Kaart (cartografie) - Bolivia (Plurinational State of Bolivia)

Vlag van Bolivia

Bolivia (ook Bolivië; Aymara: Wuliwya, Quechua: Bulibiya, Guaraní: Volívia), volledig de Plurinationale Staat Bolivia (Spaans: Estado Plurinacional de Bolivia, Aymara: Wuliwya Suyu, Quechua: Bulibya Mamallaqta, Guaraní: Tetã Volívia) is een republiek in Zuid-Amerika die grenst aan Peru, Brazilië, Paraguay, Argentinië en Chili.

Voorafgaand aan de Europese kolonisatie, was de Andes-regio van Bolivia een deel van het Inca-rijk — de grootste staat in precolumbiaans Amerika. Het Spaanse Rijk veroverde de regio in de 16e eeuw. Tijdens het grootste deel van de Spaanse koloniale periode werd dit gebied Opper-Peru genoemd. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1809 volgde 16 jaar van oorlog alvorens de republiek, genoemd naar Simón Bolívar, op 6 augustus 1825 werd opgericht. Bolivia heeft geworsteld met perioden van politieke instabiliteit, dictaturen en economische ellende.

Bolivia is een democratische republiek. Het is een ontwikkelingsland, met een middelmatige index van de menselijke ontwikkeling en een armoedeniveau van 53%. De belangrijkste economische activiteiten zijn onder meer landbouw, bosbouw, visserij, mijnbouw en de productie van goederen, zoals textiel, kleding, verfijnde metalen, en geraffineerde aardolieproducten. Bolivia is zeer rijk aan mineralen, in het bijzonder tin.

De Boliviaanse bevolking, geschat op 10 miljoen, is multi-etnisch, met bijvoorbeeld indianen, mestiezen, Europeanen en Afrikanen. De gesproken voertaal is Spaans, hoewel ook het Aymara, het Quechua en Guaraní officieel zijn, evenals 33 andere inheemse talen. Het grote aantal verschillende culturen in Bolivia heeft veel bijgedragen aan een grote diversiteit op gebieden als kunst, gastronomie, literatuur en muziek.

Aangenomen wordt dat de oudste bewoners van Bolivia indianen zijn en dateren van ongeveer 13000 jaar voor Chr. Rond 1441 na Chr. wordt Bolivia door de Inca's bestuurd.

Rond 1545 werd Zuid-Amerika en dus ook Bolivia gekoloniseerd door de Spanjaarden. De nomadische indianen in het laagland ten oosten van het Andes-gebergte werden echter nooit effectief onderworpen door de Spanjaarden. Na de Boliviaanse onafhankelijkheidsoorlog werd op 6 augustus 1825 de onafhankelijkheid van de "República de Bolívar" uitgeroepen (vernoemd naar de vrijheidsstrijder Simón Bolívar). Sindsdien wordt het land geteisterd door oorlogen en staatsgrepen. Ook typerend in de Boliviaanse geschiedenis is het gebiedsverlies aan verschillende buurlanden, waardoor het land ook de toegang tot de zee verloor en een binnenstaat werd.

In 1867 ruilde Bolivia met Brazilië delen van de Mato Grosso en Acre voor de vrije doorvaart op de Madeira, een belangrijke zijtak van de Amazonerivier. Hiermee verkreeg Bolivia een uitgang naar de Atlantische Oceaan. In 1903 verklaarde de rest van Acre, toen een belangrijk rubbergebied, zich onafhankelijk en sloot zich bij Brazilië aan.

In 1884 verloor Bolivia samen met Peru de Salpeteroorlog van Chili. Als gevolg daarvan moest het land de kustprovincie Litoral afstaan (nu de regio Antofagasta). Bolivia raakte hierdoor afgesneden van de Stille Oceaan, waardoor de Boliviaanse Marine sindsdien in het Titicacameer oefent.

Van 1932 tot 1935 was Bolivia in oorlog met buurland Paraguay. Deze Chaco-oorlog was het gevolg van de mogelijke vondst van olie op de Chaco Boreal, een groot dunbevolkte savanne. Meer dan 80.000 Bolivianen verloren het leven, mede door een slechte organisatie en uitbraak van ziekten en gebrek aan water in het zeer dorre gebied. Uiteindelijk veroverde Paraguay grote gebieden op Bolivia.

In 1952 vond een revolutie plaats. Indianen hadden voor die tijd geen burgerrechten, maar de revolutie gaf hun voor het eerst recht op inspraak. De tinmijnen werden genationaliseerd en de landbouwgronden herverdeeld. De presidenten Hernán Siles Zuazo en Víctor Paz Estenssoro hielden echter de communisten buiten de deur, en behielden de steun van Washington. In 1964 nam het leger het heft weer in handen. Op 8 oktober 1967 werd Che Guevara opgepakt tijdens een door de CIA georganiseerde militaire operatie van het Boliviaanse leger. Guevara werd door het Boliviaanse leger geëxecuteerd.