Mapa - Południowa Afryka (South Africa)

Południowa Afryka (South Africa)
Flaga Południowej Afryki
Południowa Afryka, oficjalnie Republika Południowej Afryki, RPA – państwo położone na południowym krańcu Afryki, u styku Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego. Zajmuje powierzchnię 1 219 090 km² i liczy 56 978 635 mieszkańców (2021).

Państwo jest republiką parlamentarną. Funkcję stolicy pełnią trzy miasta: Pretoria (siedziba władzy wykonawczej), Kapsztad (siedziba władzy ustawodawczej) i Bloemfontein (siedziba władzy sądowniczej). Największym miastem jest Johannesburg. Walutą jest rand.

Południowa Afryka jest krajem wieloetnicznym i wielokulturowym. Około 80% społeczeństwa stanowią czarnoskórzy, 9% koloredzi a 8% biali. Jedenaście języków ma status języka urzędowego (afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi, soto, suazi, tsonga, tswana, venda, zulu). Znaczna część społeczeństwa jest wielojęzyczna. Język angielski używany jest na szeroką skalę w administracji publicznej, mediach i świecie biznesu.

Południowa Afryka jest trzecią co do wielkości gospodarką afrykańską (po Egipcie i Nigerii; PKB realny w 2019 roku – 731 mld USD) i klasyfikowana jest jako rynek wschodzący. Gospodarka w dużym stopniu opiera się na sektorze usługowym, choć istotną rolę odgrywa też przemysł, bazujący na bogatych zasobach naturalnych. Do głównych wyzwań, z którymi zmaga się państwo należą wysoki poziom nierówności społecznych, bezrobocia, ubóstwa, przestępczości i korupcji, jak i epidemia HIV/AIDS.

Obszar ten zamieszkany jest od czasów prehistorycznych. Osiedli tu Buszmeni, Khoikhoi, a w późniejszym okresie także ludy Bantu. W 1652 roku Holendrzy założyli kolonię nad Przylądkiem Dobrej Nadziei, która była przystankiem na trasie żeglugowej z Europy do Azji. W 1806 roku terytorium to przeszło w posiadanie brytyjskie (Kolonia Przylądkowa). Niezadowolenie z polityki prowadzonej przez brytyjską administrację kolonialną, w tym zniesienie niewolnictwa, skłoniło część osadników holenderskich (Burów) do migracji w głąb kontynentu (Wielki Trek), gdzie założyli oni szereg republik burskich. W 1902 roku, po serii konfliktów zbrojnych (wojna brytyjsko-zuluska, wojny burskie), motywowanych m.in. odkryciem na tym obszarze bogatych złóż złota i diamentów, cały ten obszar znalazł się w rękach brytyjskich. W 1910 roku utworzony został Związek Południowej Afryki, mający status dominium brytyjskiego, który pełną suwerenność uzyskał w 1934 roku. W 1961 roku państwo proklamowane zostało republiką, kończąc jednocześnie zwierzchność monarchy brytyjskiego (tzw. Commonwealth realm).

Władza w kraju od początku jego istnienia skupiona była w rękach białej mniejszości. Od 1948 roku rząd prowadził politykę apartheidu (segregacji rasowej). Protesty wewnętrzne oraz rosnąca presja międzynarodowa doprowadziły do jej zakończenia na początku lat 90. XX wieku. W 1994 roku przeprowadzone zostały pierwsze wybory powszechne, w wyniku których prezydentem został Nelson Mandela, a władzę objął Afrykański Kongres Narodowy.

Pierwszymi mieszkańcami współczesnej Republiki Południowej Afryki byli Buszmeni. Trafili oni na te obszary w I tysiącleciu p.n.e. W I tysiącleciu naszej ery przybyli tu lud Khoikhoi, a od IX wieku zaczęły napływać plemiona Bantu, które zepchnęły dotychczasowe ludy na południowy zachód. Pierwsi Europejczycy pojawili się w XV wieku, a kolonizacja rozpoczęła się w XVII wieku. W 1652 roku Holender Jan van Riebeeck na zlecenie Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej wzniósł na Przylądku Dobrej Nadziei stację zaopatrzeniową. W połowie XVII wieku zaczęli napływać holenderscy chłopi zwani w Europie Burami, następnie niemieccy protestanci i francuscy hugenoci. Od początku utrzymywano separację pomiędzy białymi i Afrykanami. Osadnictwu towarzyszyły konflikty zbrojne z Hotentotami i Buszmenami, a od lat 70. XVIII z ludami Bantu.

Na przełomie XVIII i XIX wieku kolonię w Przylądku Dobrej Nadziei opanowali Brytyjczycy, którzy w 1806 roku dokonali jej aneksji. Od roku 1818 funkcjonowało państwo zuluskie pod wodzą Czaki. Od 1820 roku miał miejsce napływ osadników brytyjskich, z kolei w 1834 zniesiono niewolnictwo. Wydarzenia te spowodowały masową wędrówkę Burów w głąb kraju, czyli tzw. Wielki Trek. Po zaciętych walkach z Bantu, Burowie utworzyli Burskie Republiki Transwalu i Oranii. Odkrycia na zamieszkanym przez Burów terenie Witwatersrand diamentów w 1867 i złota w 1886 roku przyczyniły się do szybkiego wzrostu gospodarczego oraz przywędrowania wielu Europejczyków. Z tychże powodów wzrosło zainteresowanie Wielkiej Brytanii tym obszarem. Niedługo później rozpoczęły się regularne walki brytyjskich oddziałów z Burami, co było początkiem I wojny burskiej toczącej się pomiędzy 1880 a 1881 rokiem. W walkach podczas II wojny burskiej Afrykanerzy ponieśli porażkę. Po traktacie z Vereeniging republiki burskie zostały włączone do Brytyjskiego Imperium. Zaznaczono, że w republikach język niderlandzki pozostanie językiem urzędowym. Po czterech latach negocjacji Natal, Transwal, Orania i Kolonia Przylądkowa utworzyły w 1910 roku Związek Południowej Afryki. W międzyczasie w roku 1879 Brytyjczycy dokonali podboju państwa Zulusów.

Związek Południowej Afryki pozostawał brytyjskim dominium. Władzę w nim sprawowała biała ludność afrykanerska, która wprowadziła serię praw dyskryminujących czarnoskórą większość. Doprowadziło to do narodzin ruchu wyzwoleńczego czarnych, w 1912 roku powstał Południowoafrykański Tubylczy Kongres Narodowy (od 1923 roku Afrykański Kongres Narodowy) i rozwinięcia ruchu nacjonalistycznego Afrykanerów. W I wojnie światowej ZPA zajęło Niemiecką Afrykę Południowo-Zachodnią (obecnie Namibia). Obszar Afryki Południowo-Zachodniej po zakończeniu wojny stał się terytorium mandatowym Ligi Narodów. Po wojnie nastąpił znaczny rozwój gospodarczy, powstał zarówno czarny, jak i biały proletariat. W grudniu 1921 roku wybuchło powstanie robotnicze w regionie Witwatersrand, które trwało do marca następnego roku. Powstańcy byli białymi górnikami, pod względem politycznym sympatyzowali oni z ugrupowaniami rewolucyjnymi, szczególnie syndykalistami i Południowoafrykańską Partią Komunistyczną. Do zdławienia rebelii rząd użył armii w liczbie 20 tysięcy żołnierzy.

Od 1924 roku ZPA rządziła biała koalicja Partii Narodowej i Południowoafrykańskiej Partii Narodowej, które połączyły się w 1934 roku w Zjednoczoną Południowoafrykańską Partię Narodową. W 1931 roku ogłoszono niepodległość państwa. Razem z Wielką Brytanią, ZPA uczestniczyło w II wojnie światowej po stronie alianckiej, wypowiadając wojnę Niemcom 6 września 1939 roku. W okresie wojny grupy białych rasistów w proteście przeciwko udziałowi RPA w wojnie przeciwko Niemcom przeprowadziły zamachy terrorystyczne na cele rządowe. W trakcie wojny ze stanowiska premiera zrezygnował Barry Hertzog, który był niechętny zaangażowaniu ZPA w konflikt. 
Waluta / Język (mowa) 
ISO Waluta Symbol Cyfry znaczące
ZAR Rand (South African rand) Rs 2
ISO Język (mowa)
AF Język afrikaans (Afrikaans language)
ST Język sotho (Sotho language)
SS Język suazi (Swati language)
TS Język tsonga (Tsonga language)
TN Język tswana (Tswana language)
VE Język venda (Venda language)
XH Język xhosa (Xhosa language)
ZU Język zulu (Zulu language)
Neighbourhood - Kraj (państwo)  
Mapa - Południowa Afryka (South Africa)
Mapa
Bing (ujednoznacznienie) - Mapa - Południowa Afryka
Bing (ujednoznacznienie)
Mapa - Południowa Afrykaimage.jpg
image.jpg
1396x1846
freemapviewer.org
Mapa - Południowa Afryka2031px-South_Africa_location_map.svg.jpg
2031px-South_Africa_...
2031x1741
freemapviewer.org
Mapa - Południowa Afryka2031px-South_Africa_relief_location_map.svg.jpg
2031px-South_Africa_...
2031x1741
freemapviewer.org
Mapa - Południowa AfrykaUn-south-africa.png
Un-south-africa.png
3037x2257
freemapviewer.org
Mapa - Południowa AfrykaSouth_Africa_Topography.jpg
South_Africa_Topogra...
1578x1457
freemapviewer.org
large_detailed_topog...
8295x6500
www.vidiani.com
South_Africa-Regions...
3564x2676
upload.wikimedia.org
detailed_political_m...
2257x3037
www.vidiani.com
South-Africa-Road-Ma...
2920x2188
mappery.com
South-Africa-Road-Ma...
2920x2188
www.mappery.com
south_africa_1815.jp...
2220x1697
images.nationmaster....
south_africa_1885.jp...
1906x1648
www-users.york.ac.uk
Mapa-de-Sudafrica-18...
1906x1648
mapas.owje.com
south_africa_1885.jp...
1906x1648
images.nationmaster....
south_africa_1885.jp...
1906x1648
www.lib.utexas.edu
south_africa_1885.jp...
1906x1648
www.mapcruzin.com
South_Africa-Regions...
2000x1501
upload.wikimedia.org
South_Africa-Regions...
2000x1501
wikitravel.org
central_africa_pol_9...
1982x1442
www.lib.utexas.edu
map-union-south-east...
1383x1922
www.philatelicdataba...
South-Africa-on-Map....
1800x1294
www.mycitybynight.co...
south-africa-1.png
1650x1284
12.000.scripts.mit.e...
detailed_topographic...
1500x1385
www.vidiani.com
map_of_south_africa_...
1367x1511
www.vidiani.com
SouthAfricaOMC.png
1367x1511
upload.wikimedia.org