Essen is een kreisfreie Stadt, gelegen in het Ruhrgebied in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Met inwoners , en met een oppervlakte van km², is Essen een van de grootste steden van Noordrijn-Westfalen qua inwoneraantal, na Keulen, Düsseldorf en Dortmund. De metropoolregio Ruhrgebied telt meer dan 5,3 miljoen inwoners.
Essen gaat terug op het rond 850 gestichte Frauenstift Essen. De stad ligt aan de Ruhr, waarvan de Baldeneysee in het zuiden van Essen een deel is. In 2010 was Essen de Culturele hoofdstad van Europa, en vertegenwoordigde het hele Ruhrgebied. Vanwege de centrale ligging wordt Essen beschouwd als „officieuze hoofdstad van het Ruhrgebied“.
In de 14e eeuw verklaarde Keizer Karel IV Essen tot een vrije rijksstad. Essen werd een van de belangrijkste industriële centra van Duitsland, maar doorloopt een structurele verandering sinds de jaren 1960, naar een sterke dienstensector toe. Bezienswaardige attracties zijn de Munster van Essen met de oudste Madonnafiguur (Goldene Madonna) in het Avondlandse Europa, het UNESCO-Wereldcultuurerfgoed Zeche Zollverein als getuige van Essens industriële geschiedenis, het Folkwang museum met zijn gerenommeerde collectie, en het recreatiegebied rond om de Baldeneysee. In tegenstelling tot de beeldvorming van industrie wordt de stad gekenmerkt door vele groene gebieden. Zo werd Essen verkozen tot Groene Hoofdstad van Europa van 2017. De skyline van Essen wordt gevormd door zijn karakteristieke wolkenkrabbers.
