Χάρτης - Τουρκία (Republic of Turkey)

Σημαία της Τουρκίας

Η Τουρκία επίσημα γνωστή ως Δημοκρατία της Τουρκίας ή Τουρκική Δημοκρατία (Τουρκικά: Türkiye Cumhuriyeti, μτγ: Τούρκιε Τζουμχούριετι, ), είναι μια χώρα που βρίσκεται στην Ασία, με ένα μικρό (3%) τμήμα της επικράτειάς της στην Ευρώπη. Μέχρι το 1922, η χώρα ήταν το κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η χερσόνησος της Μικράς Ασίας, που βρίσκεται ανάμεσα στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο Θάλασσα, συγκροτεί το βασικό τμήμα της χώρας. Η Τουρκία συνορεύει με οκτώ χώρες: δυτικά με την Ελλάδα, βορειοδυτικά με τη Βουλγαρία, ανατολικά με τη Γεωργία, την Αρμενία, το Ιράν και το θύλακα Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν και νοτιοανατολικά με το Ιράκ και τη Συρία. Νότια είναι η Μεσόγειος Θάλασσα, δυτικά το Αιγαίο Πέλαγος και βόρεια ο Εύξεινος Πόντος. Η Θάλασσα του Μαρμαρά, ο Βόσπορος και ο Ελλήσποντος (που συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά) οριοθετούν το σύνορο μεταξύ Θράκης και Μικράς Ασίας, ενώ επίσης χωρίζουν την Ευρώπη από την Ασία. Η θέση της Τουρκίας στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας την καθιστούν χώρα σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας.

Η περιοχή που σήμερα ονομάζεται Τουρκία έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική περίοδο, μεταξύ άλλων από διάφορους Αρχαιομικρασιατικούς πολιτισμούς και Θρακικούς λαούς καθώς και από Ίωνες, που ίδρυσαν εκεί δώδεκα μεγάλες πόλεις (Ιωνική δωδεκάπολις). Μετά την κατάκτηση από τον Αλέξανδρο τον Μέγα, η περιοχή εξελληνίστηκε, διαδικασία που συνεχίστηκε με τη Ρωμαϊκή κυριαρχία και τη μετάβαση στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Τον 11ο αιώνα άρχισαν να μεταναστεύουν στην περιοχή οι Σελτζούκοι Τούρκοι, αρχίζοντας τη διαδικασία του εκτουρκισμού και του εξισλαμισμού της περιοχής, που επιταχύνθηκε από τη νίκη των Σελτζούκων επί των Βυζαντινών στη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071. Το Σελτζουκικό Σουλτανάτο του Ρουμ κυβέρνησε τη Μικρά Ασία μέχρι τη Μογγολική εισβολή το 1243, οπότε διασπάστηκε σε αρκετά μικρά τουρκικά μπειλίκια. Ξεκινώντας από τα τέλη του 13ου αιώνα το οθωμανικό μπειλίκι συνένωσε τη Μικρά Ασία και δημιούργησε μια αυτοκρατορία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής. Μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ακολούθησε την ήττα της κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τμήματά της καταλήφθηκαν από τους νικητές Συμμάχους. Ο Τουρκικός Πόλεμος για την Ανεξαρτησία, που ξεκίνησε από το Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και τους συνεργάτες του, είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, με τον Ατατούρκ ως πρώτο πρόεδρό της.

Η Τουρκία είναι κοσμική, ενιαία, συνταγματική δημοκρατία με ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά. Όντας πρώην κοινοβουλευτική δημοκρατία, υιοθέτησε προεδρικό σύστημα με ένα δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε το 2017. Το νέο προεδρικό σύστημα τέθηκε σε ισχύ με τις τουρκικές προεδρικές εκλογές το 2018. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η τουρκική, γλώσσα της τουρκικής γλωσσικής οικογένειας, που μιλιέται ως μητρική γλώσσα από το 85% περίπου του πληθυσμού. Οι Τούρκοι αποτελούν το 70 - 75% του πληθυσμού. Οι μειονότητες περιλαμβάνουν Κούρδους (18%) και άλλους (7 - 12%). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Μουσουλμανική. Η Τουρκία είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΝΑΤΟ, του ΟΟΣΑ, του ΟΑΣΕ και του G-20 των μεγαλύτερων οικονομιών. Η Τουρκία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για πλήρη ένταξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2005, όντας συνδεδεμένο μέλος με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα από το 1963 και έχοντας προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση το 1995. Ενώ οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει από το 2018, παραμένουν ενεργές ως το 2020 με την χώρα να εξακολουθεί να διατηρεί το καθεστώς της ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Η Τουρκία είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (ιδρύθηκε το 2009), της Διεθνούς Οργάνωσης Τουρκικού Πολιτισμού (ιδρύθηκε το 1993), του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ιδρύθηκε το 1995). Οι αυξανόμενες διπλωματικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας έχουν οδηγήσει στην αναγνώρισή της ως περιφερειακής δύναμης. Η σημερινή κυβέρνηση της χώρας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) έχει προβεί σε ενέργειες που αυξάνουν την επιρροή του Ισλάμ με ταυτόχρονη υπονόμευση της κεμαλικής πολιτικής και της ελευθερίας του Τύπου.

Το όνομα της Τουρκίας μπορεί να διαιρεθεί σε δύο συστατικά: το εθνώνυμο Τουρκ και την κατάληξη -ία, που σημαίνει «κάτοχος», «χώρα του» ή «σχετικό με». Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου Τουρκ ως ενδωνύμου περιλαμβάνεται στις Παλαιοτουρκικές επιγραφές των Γκέκτουρκ (Γαλάζιοι Τούρκοι) της Κεντρικής Ασίας (περ. 8ος αιώνας). Το όνομα Τουρκία χρησιμοποιήθηκε από το Βυζαντινό αυτοκράτορα και λόγιο Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο στο βιβλίο του Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν, αν και εκεί το Τούρκοι αναφερόταν επίσης στους Μαγυάρους (Ούγγρους). Παρομοίως η μεσαιωνική Αυτοκρατορία των Χαζάρων, Τουρκόφωνο κράτος στις βόρειες ακτές του Εύξεινου Πόντου και της Κασπίας θάλασσας, αναφερόταν ως Τουρκία (Χώρα των Τούρκων) σε Βυζαντινές πηγές. Ομως οι Βυζαντινοί άρχισαν αργότερα να χρησιμοποιούν το όνομα αυτό για να ορίσουν τα ελεγχόμενα από τους Σελτζούκους τμήματα της Μικράς Ασίας στους αιώνες που ακολούθησαν τη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071.

Το Αγγλικό όνομα Turkey πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα και προέρχεται από το Μεσαιωνικό Λατινικό Turchia. Το Αραβικό συγγενές Τουρκίια ( تركيا ), με τη μορφή Ντάουλα΄αλ Τουρκίια (Κράτος των Τούρκων) χρησιμοποιείτο ιστορικά ως επίσημη ονομασία του μεσαιωνικού Σουλτανάτου των Μαμελούκων (1250 - 1517), που απλωνόταν στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία, τη Χετζάζ και την Κυρηναϊκή. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναφερόταν συχνά μεταξύ των συγχρόνων της ως Τουρκία ή Τουρκική Αυτοκρατορία.

Τον Δεκέμβριο του 2021, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέδωσε εγκύκλιο ζητώντας οι εξαγωγές να φέρουν την ένδειξη «Made in Türkiye». Η εγκύκλιος ανέφερε επίσης ότι σε σχέση με άλλες κυβερνητικές ανακοινώσεις «θα επιδειχθεί απαραίτητη ευαισθησία στη χρήση της φράσης «Türkiye» αντί για φράσεις όπως «Turkey», «Türkei», «Turquie» κ.λπ.». Ο λόγος που δόθηκε στην εγκύκλιο για την προτίμηση της Τουρκίας ήταν ότι «αντιπροσωπεύει και εκφράζει την κουλτούρα, τον πολιτισμό και τις αξίες του τουρκικού έθνους με τον καλύτερο τρόπο». Σύμφωνα με το τουρκικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TRT World, ένας ακόμη λόγος ήταν για να αποφευχθεί μια υποτιμητική συσχέτιση με τη γαλοπούλα (turkey), το πτηνό. Τον Ιανουάριο του 2022 αναφέρθηκε ότι η κυβέρνηση σχεδίαζε να εγγράψει την Τουρκία στα Ηνωμένα Έθνη με την ονομασία Türkiye. Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έστειλε επιστολές στον ΟΗΕ και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς στις 31 Μαΐου 2022, ζητώντας να χρησιμοποιηθεί η ονομασία Türkiye. Ο ΟΗΕ συμφώνησε και υλοποίησε το αίτημα αμέσως.