Kaart (cartografie) - Dzjava (gemeente) (Javis Munitsip’alit’et’i)

De gemeente Dzjava (Georgisch: ჯავის მუნიციპალიტეტი, Dzjavis munitsipaliteti) of rajon Dzau (Ossetisch:Дзауы район, Dzawy rajon; Russisch: Дзауский район, Dzauskiy rayon) is een de jure Georgische gemeente en de facto Zuid-Osseets district (rajon) in het noorden van Georgië, feitelijk gesitueerd in de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië. Het gebied waar Georgië geen gezag meer over uitoefent, ligt voor de Georgische bestuurlijke indeling in de regio Sjida Kartli. Het feitelijke Zuid-Osseetse district is met een oppervlak van 1.500 km² het grootste in de zelfverklaarde republiek, en heeft een inwonertal van 6.939. Het bestuurlijk centrum is Dzjava (Dzau), een 'nederzetting met stedelijk karakter'.

Het gebied van het district was van de 15e eeuw tot de Russische inlijving van Koninkrijk Kartli-Kachetië in 1801 onderdeel van de Georgische historische regio Samatsjablo. Sinds de Russische bestuurlijke indeling van Transkaukasië werd het gebied ingedeeld bij het Oejezd Gori (Gori Mazra in het Georgisch), onderdeel van het Gouvernement Tiflis. Het huidige district ontstond uiteindelijk pas in 1930 met de bestuurlijke hervormingen van de Sovjet-Unie en de oprichting van de Zuid-Ossetische Autonome Oblast waar het binnen viel.

Na het opheffen van deze Zuid-Ossetische autonomie in 1990 werden delen van het district op 27 april 1991 aan de districten Oni (386 km²) en Satsjchere (204 km²) toegekend. Het district Dzjava bleef wel bestaan voor de Georgische wet, maar in kleinere vorm. Met deze stap werden de oude administratieve grenzen van Ratsja en Sjorapani in ere hersteld. Geografisch liep deze grens precies over de bergkammen in het westen van Zuid-Ossetië. Tevens woonden in de Sinagoeri en Kartsmani gemeenschappen die bij Satsjchere werden ingedeeld met name Georgiërs.

In mei 1992 riepen de Zuid-Osseten de onafhankelijkheid uit, die niet door Georgië erkend werd, en hielden zij de bestuurlijke indeling uit de Sovjet-periode aan waarmee voor hen het district Dzjava met de oude (Sovjet-)grenzen bleef bestaan, onder de naam Dzau. Door de burgeroorlog in 1991-1992 verloor Georgië het feitelijke gezag over grote delen van Zuid-Ossetië, maar controleerde het onder andere nog wel de dorpen Sinagoeri en Kirov in het westen van Zuid-Ossetië. In 2008 verloor Georgië hier alsnog het gezag over.

Bij de bestuurlijke hervormingen van 2006 werd het district Dzjava in tegenstelling tot andere delen van Zuid-Ossetië niet geregistreerd als gemeente omdat Georgië feitelijk geen gezag over het grootste deel van Dzjava uitoefende. Wel wordt het in het bestuursrecht beschouwd als gemeente, net als alle andere lokale bestuurseenheden. In 2007 werd het mijnbouwstadje Kvaisa in het district door de Zuid-Osseten gepromoveerd met stadsrechten. Het vormt daarmee een zelfstandige bestuurseenheid.

Dzjava werd op 29 april 1991 zwaar getroffen door een aardbeving met een kracht van 7,0 op de schaal van Richter, de zwaarste in dit deel van de Kaukasus. Het epicentrum lag net buiten Zuid-Ossetië in het Ratsjagebergte. Op 7-8 september 2009 werd het stadje Kvaisa getroffen door een flinke aardbeving, waardoor honderden inwoners dakloos werden.