Mapa - Bośnia i Hercegowina (Bosnia and Herzegovina)

Flaga Bośni i Hercegowiny

Bośnia i Hercegowina (bośn. i chorw.: Bosna i Hercegovina, serb.: Босна и Херцеговина, Bosna i Hercegovina), również BiH lub Bośnia – państwo federacyjne ze stolicą w Sarajewie położone w południowo-wschodniej Europie, na Półwyspie Bałkańskim. Graniczy na północy, zachodzie i południu z Chorwacją, na wschodzie z Serbią, a na południowym wschodzie z Czarnogórą. Od południowego zachodu ma dostęp do Morza Adriatyckiego.

Jako suwerenne państwo Bośnia i Hercegowina funkcjonuje od marca 1992 roku, kiedy proklamowana została niepodległość Socjalistycznej Republiki Bośni i Hercegowiny, co ostatecznie doprowadziło do rozpadu Jugosławii i było zarazem jedną z przyczyn wybuchu trwającej ponad trzy i pół roku wojny domowej, zakończonej podpisaniem w Dayton układu pokojowego, którego częścią było uchwalenie konstytucji nadającej Bośni i Hercegowinie obecny kształt i ustrój polityczny. Efektem tego jest obowiązujący podział kraju na dwie główne, autonomiczne jednostki administracyjne – Federację Bośni i Hercegowiny oraz Republikę Serbską, a także znajdujący się pomiędzy nimi Dystrykt Brczko.

Bośnia i Hercegowina jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Zdrowia, Rady Europy, Grupy 77, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego oraz Inicjatywy Środkowoeuropejskej, ubiega się o członkostwo w NATO, a także jest potencjalnym kandydatem do dołączenia do Unii Europejskiej.

Oficjalną walutą jest marka zamienna.

Terytorium Bośni i Hercegowiny obejmuje obszar dwóch regionów historycznych i geograficznych – Bośni (zajmującej około 80% powierzchni kraju) oraz Hercegowiny. Jednoznaczne określenie granic pomiędzy nimi nie jest łatwe do ustalenia na skutek długotrwałego związku tych regionów i bycia poddanym wspólnej władzy od czasów średniowiecza.

Pierwsze wzmianki o Bośni sięgają połowy X wieku, kiedy bizantyjski cesarz Konstantyn VII Porfirogeneta opisując te tereny użył określenia χωρίον Βοσώνα (gr. mała kraina Bosony). Nazwa kraju najprawdopodobniej pochodzi zatem od rzeki o tej samej nazwie, w czasach starożytnych funkcjonującej pod nazwami Bossina i Bosona, które to z kolei oznaczały płynącą wodę.

Pochodzenie nazwy Hercegowina sięga XV wieku, kiedy książę Bośni Stjepan Vukčić Kosača tytułując się użył sformułowania Herzog (niem. książę), tym samym obszar przez niego zajmowany, poprzez dodanie końcówki -ovina (kraj), to Herzegovina.

Po ogłoszeniu niepodległości w 1992 roku nazwa państwa początkowo brzmiała Republika Bośni i Hercegowiny, jednakże w uchwalonej trzy lata później konstytucji została ona zmieniona na obecnie funkcjonującą Bośnia i Hercegowina.