Niezależne Państwo Papui-Nowej Gwinei – ) – po Australii, drugie co do wielkości państwo w Oceanii, leży w Melanezji, położone w większości na wyspie Nowa Gwinea. Papua-Nowa Gwinea graniczy z Indonezją (820 km). Powierzchnia państwa wynosi 462,8 tys. km². W 2017 roku w Papui-Nowej Gwinei mieszkało 6 909 701 osób. Statusem urzędowym objęte są języki: angielski, tok pisin, hiri motu. Stolicą państwa jest Port Moresby. Walutą jest kina. Papua-Nowa Gwinea uzyskała niepodległość 16 września 1975 roku.

    Papua-Nowa Gwinea jest członkiem: Azjatyckiego Banku Rozwoju, Banku Światowego, Forum Wysp Pacyfiku, Międzynarodowej Organizacji Pracy, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Handlu i Współpracy Ekonomicznej Azji i Pacyfiku.
  • Samoa Amerykańskie
    Samoa Amerykańskie, Terytorium Samoa Amerykańskiego (ang. American Samoa, Territory of American Samoa; samoa. Amerika Samoa, Teritori o Amerika Samoa) – terytorium nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych zajmujące wschodnią część Wysp Samoa oraz wyspę Swains na Oceanie Spokojnym. Zachodnią część wysp zajmuje niepodległe państwo Samoa (dawniej Samoa Zachodnie).

    Samoa Amerykańskie jest terytorium nieinkorporowanym Stanów Zjednoczonych. Funkcjonuje jako demokracja parlamentarna z własną konstytucją ustanowioną w 1966. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament, a wykonawczą rząd, na którego czele stoi gubernator wybierany w wyborach powszechnych. Terytorium administrowane jest przez amerykański Urząd Spraw Wyspiarskich (ang. Office of Insular Affairs) przy Departamencie Zasobów Wewnętrznych.
  • Timor Wschodni
    Timor Wschodni, Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego – państwo na wyspie Timor w Archipelagu Malajskim. Od zachodu graniczy z Indonezją. Do 1975 roku kolonia portugalska pod nazwą Timor Portugalski. W 1976 został anektowany przez Indonezję, która okupowała jego terytorium do 1999. Od 1999 do 2002 pod administracją Organizacji Narodów Zjednoczonych. Niepodległość uzyskał 20 maja 2002 r., stając się jednocześnie pierwszym suwerennym państwem powstałym w XXI w. Obok Filipin jest drugim krajem Azji Południowo-Wschodniej, w którym dominującym wyznaniem jest katolicyzm.

    Terytorium państwa obejmuje głównie wschodnią część wyspy Timor, a także położoną bardziej na zachód eksklawę Oecusse o powierzchni 814 km² oraz dwie niewielkie wyspy Atauro i Jaco. Całkowita lądowa powierzchnia kraju wynosi 15 007 km².
  • Tokelau
    Tokelau – terytorium zależne Nowej Zelandii, położone na trzech atolach koralowych, należących do archipelagu wysp Tokelau.

    Tokelau obejmuje grupę wysp składającą się z trzech atoli koralowych: Atafu, Nukunonu i Fakaofo. Czwarta wyspa archipelagu Tokelau, Swains, należy do Samoa Amerykańskiego. Wyspy leżą mniej więcej w połowie drogi między Hawajami a Nową Zelandią, w pasie tajfunów. Nie posiadają żadnych portów morskich, lotnisk.
  • Tonga
    Tonga, Królestwo Tonga – państwo leżące na archipelagu o tej samej nazwie, w Polinezji na południowym Pacyfiku, położone w jednej trzeciej drogi pomiędzy Nową Zelandią a Hawajami, na południe od Samoa, na zachód od Niue i na wschód od Fidżi. Jedno z nielicznych państw pozaeuropejskich, które nigdy nie utraciły suwerenności.

    Tonga od północy graniczy z Samoa, od północnego zachodu z Wallis i Futuną, od zachodu z Fidżi, od wschodu z Niue, a od północnego wschodu z Samoa Amerykańskim. Archipelag Tonga składa się z ok. 170 wysp podzielonych na trzy główne grupy: Tongatapu, Haʻapai, Vavaʻu. Wyspy Tonga są przeważnie niskimi, koralowymi atolami, jedynie nieliczne są pochodzenia wulkanicznego z czynnymi wulkanami. Najwyższy szczyt na wyspie Kao – 1030 m n.p.m. Klimat podrównikowy wilgotny. Średnia temperatura powietrza wynosi w styczniu, a w lipcu. Często występują cyklony tropikalne. Lasy pokrywają 11% powierzchni. Występuje tam największy na świecie nietoperz – rudawka pacyficzna, a także wiele gatunków ptaków.
  • Tuvalu
    Tuvalu lub Tuwalu (dawniej: Terytorium Tuvalu, Wyspy Ellice) – państwo położone na Oceanie Spokojnym w zachodniej Polinezji (na północ od Fidżi), Tuvalu tworzy archipelag po angielsku zwany Tuvalu Islands (dawne nazwy angielskie to Lagoon Islands i Ellice Islands), po polsku zaś Wyspami Lagunowymi.

    Wyspy Ellice zostały zasiedlone w V wieku n.e. Po raz pierwszy odkryte przez Europejczyków w 1568 (Hiszpan Alvaro Mendana de Neyra). Odkryte ponownie w 1764 przez Brytyjczyka Johna Byrona. Od 1877 pod zarządem Brytyjskiej Wysokiej Komisji Zachodniego Pacyfiku. Od 1892 stanowiły najpierw część protektoratu, a potem od 1916 część kolonii o nazwie Wyspy Gilberta i Lagunowe. W latach 1942–1943 okupowane przez Japonię, potem zajęte przez wojska USA. W 1975 Wyspy Ellice wydzieliły się jako samodzielna kolonia (po referendum w 1974), a 3 lata później (1 października 1978) ogłosiły swą niezależność od Wielkiej Brytanii i zmieniły nazwę na Tuvalu. Tuvalu stało się członkiem Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth). Od 2000 członek ONZ, w 2008 po raz pierwszy uczestniczyło w igrzyskach olimpijskich.
  • Wyspy Cooka
    Wyspy Cooka (maoryski Wysp Cooka Kūki ʻĀirani) – samorządne terytorium stowarzyszone Nowej Zelandii na południowym Oceanie Spokojnym w Polinezji obejmujące wyspy o tej samej nazwie.

    W skład Wysp Cooka wchodzi 15 atoli i wysp pogrupowanych w dwa łańcuchy:
  • Wyspy Marshalla
    Wyspy Marshalla (Republika Wysp Marshalla,, ) – państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym, położone na północ od Nauru i Kiribati, na wschód od Mikronezji oraz na południe od amerykańskiej wyspy Wake.

    Prezydent Wysp Marshalla jest jednocześnie głową państwa i szefem rządu. Jest on wybierany spośród członków marszalskiego parlamentu Nitijela przez członków tegoż parlamentu. Po wyborze na stanowisko wyznacza swój gabinet.
  • Wyspy Salomona
    Wyspy Salomona – państwo wyspiarskie w południowo-wschodniej Oceanii, na wschód od Nowej Gwinei, członek Wspólnoty Narodów. Państwo Wysp Salomona obejmuje wschodnią część archipelagu o tej samej nazwie. Należą do niego atole Rennell i Ontong Java oraz wyspy Santa Cruz, Duff, Reef i inne.

    Archipelag Wyspy Salomona stanowi przedłużenie ku południowemu wschodowi Archipelagu Bismarcka. Do największych wysp zalicza się: Guadalcanal (6470 km²), Santa Isabel (4660 km²), Malaita (4070 km²), San Cristóbal (3048 km²), Choiseul (2540 km²), Nowa Georgia (1761 km²). Powierzchnia wysp górzysta, pochodzenia wulkanicznego. Najwyższy szczyt – Popomanaseu, 2381 m n.p.m. (na wyspie Guadalcanal).
  • Wyspy Samoa
    Wyspy Samoa – grupa 14 wysp wulkanicznych na Oceanie Spokojnym, w Polinezji. Wulkan na wyspie Savaiʻi jest czynny. Główne wyspy to: Savaiʻi, Upolu, Tutuila i wyspy Manuʻa. Archipelag jest podzielony pomiędzy niepodległe państwo Samoa i Samoa Amerykańskie, zależne od Stanów Zjednoczonych.

    Powierzchnia wysp wynosi 3028 km², zamieszkuje je 208 tys. osób (1993). Największym miastem jest Apia (32 tys. mieszkańców w 1986). Ludność Samoa zajmuje się głównie uprawą palmy kokosowej (kopra), kakao, bananów, kukurydzy, ryżu. Znaczącą rolę odgrywa także turystyka – Samoa jest corocznie odwiedzane przez blisko 100 tysięcy turystów.
  • Argentyna
    Argentyna (hiszp. Argentina, ), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. ) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-wschodniej części kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.

    Argentyna zajmuje jedno z najwyższych miejsc w rankingach wskaźnika rozwoju społecznego, PKB per capita i jakości życia pośród krajów Ameryki Łacińskiej. Według statystyk Banku Światowego argentyński produkt krajowy brutto zajmuje 21. miejsce na świecie, a według Międzynarodowego Funduszu Walutowego, biorąc pod uwagę parytet siły nabywczej, argentyńska ekonomia zajmuje 25. miejsce na świecie. Argentyna jest członkiem założycielem Unii Narodów Południowoamerykańskich oraz Mercosur, a także członkiem Organizacji Państw Iberoamerykańskich, Banku Światowego, Światowej Organizacji Handlu. Oprócz tego jest również jednym z trzech krajów Ameryki Łacińskiej wchodzących w skład grupy G20. Według analityków kraj ten zaklasyfikowany jest do rynków wschodzących, ze względu na wielkość, wysoki wzrost gospodarczy, poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych czy eksport w całości wytworzonych usług i towarów. Jest uznawana jako lokalne mocarstwo z bardzo wysokim wskaźnikiem rozwoju społecznego.
  • Falklandy
    Falklandy (inaczej: Malwiny; ; ) – brytyjskie terytorium zamorskie na południowym Atlantyku, około 480 km od wybrzeży Argentyny obejmujące wyspy o tej samej nazwie. Wyspy znajdują się pod administracją brytyjską, ale prawa do nich rości sobie także Argentyna.

    Brytyjskie terytorium zamorskie – samorządna parlamentarna monarchia konstytucyjna. Zgodnie z konstytucją, głową terytorium jest król brytyjski, na czele władzy wykonawczej stoi gubernator mianowany przez rząd brytyjski spośród lokalnych polityków. Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament składający się z 10 członków – 8 wybieranych w wyborach powszechnych i dwóch mianowanych.
  • Gujana
    Gujana (ang. Guyana), oficjalnie Kooperacyjna Republika Gujany (ang. Co-operative Republic of Guyana) – państwo w Ameryce Południowej, nad Oceanem Atlantyckim, graniczące na północnym zachodzie z Wenezuelą (743 km), na południowym zachodzie i południu z Brazylią (1119 km), a na wschodzie z Surinamem (600 km). Przebieg granicy Gujany z Wenezuelą i Surinamem jest kwestionowany przez oba te państwa.

    Gujana składa się z trzech regionów geograficznych różniących się ukształtowaniem terenu. Najwyższa część kraju leży na obszarze Wyżyny Gujańskiej porozcinanej na osobne masywy wieloma dolinami rzek. W jednym z łańcuchów górskich, na połączeniu granic z Wenezuelą i Brazylią, znajduje się najwyższy szczyt kraju Roraima (2810 m n.p.m.).
  • Surinam
    Surinam (, Republika Surinamu – Republiek Suriname) – państwo w północno-wschodniej części Ameryki Południowej, położone nad Oceanem Atlantyckim.

    Surinam stał się holenderską kolonią w 1667 roku. W latach 1804–1816 był w rękach brytyjskich, a następnie powrócił do Holandii. W okresie 1828–1848 tworzył wraz z Antylami Holenderskimi Holenderskie Indie Zachodnie. 20 września 1948 roku Surinam stał się równouprawnioną częścią Holandii. W 1954 roku otrzymał status holenderskiego terytorium zamorskiego i autonomię. Surinam niepodległość uzyskał 25 listopada 1975 roku.