Mapa - Nikozja (Nicosia)

Nikozja (, Lefkosía, ) – stolica Cypru, zarazem największe miasto wyspy.

Położone jest w środkowej części wyspy na równinie Mesaria, nad rzeką Pedias (Kalindere). Stanowi siedzibę rządu oraz główne centrum biznesowe. Nikozja jest stolicą jednostki administracyjnej Dystryktu Nikozja. Pomimo ostatnich symbolicznych gestów likwidacji małych fragmentów muru dzielącego miasto czynionych przez przedstawicieli obydwu społeczności zamieszkujących Nikozję, stolica Cypru nadal pozostaje jedyną na świecie podzieloną stolicą, z częścią północną (turecką) i częścią południową (grecką), oddzielonymi od siebie zieloną linią, strefą zdemilitaryzowaną utrzymywaną przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Niewielu jednakże używa terminów „Nikozja Północna” i „Nikozja Południowa”. Już po pewnym podziale stolicy w 1964 roku, turecka inwazja ostatecznie podzieliła miasto na pół w 1974 roku. Turcy cypryjscy uważają północną część Nikozji za stolicę nieuznawanego na arenie międzynarodowej (a jedynie przez Turcję) państwa znanego jako Cypr Północny.

Populacja części miasta pod kontrolą Republiki Cypryjskiej wyniosła pod koniec 2004 roku 270 000, plus dalsze 84 893 osoby w strefie tureckiej. W zespole miejskim mieszka 300 000, natomiast w aglomeracji 330 000 mieszkańców. Nikozja jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym i turystycznym Cypru. Produkuje się tam m.in. tkaniny, skórę, ceramikę i plastik. Niedaleko miasta znajdują się kopalnie miedzi. Nikozja jest również siedzibą Uniwersytetu Cypryjskiego.

* pierwsze wzmianki z VII wieku p.n.e. (o nazwie Ledra)

* podbój wyspy przez Aleksandra Macedońskiego w 333 p.n.e. i włączenie do imperium macedońskiego

* po rozpadzie imperium macedońskiego w składzie nowo powstałego hellenistycznego Egiptu ptolemejskiego

* okres panowania rzymskiego po zwycięstwie Oktawiana Augusta nad Markiem Antoniuszem w bitwie pod Akcjum w 31 p.n.e., w składzie rzymskiej prowincji Cypr

* od IV wieku okres panowania bizantyjskiego po podziale Cesarstwa Rzymskiego na części zachodnią i wschodnią (bizantyjską)

* w XII wieku panowanie krzyżowców, od 1192 w składzie Królestwa Cypru pod władzą francuskiej dynastii Luzynianów

* 1489 – zdobyta przez Republikę Wenecką, stolica Cypru jako posiadłości weneckiej