Χάρτης - Πρίστινα (Komuna e Prishtinës)

Η Πρίστινα (αλβανικά: Prishtinë ή Prishtina· σερβικά: Приштина ή Priština) είναι η πρωτεύουσα του μερικώς αναγνωρισμένου κράτους του Κοσσυφοπεδίου. Η πλειοψηφία του πληθυσμού της είναι Αλβανική, με άλλες μικρότερες κοινότητες. Με πληθυσμό του δήμου 204.721 κατοίκων (2016) η Πρίστινα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο με Αλβανόφωνο πληθυσμό, μετά την πρωτεύουσα της Αλβανίας, τα Τίρανα. Γεωγραφικά βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Κοσσυφοπεδίου κοντά στα Ορη Γκόλιακ.

Κατά την Παλαιολιθική εποχή η σημερινή περιοχή της Πρίστινα ανήκε στον Πολιτισμό Βίντσα. Κατοικήθηκε από τους Ιλλυριούς και τους Ρωμαίους την κλασική εποχή. Ο βασιλιάς Βάρδυλις συνένωσε διάφορες φυλές στην περιοχή της Πρίστινας τον 4ο αιώνα π.Χ., εγκαθιδρύοντας το βασίλειο της Δαρδανίας. Η κληρονομιά της κλασικής εποχής εξακολουθεί να είναι εμφανής στην πόλη και εκπροσωπείται από την αρχαία πόλη Ουλπιανή, που θεωρείτο μία από τις σημαντικότερες Ρωμαϊκές πόλεις της Βαλκανικής χερσονήσου. Κατά το Μεσαίωνα η Πρίστινα ήταν μια σημαντική πόλη της Μεσαιωνικής Σερβίας και επίσης βασιλική περιουσία του Στέφανου Μιλουτίν, του Στέφανου Ουρός Γ΄, του Στέφανου Δουσάν, του Στέφανου Ουρός Ε΄ και του Βουκ Μπράνκοβιτς. Μετά την Οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων η Πρίστινα έγινε σημαντικό μεταλλευτικό και εμπορικό κέντρο λόγω της στρατηγικής της θέσης κοντά στην πλούσια πόλη Νόβο Μπρντο με ορυχεία. Η πόλη ήταν γνωστή για τις εμπορικές της εκθέσεις και τα προϊόντα της, όπως τα κατσικίσια δέρματα και μαλλιά, καθώς και η πυρίτιδα. Το πρώτο τζαμί στην Πρίστινα χτίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα, όντας ακόμη υπό την κυριαρχία της Σερβίας. Η ανεκτικότητα και η συνύπαρξη θρησκειών και πολιτισμού είναι μέρος της κοινωνίας της εδώ και αιώνες.

Η Πρίστινα είναι ο σημαντικότερος συγκοινωνιακός κόμβος του Κοσσυφοπεδίου, αεροπορικός, σιδηροδρομικός και οδικός. Το διεθνές αεροδρόμιό της είναι το μεγαλύτερο της χώρας και μεταξύ των μεγαλύτερων στην περιοχή. Μια σειρά αυτοκινητοδρόμων, όπως οι R6, R7 και R7.1, εξακτινώνονται από την πόλη και τη συνδέουν με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Πρίστινα είναι το σημαντικότερο οικονομικό, πολιτικό και εμπορικό κέντρο του Κοσσυφοπεδίου, κυρίως λόγω της σημαντικής της θέσης στο κέντρο της χώρας. Είναι η έδρα της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου, του Προέδρου και του Κοινοβουλίου.

Το όνομα της πόλης ενδεχομένως προέρχεται από τη λέξη Πρωτοσλαβικής διαλέκτου pryščina, που σημαίνει πηγή (νερού), που εμφανίζεται επίσης στις Μοραβιακές διαλέκτους της Τσεχικής. και προέρχεται από το ρήμα pryskati, που σημαίνει "πιτσιλίζω" ή "ραντίζω" (prskati στη σύγχρονη Σερβική). Το τοπωνύμιο Πρίστινα εμφανίζεται επίσης ως το όνομα ενός χωριού κοντά στο Τέσλιτς στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.

Ο Mάρκο Σνόι προτείνει την προέλευση από το Σλαβικό τύπο Prišьčь, κτητικό επίθετο του ονόματος Prišьkú, (που σώζεται στο επώνυμο Prišek της Καϊκαβιανής διαλέκτου, στο όνομα Parzyszek της Παλιάς Πολωνικής και στο Πολωνικό επώνυμο Pryszczyk) και την κατάληξη -ina 'ανήκον στον X και στους συγγενείς του.' Το όνομα είναι πιθανότατα πατρώνυμο του ονόματος Prišь, που σώζεται ως επώνυμο στο Σορβικό Priš και στο Πολωνικό Przybysz, υποκοριστικό του Σλαβικού ονόματος Pribyslavú Σύμφωνα με τον Αλεκσάνταρ Λόμα η ετυμολογία του Σνόι προϋποθέτει μια σπάνια και σχετικά αργή διαδικασία σχηματισμού λέξεων.

Μια μυθική ετυμολογία συνδέει το όνομα Πρίστινα με τη Σερβική λέξη prišt (пришт), που σημαίνει «πληγή» ή «όγκος», αναφερόμενη στο «βρασμό» της. Ωστόσο αυτή η εξήγηση δεν μπορεί να είναι σωστή, καθώς τα Σλαβικά τοπωνύμια που λήγουν σε -ina και αντιστοιχούν σε επίθετο ή/και όνομα ενός κατοίκου χωρίς αυτή την κατάληξη προέρχονται από ονόματα ή υποδηλώνουν ένα άτομο και δεν παράγονται, υπό αυτές τις συνθήκες, από κοινά ονόματα. Οι κάτοικοι αυτής της πόλης αυτοαποκαλούνται Πριστινάλι στην τοπική Γκεγκική Αλβανική ή Πρίστεβτσι (Приштевци) στην τοπική Σερβική διάλεκτο.