Kaart (cartografie) - Ninotsminda (gemeente) (Ninots’mindis Munitsip’alit’et’i)

Ninotsminda (Georgisch: ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი, Ninotsmindis munitsipaliteti) is een gemeente in het zuiden van Georgië met bijna 18.000 inwoners (2022), gelegen in de regio Samtsche-Dzjavacheti. De gemeente met de gelijknamige stad als bestuurlijk centrum heeft een oppervlakte van 1.354 km² en ligt in het Dzjavacheti Hoogland. De Paravani is de belangrijkste rivier door de gemeente. De bevolking van Ninotsminda is voor 95% van Armeense komaf, waarmee de gemeente samen met het aangrenzende Achalkalaki het hoogste percentage Armeniërs van Georgische gemeenten heeft.

De huidige gemeente Ninotsminda lag in de middeleeuwen in het vorstendom Samtsche (Samtsche-Saatabago, of ook wel Mescheti) dat aanvankelijk in de 15 eeuw onafhankelijk werd van het Koninkrijk Georgië, maar in de 16e eeuw door zowel het Ottomaanse Rijk als Safavidisch Perzië werd bevochten. Met de Vrede van Amasya in 1555 kwam Ninotsminda in Perzisch gecontroleerd gebied te liggen. In de 17e eeuw kwam het gebied onder Ottomaanse controle, en werd het onderdeel van het Eyalet van Çıldır (of ook Pasjalik Achaltsiche).

In de 18e eeuw werd het gebied wederom betwist toen het Georgische Koninkrijk Kartli-Kachetië zich los probeerde te worstelen van zowel de Perzen als de Turken. Dit liep met Russische steun uit op een fiasco bij Aspindza en bleef het gebied onder Turks gezag. Gedurende de eerste fase van de Russische annexatie van Georgische gebieden in het begin van de 19e eeuw lag Ninotsminda nog in het Ottomaanse Rijk. Na de Russisch-Turkse Oorlog (1828-1829) en het Verdrag van Adrianopel kwam Ninotsminda en omgeving onder Russisch gezag te staan.

Het gebied werd vervolgens vanaf 1840 administratief onderdeel van het het Oejezd Achaltsiche, dat korte tijd deel uitmaakte van het samengevoegde Gouvernement Georgië-Imeretië. Het Oejezd Achaltsiche werd met de splitsing van dat Gouvernement in 1846 bij het Gouvernement Koetais ingedeeld, om vervolgens in 1867 bij het Gouvernement Tiflis ingedeeld te worden. In 1874 werd het huidige gebied van Ninotsminda en Achalkalaki afgesplitst van Achaltsiche en werden ze samen het zelfstandige Oejezd Achalkalaki. Met de Sovjet verovering van de Democratische Republiek Georgië in 1921 en de administratieve hervorming in 1930 werd het aparte rajon van Ninotsminda gevormd en kreeg het min of meer de huidige omvang, onder de toenmalige naam Bogdanovka, de naam van de hoofdplaats Bogdanovka (het huidige Ninotsminda). In 1991 werd de naam Ninotsminda aan het district (en de plaats) gegeven.

Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samtsche-Dzjavacheti, en is in 2006 het district omgevormd naar gemeente.