Kaart (cartografie) - Mariehamn

Åland (uitspraak: [ˈoːland]) (Zweeds: Åland; Fins: Ahvenanmaa) is een Finse regio met verregaande autonomie. Het grondgebied valt samen met de gelijknamige eilandengroep de Ålandseilanden in de Archipelzee, aan de monding van de Botnische Golf, halverwege Zweden en Finland. Tussen Zweden en Åland ligt de Ålandzee. Van de ruim 26.000 eilanden en scheren hebben er 6.757 een naam en zijn er zo'n 65 bewoond. Het inwonertal bedroeg begin 2018 ongeveer 29.500 ; ongeveer 40% daarvan woont in de hoofdstad Mariehamn. Åland heeft maar één klein stukje grens op land: op het onbewoonde eilandje Märket, dat voor de helft Zweeds grondgebied is. Åland is geheel Zweedstalig, het Zweeds is de enige officiële taal en communicatie met de Finse overheid geschiedt in het Zweeds. De regio is sinds 1856 gedemilitariseerd: forten of militaire aanwezigheid zijn verboden, en de bewoners hoeven niet te voldoen aan de Finse dienstplicht.

In de steentijd bestond de eilandengroep uit enkele zeer kleine eilandjes, die met name 's winters periodiek bewoond werden door pelsjagers die over het ijs of per boomstamkano arriveerden. De oudst bekende levenstekens in dit gebied dateren van 4000 jaar voor Christus en behoren tot de kamkeramiekcultuur. Door de postglaciale opheffing, die tot heden doorgaat, steeg de bodem en kwam er steeds meer land boven water te liggen. De oorspronkelijke eilandjes vormen nu de hoogste toppen, waaronder de 129 meter hoge Orrdalsklint. Rond de 1e eeuw voor Christus bereikte - relatief laat - het gebruik van brons deze regio, waardoor de bronstijd begon. In de 5e en 6e eeuw zijn er geen tekenen van bewoning in dit gebied te vinden; de oorzaak is onbekend. Rond de 7e eeuw vestigde zich vanuit het westen een nieuwe golf kolonisten in de regio. Gedurende de ijzertijd en de periode van de Vikingen was deze regio vrij dicht bevolkt, wat te zien is aan talloze walburchten en grafvelden uit deze tijd.