Mapa - Dystrykt Brczko (Brčko)

Dystrykt Brczko – samorządna jednostka administracyjna Bośni i Hercegowiny. Zlokalizowany w północno-wschodniej części kraju, w Bośni (krainie historyczno-geograficznej), nad rzeką Sawą. Utworzony 5 marca 1999, z 52% terytoriów zajętych przez Bośniackich Muzułmanów i 42% terytoriów zajętych przez Bośniackich Serbów, a faktycznie istniejący od 8 marca 2000. Obejmuje obszar okręgu miejskiego Brczka w granicach z 1 stycznia 1991 roku. Obejmuje terytorium całej gminy Brczko, a siedziba jego władz mieści się w mieście Brczko. Dzielnica ma powierzchnię 208 km² i zamieszkuje ją około 87 332 mieszkańców (dane szacunkowe z 2007 r.). Jej stolicą jest miasto Brčko, liczące około 31 500 mieszkańców (dane szacunkowe z 2007 r.).

Dystrykt jest integralną częścią Bośni i Hercegowiny, ale do 31 sierpnia 2012 znajdował się pod kontrolą międzynarodową (opiekę sprawował nad nim Wysoki Przedstawiciel dla Bośni i Hercegowiny). Formalnie jest również częścią obydwu pozostałych części składowych Bośni i Hercegowiny, tj. zarówno Federacji Bośni i Hercegowiny, jak i Republiki Serbskiej. Jest strefą zdemilitaryzowaną.

Posiada własne władze: ustawodawczą – Zgromadzenie (Skupština, Скупштина) na czele z Przewodniczącym oraz wykonawczą na czele z burmistrzem, wybieranym przez Zgromadzenie, a ich działalność nadzoruje międzynarodowy Zarządca.

„Dystrykt Brčko” został utworzony w wyniku procesu arbitrażowego prowadzonego przez Wysokiego Przedstawiciela ONZ w Bośni i Hercegowinie. Jednak w porozumieniu pokojowym z Dayton proces ten mógł rozstrzygać jedynie spór o linię graniczną między podmiotami (granica). Okręg Brčko został utworzony przez całe terytorium dawnej gminy Brčko, z czego 48% (w tym miasto Brčko) znajdowało się w Republice Serbskiej, a 52% w Federacji Bośni i Hercegowiny. Po wojnie Unia Europejska utrzymywała obecność dyplomatyczną w celu utrzymania pokoju na tym obszarze.

W 2006 r. Na mocy Rozkazu Misji Obserwacyjnej ONZ zniesiono całe „ustawodawstwo podmiotowe w powiecie Brczko i na granicy”. Rezolucja podjęta przez przełożoną Brčko, Susan Johnson, usuwa wszystkie przepisy dotyczące podmiotów federalnych Bośni i Hercegowiny w Dystrykcie, a także usuwa linię graniczną. Decyzja czyni prawa Dystryktu i prawa Państwa Bośni i Hercegowiny (w tym prawa Socjalistycznej Republiki Bośni i Hercegowiny) podstawowymi zasadami prawnymi w Dystrykcie.

Brčko był jedynym elementem porozumienia pokojowego z Dayton, który nie został sfinalizowany. Umowa arbitrażowa została sfinalizowana w kwietniu 1996 r., w wyniku czego „okręg” jak wspomniano powyżej miał być administrowany przez międzynarodową reprezentację w osobie ambasadora wyznaczonego przez misję OBWE.

Pierwszy przedstawiciel OBWE w okręgu Brčko przybył w czerwcu 1996 r. Przed tą datą Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) miała skromne przedstawicielstwo, początkowo kierowane przez Randolpha Hamptona. W międzyczasie, zanim dystrykt Brczko mógł być reprezentowany zgodnie z ustaleniami postarbitrażowymi, odbyły się wybory lokalne i przekazano pakiety pomocy humanitarnej, przy współpracy agencji USAID i ECHO. Okręg ten był znany jako ośrodek różnych międzynarodowych programów odbudowy Bośni i Hercegowiny, kierowanych głównie przez obce rządy, zwłaszcza Stany Zjednoczone.

Obszar ten był początkowo administrowany przez społeczność międzynarodową. Okręg Brčko został oficjalnie ustanowiony 8 marca 2000 r., po tym, jak stało się jasne, że obie jednostki nie mogą zdecydować, który obszar powinien zostać przydzielony każdej ze stron. Rząd składa się z równych części trzech grup etnicznych. Oprócz własnej administracji region ma własne przepisy dotyczące poczty, podatków i policji.

Do sierpnia 2012 r. lokalnie wybierani urzędnicy byli wspierani przez międzynarodowego przełożonego. Nadzorca posiadał szerokie uprawnienia, w tym prawo do ogłaszania wiążących decyzji. Odpowiadał za ułatwianie powrotu uchodźców, promowanie demokratycznego i wieloetnicznego rządu oraz reaktywację gospodarki. OBWE i EUFOR utrzymały swoją obecność w okręgu po zawieszeniu nadzoru, a delegatura Unii Europejskiej utworzyła warsztat w Brczku. Mandat wysokiego przedstawiciela pozostaje niezmieniony.