Kaart (cartografie) - Salvador (stad) (Salvador)

Salvador of Salvador da Bahia (volledige naam: São Salvador da Bahia de Todos os Santos, in het Nederlands "Heilige verlosser van de Allerheiligenbaai") is een stad gelegen in het noordoosten van Brazilië aan de Atlantische Oceaan. Ze is de hoofdstad van de deelstaat Bahia. De gangbare naam voor de stad in de spreektaal is Salvador, hoewel in oude documenten soms gesproken wordt van 'Bahia'.

Salvador telt 2.953.986 inwoners (volgens de volkstelling van 2017) en is qua inwonertal de vierde stad van Brazilië, na São Paulo, Rio de Janeiro en Brasilia. De stad kent haar eigen cultuur met overduidelijk Afrikaanse wortels, die daarmee sterk afwijkt van die van de rest van het land. De oude binnenstad staat sinds 1985 op de Werelderfgoedlijst en ligt op een steile heuvel die boven de omgeving uitsteekt. Deze wordt ook wel de bovenstad of Cidade Alta genoemd. De benedenstad of Cidade Baixa is het havengebied. De Elevador Lacerda is een 72 meter hoge lift die reeds in 1873 geopend werd en die de boven- en benedenstad met elkaar verbindt.

Salvador was tot 1763 de hoofdstad van Brazilië. De stad dankt haar naam aan het feit dat de Portugezen de baai binnenvoeren op de dag van Allerheiligen in 1501. Deze baai wordt dan ook de Allerheiligenbaai (of Bahia de Todos os Santos) genoemd. In de beginperiode is de stad veel aangevallen door indianen en door de Nederlanders vanuit Recife, die de stad tussen 1624-1625 kortstondig bezetten.

Na het tekenen van het Verdrag van Tordesillas, waarin de koninkrijken Spanje en Portugal de wereld verdeelden viel het oostelijk deel van Zuid-Amerika aan Portugal toe. In 1501 werd de Allerheiligenbaai al aangedaan door Gaspar de Lemos en in 1502 bezocht door Amerigo Vespucci die deze haar naam gaf. In 1509 leed Diogo Álvares-Correia schipbreuk nabij de baai en leefde daarna een tijd tussen de indianen.

De Portugezen hadden moeite om een goed bestuur op te zetten in de Nieuwe Wereld en in de eerste helft van de 16e eeuw werd het gebied opgesplitst in 15 kapiteinschappen. Dit waren eigenlijk private ondernemingen, geleid door adellijke families, die een kustgebied bestuurden voor eigen gewin. De meeste van deze kapiteinschappen waren geen succes en om deze reden werd er een gouverneur aangesteld voor het hele Portugese bezit.

De eerste gouverneur was Tomé de Sousa en hij stichtte de stad Salvador als hoofdstad van heel Koloniaal Brazilië. De Portugezen hadden overigens al eerder pogingen gedaan om aan de baai een stad te stichten maar ze werden steeds verjaagd door de Indianen. Salvador werd gesticht op het zuidelijkste punt van het schiereiland dat de baai deels omsluit in wat nu Barra genoemd wordt en was een van de eerste Europese koloniale steden in de Nieuwe Wereld. In 1551 werd de stad de zetel van het aartsbisdom. De stad werd een belangrijke haven voor de invoer van Afrikaanse slaven en de export van rietsuiker die geproduceerd werd op plantages in het achterland.

De Sousa haalde ook de Jezuïeten naar Brazilië. Zij zouden een grote rol spelen in het bestuur en de bekering van het gebied. In 1624 werd Salvador veroverd door de Nederlandse West-Indische Compagnie. Een jaar later heroverden Portugese en Spaanse troepen de stad. Meer naar het noorden werd de kolonie Nederlands-Brazilië gesticht die tot 1654 zou blijven bestaan. Vanuit de Nederlandse stad Recife zou Salvador nog meerdere malen worden aangevallen als onderdeel van de Nederlands-Portugese Oorlog.

In 1763 werd de hoofdstad verplaatst naar Rio de Janeiro en werd Salvador de regionale hoofdstad van Bahia en bestuurd door een onderkoning. Hierdoor raakte de stad echter wel op de achtergrond en deed niet mee in de modernisering van het land. Toen Peter de Eerste zichzelf uitriep tot keizer van het onafhankelijke Keizerrijk Brazilië stond Salvador aan de kant van Portugal. Tijdens de Braziliaanse onafhankelijkheidsoorlog die volgde werd Salvador belegerd, van 2 maart 1822 tot de overgave op 2 juli 1823, waarna de stad in handen kwam van de onafhankelijkheidsstrijders. In 1835 vond de Malêopstand plaats, een opstand van met name moslimslaven die mogelijk geïnspireerd waren door de Haïtiaanse Revolutie.

In 1985 werd de bovenstad tot Werelderfgoed uitgeroepen. In 2007 stortte een deel van de tribune in het overbeladen Estádio Fonte Nova in waarbij zeven doden vielen. In 2014 werd de eerste lijn van de metro in gebruik genomen.