Spitsbergen (Svalbard)
 |
 |
De geografische ligging is tussen 74°-81° NB en 10°-35° OL. De oppervlakte is ca. 62.000 km², waarvan 60% bedekt is met gletsjers. Op de hele archipel wonen, afhankelijk van het seizoen, 3000 tot 4000 mensen, waarvan ongeveer de helft in de hoofdstad Longyearbyen. Landinwaarts is het landschap ruig met steile bergen. De meeste bergen zijn tussen de 800 en 1300 meter hoog. De hoogste bergtop is Newtontoppen (1713 meter). Perriertoppen is vrijwel even hoog (1712 meter). In totaal zijn er zes bergtoppen hoger dan 1400 meter.
De naam Spitsbergen is gegeven door de Nederlander Willem Barentsz in 1596, toen hij onderweg was naar Nova Zembla, op zoek naar een noordelijke route naar Oost-Azië. In 1925 werd de Noorse naam voor de Spitsbergenarchipel, Svalbard, vastgesteld. Deze naam werd gekozen naar een vermelding in een IJslandse tekst uit de twaalfde eeuw en betekent "koude rand" of, vrijer vertaald, "koude kust". Er is overigens geen enkel bewijs dat de in die tekst genoemde naam daadwerkelijk betrekking had op Spitsbergen. Mogelijk werd er het eiland Jan Mayen of een stuk van de Groenlandse kust mee bedoeld.
In de meeste talen wordt de archipel tegenwoordig 'Svalbard' genoemd en verwijst 'Spitsbergen' naar het grootste eiland van deze archipel. In het Nederlands en sommige andere talen, zoals het Duits, het Fries en het Russisch, worden beide echter 'Spitsbergen' genoemd (zoals oorspronkelijk). Ook in Noorwegen wordt overigens de gehele archipel wel aangeduid met Spitsbergen.
Kaart (cartografie) - Spitsbergen (Svalbard)
Kaart (cartografie)
Land (geografie) - Spitsbergen en Jan Mayen
Spitsbergen en Jan Mayen is een statistische benoeming in ISO 3166-1 van de twee delen van het koninkrijk Noorwegen en is gelegen in de Noordelijke IJszee onder twee afzonderlijke rechtsgebieden: Spitsbergen en Jan Mayen. Hoewel de twee worden gecombineerd voor de toepassing van de ISO-categorie, zijn ze administratief niet verbonden.
Terwijl de arctische archipel van Spitsbergen onder de volledige soevereiniteit van Noorwegen staat, heeft het een speciale status erkend door het Spitsbergenverdrag, met als gevolg bepaalde verplichtingen en een aantal verschillen in bestuur en de internationale overeenkomsten door de Noorse regering. Zo valt bijvoorbeeld Spitsbergen niet onder de Verdragen van Schengen, terwijl dit wel geldt voor de rest van Noorwegen (waaronder Jan Mayen). Immigranten mogen ook werken en wonen in Spitsbergen zonder visum. Spitsbergen wordt bestuurd door een gouverneur die rapporteert aan de Noorse minister van Justitie.
Terwijl de arctische archipel van Spitsbergen onder de volledige soevereiniteit van Noorwegen staat, heeft het een speciale status erkend door het Spitsbergenverdrag, met als gevolg bepaalde verplichtingen en een aantal verschillen in bestuur en de internationale overeenkomsten door de Noorse regering. Zo valt bijvoorbeeld Spitsbergen niet onder de Verdragen van Schengen, terwijl dit wel geldt voor de rest van Noorwegen (waaronder Jan Mayen). Immigranten mogen ook werken en wonen in Spitsbergen zonder visum. Spitsbergen wordt bestuurd door een gouverneur die rapporteert aan de Noorse minister van Justitie.