Taal - Oeigoers

Het Oeigoers is een Turkse taal, die door ongeveer 10 miljoen mensen in de Oeigoerse autonome regio Sinkiang in Volksrepubliek China wordt gesproken. Het is de taal van de Oeigoeren.

Van oorsprong werd het Oeigoers geschreven met het orchon-alfabet, dat was afgeleid van of geïnspireerd op het Sogdische alfabet (dat weer was afgeleid van het Aramees alfabet). Vanaf de 10e eeuw werd het Oeigoers geschreven met een Perzische aangepaste variant van het Arabisch alfabet (Kona Yezik). Van de jaren 20 tot de jaren 40 werd in Sinkiang (tijdens de Eerste en de Tweede Oost-Turkestaanse Republiek) geëxperimenteerd met Latijnse en cyrillische alfabetten. De Chinese overheid introduceerde in 1969 voor meerdere Turkse talen het Yengi Yezik-Latijns alfabet dat dicht in de buurt kwam van het Uniform Turks alfabet van de Sovjet-Unie, maar was gebaseerd op de Hànyǔ Pīnyīn-transcriptie (bijvoorbeeld 'x' voor 'ش' [ʃ] en 'q' voor 'چ' [ʧ]). In 1987 werd het oorspronkelijke Kona Yezik-Perzisch-Arabisch alfabet echter opnieuw ingevoerd, ditmaal met extra diakrieten om alle klinkers van het Oeigoers te onderscheiden. In vroeger door Rusland overheerste gebieden wordt het cyrillisch alfabet gebruikt. Een ander Latijns alfabet wordt gebruikt in Turkije en op het internet.

In de onderstaande tabel zijn de volgende schrijfwijzen met elkaar vergeleken:

* het huidige (Perzisch-Arabisch) Kona Yezik-alfabet;

* het Latijnse Yengi Yezik-alfabet dat van 1969-1987 werd gebruikt;

* de overeenkomende Turkse letters;

* cyrillisch alfabet

* de taalsymbolen van het Internationaal Fonetisch Alfabet (IPA).

De vergelijking staat op volgorde van het huidige alfabet. De letters zijn alleen zichtbaar als het Unicode-font is geïnstalleerd op de computer.

Volksrepubliek China

China, voluit Volksrepubliek China , is een land in Oost-Azië waarvan de hoofdstad Peking is. China is verdeeld in 23 provincies, 5 autonome regio's, 4 stadsprovincies en 2 speciale administratieve regio's.

China kent een divers landschap, met de Tian Shan en de Himalaya als het hoogste gebergte ter wereld in het zuidwesten, de Taklamakan- en de Gobi-woestijnen in het noorden en de subtropische regenwouden in het zuiden aan de grens met Vietnam en Laos. Het grondgebied wordt in het noorden begrensd door Mongolië en Rusland, in het oosten door Noord-Korea, en in het westen door Afghanistan, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan en Pakistan. In het zuiden zijn India, Nepal, Bhutan, Myanmar, Laos en Vietnam de buren. Daarnaast heeft China een kustlijn van 6400 km aan het oosten en zuiden die grenst aan de Gele Zee, de Oost-Chinese Zee en de Zuid-Chinese Zee. Met een bevolking van is het qua inwoners het grootste land (voor India) en met een oppervlakte van is het land derde qua oppervlakte (na Rusland en Canada ).