Półwysep Krymski (Autonomous Republic of Crimea)
Krym de iure należy do Ukrainy, de facto zaś w 2014 r. Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej Krymu ogłosiła deklarację niepodległości Autonomicznej Republiki Krymu, a następnie Republika Krymu, po przeprowadzeniu nielegalnego i sfałszowanego referendum, została anektowana przez Rosję w postaci nowo powołanego Krymskiego Okręgu Federalnego Rosji. Ze swojej strony Rada Najwyższa Ukrainy zadeklarowała wprowadzenie na Krymie prawa regulującego życie na terenach okupowanych. Deklaracja niepodległości Krymu i wynikające z niej akty nie zostały uznane przez władze Ukrainy i większość społeczności międzynarodowej. 19 grudnia 2016 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ poparło rezolucję w sprawie pogwałcenia praw człowieka na Krymie, rezolucja zawierała definicję Krymu jako «terytorium tymczasowo okupowane» oraz «potwierdzenie nieuznania anektowania» półwyspu przez Rosję. Za rezolucją oddało głosy 70 krajów członkowskich ONZ, przeciw – 26, 77 krajów wstrzymało się oraz 20 nie brało udziału w głosowaniu. Analogiczna rezolucja w 2018. zyskała 67 głosów „za”, 26 „przeciw” oraz 82 wstrzymało się od głosu.
W 1954 został przekazany z Rosyjskiej FSRR do Ukraińskiej SRR – najpopularniejsza wersja głosi, że z okazji trzechsetnej rocznicy ugody perejasławskiej, która zjednoczyła (według przyjętej w Związku Radzieckim interpretacji historii) Ukrainę z Rosją. W dokumentach dotyczących przekazania Krymu nie ma jednak o tym informacji. Istnieją różne wersje tłumaczące ten krok – według jednej Krym miał być osobistym darem I sekretarza KC Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Nikity Chruszczowa dla Ukrainy, co miało być „odkupieniem win” za jego działalność w tej republice w czasach stalinowskich. Inna sugeruje, że głównym powodem była gospodarka – nowi koloniści rosyjscy, przybyli na Krym po deportacji Tatarów, nie potrafili sobie poradzić w miejscowym klimacie. Według Chruszczowa potrzebni tam są ludzie, przywykli do ciepłego i suchego klimatu, tacy, którzy kochają sady i kukurydzę, a nie ziemniaki – czyli Ukraińcy. Według Siergieja Chruszczowa, decyzja jego ojca była czysto administracyjna i dotyczyła dużej, jak na ZSRR, inwestycji związanej z budową kanału wodnego łączącego północny Krym ze zbiornikiem Kachowskim na Dnieprze. Chodziło o uproszczone finansowanie przez jedną republikę kosztownych prac hydraulicznych. Forma przekazania Krymu Ukraińskiej SRR z jednej strony budzi wątpliwości co do jego zgodności z prawem (w warunkach radzieckich stanowiło to kwestię drugorzędną), zaś z drugiej – stała się podstawą dla poglądu (prezentowanego przez stronę rosyjską), że również po cesji samo miasto Sewastopol pozostało w granicach RFSRR; w praktyce pod większością względów traktowano je jako część USRR. Niemal cały obszar półwyspu wchodzi w skład Republiki Autonomicznej Krymu; ponadto znajduje się tu miasto wydzielone (na prawach jednostki administracyjnej pierwszego rzędu) Sewastopol, zaś północna część należącej do Półwyspu Krymskiego Mierzei Arabackiej od 1955 przynależy do obwodu chersońskiego.
Po rozpadzie Związku Radzieckiego Półwysep Krymski znalazł się w granicach niepodległej Ukrainy.
23 lutego 2014, kilka godzin po odsunięciu od władzy przez Radę Najwyższą Ukrainy prezydenta Wiktora Janukowycza, prezydent Rosji Władimir Putin zdecydował, że Krym powinien zostać przyłączony do Rosji.
5 marca 2014 roku parlament lokalny Krymu ogłosił zamiar przeprowadzenia 16 marca 2014 regionalnego referendum (nieuznawanego przez władze Ukrainy) w sprawie poszerzenia autonomii Krymu, jednak już 11 marca połączone zgromadzenie radnych Rady Najwyższej Republiki Autonomicznej Krymu i Rady Miejskiej Sewastopola przyjęło deklarację niepodległości obu jednostek jako Republiki Krymu. W deklaracji powołano się wprost na przypadek Kosowa i wyrok z 22 lipca 2010, w którym Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości uznał, że jednostronna deklaracja niepodległości Kosowa nie narusza prawa międzynarodowego.
17 marca 2014 nieuznawane przez Ukrainę władze Autonomicznej Republiki Krymu ogłosiły Krym niepodległym państwem oraz zwróciły się do Rosji o przyjęcie w jej skład. Tego samego dnia prezydent Rosji Władimir Putin podpisał dekret o uznaniu Krymu za suwerenne i niepodległe państwo. 18 marca 2014 podpisano umowę między Rosją a Republiką Krymu i miastem wydzielonym Sewastopol o włączeniu ich do Rosji jako nowych podmiotów federacji. Umowa ta weszła w życie z dniem ratyfikacji, co nastąpiło 21 marca 2014 roku. Tego samego dnia dokonano odpowiednich zmian w Konstytucji Rosji, dopisując do niej dwa nowe podmioty federacji – Republikę Krymu i miasto federalnego znaczenia Sewastopol, które włączono do nowo utworzonego Krymskiego Okręgu Federalnego. Zarówno deklaracja niepodległości Krymu, jak i następne akty nie zostały uznane przez władze Ukrainy i społeczność międzynarodową. Tylko mały skrawek Krymu – północna część Mierzei Arabackiej – pozostał pod kontrolą Ukrainy.
Mapa - Półwysep Krymski (Autonomous Republic of Crimea)
Mapa
Kraj (państwo) - Ukraina
Waluta / Język (mowa)
ISO | Waluta | Symbol | Cyfry znaczące |
---|---|---|---|
UAH | Hrywna (Ukrainian hryvnia) | â‚´ | 2 |
ISO | Język (mowa) |
---|---|
PL | Język polski (Polish language) |
RU | Język rosyjski (Russian language) |
UK | Język ukraiński (Ukrainian language) |
HU | Język węgierski (Hungarian language) |